Ενός κακού για τις Βρυξέλλες, όπως η έξοδος της Αγγλίας από την ΕΕ, μύρια έπονται. Προς επίρρωση όσα ανησυχητικά για την ενότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος εξελίσσονται στα βορειοευρωπαϊκά κράτη που κατά το μακρινό παρελθόν αποτελούσαν τη Χανσεατική Ένωση ή απλώς Χάνσα.
Έτσι αποκαλούταν μια ένωση πόλεων που διαδραμάτιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο εμπόριο από τον 13ο ως τον 15ο αιώνα. Η ακτίνα δράσης της εκτεινόταν από τις σημερινές Βαλτικές δημοκρατίες μέχρι τις Κάτω Χώρες και την Αγγλία. Τα πρωτεία προφανώς ανήκαν στη Γερμανία καθώς όχι μόνο οι εμπόροι της εκμεταλλεύονταν προνομιακά κάθε είδους ανταλλαγή στη Βαλτική θάλασσα έχοντας επιβάλλει μονοπώλιο, αλλά και πολλές μεγάλες σημερινές πόλεις όπως το Γκτανσκ της Πολωνίας ακόμη και πρωτεύουσες χωρών, όπως της Λετονίας και της Εσθονίας (Ρίγα και Ταλίν) χτίστηκαν από τους γερμανούς εμπόρους προς διευκόλυνση των θαλάσσιων μεταφορών.
Η Χανσεατική Ένωση λοιπόν αναστήθηκε κι όχι σαν φάρσα… Το reunion των Χανσεατικών χωρών έλαβε την πιο επίσημη μορφή όταν οι υπουργοί Οικονομικών δέκα βορειοευρωπαϊκών κρατών υπέγραψαν την 1η Νοεμβρίου μια κοινή δήλωση, με την οποία ζητούσαν την μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε (ακόμη) πιο δεξιά κατεύθυνση. Ναι, γίνεται κι αυτό… Μεταξύ άλλων, ενδεικτικά, ζητούσαν να εξοπλιστεί ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΜΣ με περισσότερες εξουσίες ώστε να μπορεί να επιβεβαιώνει την ικανότητα αποπληρωμής κάθε κράτους που αιτείται δανεισμό, πριν εγκριθεί η οικονομική βοήθεια. Τη δεύτερη (κι ενισχυμένη) έκδοση τη Χανσεατικής Ένωσης συναπαρτίζουν η Ολλανδία,οι τρεις βαλτικές δημοκρατίες (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία), η Φιλανδία, η Δανία, η Σουηδία, η Τσεχία, η Σλοβακία και η Ιρλανδία.
Ωστόσο, τα φιλόδοξα σχέδια διεκδίκησης ενός πιο ενεργητικού ρόλου στις εξελίξεις εντός της ΕΕ εκ μέρους των απογόνων των εμπόρων του Μεσαίωνα, προκάλεσαν αντιδράσεις. Συγκεκριμένα από τη Γαλλία, που θεώρησε ως ανταγωνιστικές απέναντι στον υπό διαμόρφωση γαλλογερμανικό άξονα τις πρωτοβουλίες της Χανσεατικής Ένωσης 2. Το ρεπορτάζ των Financial Times της Δευτέρας 26 Νοεμβρίου περιέγραφε με πολύ παραστατικό τρόπο την έκρηξη του γάλου υπουργού Εξωτερικών, Μπρούνο Λε Μερ, ενώπιον του ολλανδού ομολόγου του, Γόπκε Χέκστρα, και με την παρουσία μάλιστα δημοσιογράφων. Η σύγκρουση, που διαδραματίστηκε στο πλαίσιο επίσημου δείπνου, ήταν τόσο έντονη ώστε χαρακτηρίστηκε διπλωματικό επεισόδιο. Ο γάλος υπουργός αποδοκίμασε τη δημιουργία κλειστών λεσχών, επειδή απειλούν την ενότητα του ευρωπαϊκού σχεδίου. Επίσης ο υπουργός του Μακρόν κατηγόρησε, με βάση το ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας, τους Ολλανδούς ότι η επανασύσταση της Χανσεατικής Ένωσης εξασθενίζει την Ευρώπη και την ικανότητά της να συγκρουστεί με παγκόσμιους ανταγωνιστές όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Ο Μπρούνο Λε Μερ ενίσχυσε την επιχειρηματολογία του αντιτείνοντας ότι τυχόν γαλλική πρωτοβουλία συγκρότησης ενός συμμετρικού νότιου άξονα με τη συμμετοχή της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας θα οδηγούσε στη διάλυση της ΕΕ. Απέναντι δε, σε κριτικές ότι κι ο γαλλογερμανικός άξονας στρέφεται ενάντια στη συνοχή του ευρωπαϊκού πρότζεκτ,για την ενότητα του οποίου εμφανίζεται να κόπτεται, ο Μπρούνο Λε Μερ απάντησε:«Είναι τελείως διαφορετικό. Αυτό δεν είναι λέσχη. Είναι ό,τι βρίσκεται στον πυρήνα των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών: η ειρήνη μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Είναι στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Χωρίς να ξέρουμε πόσους από τους παριστάμενους του έπεισε ο γάλλος υπουργός Οικονομικών, με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι πίσω από τα επιχειρήματά του περί ενότητας, κρύβονται ουσιαστικές και βαθύτατες πολιτικές διαφωνίες και συγκρούσεις. Είναι πολύ χαρακτηριστική η θερμή υποδοχή που επιφύλαξε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτζ στη Χανσεάτικη Ένωση, σχολιάζοντας ότι είναι ευπρόσδεκτες ανάλογες κοινές θέσεις, υπονοώντας ότι έχουν θέση στην ΕΕ ανάλογες συμμαχίες. Κι εξ ίσου ερμηνεύσιμη και προβλέψιμη η απορριπτική στάση που κράτησε, από την άλλη πλευρά, η Ισπανία.
Η ουσία βρίσκεται στις διαμετρικά αντίθετες απόψεις που υποστηρίζει η Γαλλία, σε σχέση με τη Χανσεατική Ένωση. Για παράδειγμα, ο Μακρόν υποστηρίζει τη στενότερη σύγκλιση των κρατών της ευρωζώνης, τη δημιουργία κοινού προϋπολογισμού για τα κράτη με κοινό νόμισμα και την υιοθέτηση ακόμη και κοινών, δηλαδή πανευρωπαϊκών εργαλείων δαπανών. Η Χανσεατική Ένωση στον αντίποδα, παρά τη χαλαρή μορφή που ακόμη διαθέτει με τη σύστασή της να μεταβάλλεται από 8 σε 10 κράτη περιλαμβάνοντας ακόμη και κράτη που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη, έχει πολύ σκληρές νεοφιλελεύθερες θέσεις. Μέσα από τα τρία κείμενα εργασίας που έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας, προτάσσει, για παράδειγμα, την αυστηρότερη επιτήρηση των οικονομιών, την ανάπτυξη νέων μηχανισμού παρέμβασης κι ελέγχου για όσες χώρες παραβιάζουν τους κανόνες, κ.λπ. (Δες εδώ αναλυτικότερα). Εν ολίγοις, ο Σόιμπλε μεταμορφωμένος…
Το Παρίσι κράτησε μια ασυνήθιστα εχθρική στάση απέναντι στη Χανσεατική Ένωση επειδή τη θεώρησε όχι μόνο ως υποστηρικτική απέναντι στη Γερμανική αδιαλλαξία αλλά κι ως εμπόδιο στις δικές του φιλοδοξίες για ενίσχυση του γαλλογερμανικού άξονα. Όταν οι παραδοσιακές γερμανικές θέσεις βρίσκουν τόσους διαπρύσιους υποστηρικτές στους φυσικούς και ιστορικούς συμμάχους του Βερολίνου γιατί η Μέρκελ ή ο αντικαταστάτης της να προβούν σε υποχωρήσεις για να δεχθούν τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει το Παρίσι; Ο Λε Μερ επομένως δεν κόπτεται για την ενότητα της ΕΕ, αλλά για την τύχη των δικών του προτάσεων…
Ευρύτερα, το νέο «φρούτο» της Χανσεατικής Ένωσης δείχνει πόσο εύθραυστη και τυπική είναι πλέον η ενότητα στους κόλπους των 28. Αν η οικονομική κρίση του 2008 έδειξε τις αντιθέσεις σε όλο τους το μεγαλείο, η κρίση που έρχεται θα τις οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο βάθος και πρωτόγνωρες μορφές.
Πηγή: Νέα Σελίδα
