«Για να κρίνεις πρόσωπα και έργα δεν χρειάζεται μονάχα μυαλό παρά και χαρακτήρας»
Αλέξανδρος Δελμούζος
Γράφοντας για τον Δαμιανό
Τι να πρωτογράψεις για τον Δάμωνα… Τον 83χρονο νέο που έσφυζε από ζωή, μαχητικότητα, δημιουργικότητα. Απ’ όταν σήμερα το πρωί μου τηλεφώνησε ο Αριστομένης Συγγελάκης και μου ανακοίνωσε τον ξαφνικό και αναπάντεχο θάνατο του αγαπητού φίλου και συντρόφου Δαμιανού Βασιλειάδη, άρχισαν να μου έρχονται στο μυαλό στιγμές και εικόνες, αλλά και διηγήσεις του. Πρωτάκουσα για τον Δαμιανό Βασιλειάδη πριν από αρκετά χρόνια. Ήταν 1996, Σεπτέμβριος, προεκλογική περίοδος. 20χρονος τότε περνούσα πολλές ώρες – μέρες στο εκλογικό κέντρο στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Τα βράδια στα πηγαδάκια κάναμε συζητήσεις. Κάποια στιγμή ρωτάω έναν μεγαλύτερο ηλικιακά από μένα σύντροφο που έδειχνε να γνωρίζει πρόσωπα και καταστάσεις του παρελθόντος. Ποιός είναι ο Δαμιανός Βασιλειάδης ρώτησα, καθώς κάτι είχα διαβάσει εκείνη την ημέρα σε κάποια εφημερίδα. Κάποιος από το παλαιό πασοκ ; Όχι από το παλιό, από το αρχαίο μου απαντά.. Συγκράτησα το όνομα. Φαίνεται υπήρχε μια ασυνείδητη μάλλον προδιάθεση να ασχοληθώ με την ιστορία του ΠΑΣΟΚ και ως γνωστό ένας νόμος των γραφειοκρατιών, ειδικά εκείνων που αισθάνονται αδύναμες, μέσα στην παροντική παντοδυναμία τους, είναι να σβήνουν τη μνήμη, το αρχείο, το παρελθόν ή να αδιαφορούν γι’ αυτό.
Ο Δαμιανός Βασιλειάδης παιδαγωγός από τη Φλώρινα, πήγε μετανάστης φοιτητής στη Δυτ. Γερμανία τη δεκαετία του ’60 για να συνεχίσει τις σπουδές του. Εκεί τον βρήκε η Δικτατορία. Από την 1η στιγμή συμμετείχε με άλλους Έλληνες μετανάστες κυρίως εργάτες, στον αντιδικτατορικό αγώνα. Όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου εξήγγειλε την ίδρυση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ), τον Φεβρουάριο 1968, ο Δαμιανός ήταν από τους πρώτους που εντάχθηκαν. Υπήρξε εξαιρετικά δραστήριος, την περίοδο του αντιδικτατορικού αγώνα, ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά, αναδεικνυόμενος ως ένα από τα κεντρικά στελέχη του ΠΑΚ Δυτ Γερμανίας και του ΠΑΚ ευρύτερα. Μεταξύ πολλών άλλων δραστηριοτήτων είχε την ευθύνη για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων της οργάνωσης σε παγγερμανικό επίπεδο, στα οποία συμμετείχε και ο Μίμης Λιβιεράτος, οι εισηγήσεις του οποίου από εκείνα τα σεμινάρια θα κυκλοφορήσουν σε μπροσούρα στη μεταπολίτευση στις οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ με το τίτλο Περί Σοσιαλισμού. Το ΠΑΚ Δυτ. Γερμανίας είχε αναδειχθεί στη πιο μαζική αντιδικτατορική πολιτική κίνηση της Δυτ. Γερμανίας με 63 οργανώσεις. Ο Δαμιανός ήταν επίσης μέλος της Νεολαίας του SPD όπως και άλλα δραστήρια μέλη του ΠΑΚ τότε και ήταν Υπεύθυνος του Κέντρου Μελετών και Διαφώτισης του ΠΑΚ (ΚΕΜΕΔΙΑ). Με αυτήν την ιδιότητα μετείχε στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΚ στο Βίντερτουρ της Ελβετίας, το γενέθλιο τόπο του ΠΑΣΟΚ, που αποφάσισε την ίδρυση σοσιαλιστικού φορέα. Για την συνεδρίαση αυτή ο Δαμιανός είχε γράψει ένα πολύ ενδιαφέρον βιωματικό και πολιτικό άρθρο στο περιοδικό Τετράδια, το 2003, από τις σημειώσεις που είχε κρατήσει. Ο Δαμιανός Βασιλειάδης στάλθηκε από το ΠΑΚ στην Ελλάδα για να κάνει τις πρώτες επαφές και να προετοιμάσει την επιστροφή της ηγεσίας του ΠΑΚ. Συμμετείχε πολύ ενεργά στις συζητήσεις στην Αθήνα, που οδήγησαν στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Στο τέλος της πρώτης διετίας και της έντονης εσωκομματικής πάλης στο ΠΑΣΟΚ, ο Βασιλειάδης θα παραιτηθεί από το ΠΑΣΟΚ (Μάρτιος 1977) καταθέτοντας τη διαφωνία του και διαχωρίζοντας τη θέση του, εστιάζοντας στο ζήτημα της έλλειψης δημοκρατίας στο κόμμα, αλλά όχι μόνο. Για τον Ανδρέα Παπανδρέου η άποψή του συνοψίζεται στο εξής. Του αναγνώριζε κορυφαίες αναλυτικές δυνατότητες, στρατηγικό νου και ικανότητες τακτικής, θεωρώντας τον ταυτόχρονα ως το βασικό υπεύθυνο των μετέπειτα αρνητικών εξελίξεων για το ΠΑΣΟΚ και τη χώρα.
Μετά την παραίτησή του από το ΠΑΣΟΚ, θα ακολουθήσει αυτόνομη πορεία, όντας διαρκώς ενεργός στα πολιτικά πράγματα. Θα συμπορευτεί με τον Μανώλη Γλέζο αρχικά στο σχήμα Άμεση Δημοκρατία στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μέχρι τώρα, πολύ ενεργά στο κίνημα διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών, ως ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου. Με ταξίδια σε όλη την Ελλάδα και επισκέψεις στην Γερμανία για την ανάδειξη του ζητήματος. Είναι επίσης από τους πρώτους στις επιτροπές ελληνο-κουρδικής φιλίας και για αρκετά χρόνια θα μετέχει και στο ΔΗΚΚΙ.
Συναντηθήκαμε πριν από 15 χρόνια σε πολιτικές αναζητήσεις, συζητήσεις και προβληματισμούς εκείνης της περιόδου. Για 5-6 χρόνια είχαμε πολύ συχνή επαφή και μετείχαμε σε κοινές πρωτοβουλίες και αγώνες. Θυμάμαι την εκδήλωση που πραγματοποιήσαμε από κοινού (Νέος Αγωνιστής και Επιτροπή ΠΑΚ) για το ΠΑΚ και την επικαιρότητα του Δημοκρατικου Σοσιαλισμού στο Δημαρχείο της Καισαριανής τον Μάρτιο 2009. Στην εκδήλωση αυτή ο Δαμιανός είχε εκθέσει ένας μέρος του πλούσιου και σπάνιου αρχείου του από υλικό του ΠΑΚ. Θυμάμαι την επίσκεψη Γερμανών αντιφασιστών και μελών-στελεχων του Αριστερού κόμματος της Γερμανίας κατά την επίσκεψή τους στην Ελλάδα με πρόσκληση του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών και την παρουσία τους στην Καισαριανή, με τον Μανώλη Γλέζο και τον Δαμιανό. Την επόμενη χρονιά το φθινόπωρο 2010 συμμετείχε στο εγχείρημα των αυτοδιοικητικών εκλογών Αττική Συνεργασία-Όχι στο Μνημόνιο με επικεφαλής τον Αλέξη Μητρόπουλο. Τον θυμάμαι εκείνη την περίοδο εξαιρετικά δραστήριο. Το πρωί να μοιράζει προεκλογικό υλικό και το βράδυ να συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες κατάρτισης του προγράμματος. Την πρώτη αντιμνημονιακή περίοδο συμμετείχε έντονα στο κίνημα, τις Πλατείες. Εγγύτερα στην τάση-άποψη του Μίκη Θεοδωράκη, δεν θα ακολουθήσει τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ μετά το 2012. Θα ξανασυναντηθούμε πολιτικά στις κινητοποιήσεις για τη Συμφωνία των Πρεσπών και την πρωτοβουλία για Δημοψήφισμα. Θυμάμαι όταν πήγαμε με τον Δημήτρη Μπελαντή ως δικηγόροι και σύντροφοι στη ΓΑΔΑ όπου τον είχαν συλλάβει, μαζί με 5-6 άλλους συντρόφους του (μεταξύ αυτών τον Γιώργο Παπαγιαννόπουλο συναγωνιστές από την περίοδο του αντιδικτατορικού αγώνα), το 2019, επειδή σχεδίαζαν να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά αναρτώντας ένα πανό που θα έγραφε το αίτημα του Δημοψηφίσματος απέναντι από το Μέγαρο Μουσικής, την ώρα που εντός του πραγματοποιούνταν μια φιλοκυβερνητική εκδήλωση τότε της λεγόμενης «Γέφυρας». Ο Δαμιανός στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαϊου 2019 θα στηρίξει ενεργά και με την υποψηφιότητά του, το σχήμα Αθήνα για την Ελλάδα με επικεφαλής τον Γιώργο Καραμπελιά.
Ο Δαμιανός Βασιλειάδης εκτός από πολιτικός ακτιβιστής και ορειβάτης, υπήρξε και συγγραφέας πολλών βιβλίων. Πολιτικών, θεωρητικών, ιστορικών. Θυμάμαι μια φορά με τίμησε με την πρόταση του να μιλήσω στην παρουσίαση του βιβλίου του Η κοσμοθεωρητική βάση της 3ης του Σεπτέμβρη (εκδ. Γόρδιος) σε εκδήλωση στο χώρο του Άρδην-Ρήγας Βελεστινλής. Τον Διαμιανό μπορούσες να τον συναντήσεις στις εκδόσεις Στοχαστής, στο Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο, λίγο παλιότερα στις εκδόσεις Γόρδιος. Το βιβλίο του ο Μύθος του Ανδρέα με πρόλογο του Μίκη Θεοδωράκη (Εναλλακτικές Εκδόσεις) είναι πολύ χρήσιμο καθώς διασώζει πρωτογενές υλικό, αλλά και πολιτικό κλίμα-ατμόσφαιρα της περιόδου ΠΑΚ-ΠΑΣΟΚ για όποιον/α ενδιαφέρεται να μελετήσει αυτή την περίοδο και το συγκεκριμένο χώρο.
Ο ίδιος αναγνώριζε ως πολιτική-πνευματική του καταγωγή το ρεύμα του εκπαιδευτικού δημοτικισμού, ενώ αξιολογούσε ως ιδανική μορφή αγωνιστή και διανοούμενου τον Σάκη Καράγιωργα. Ένας συναγωνιστής του Δαμιανού από την περίοδο του αντιδικτατορικού αγώνα αναφέρει ότι «ο τόπος δημιουργεί ταυτότητα». Οι τόποι του Δαμιανού Βασιλειάδη ήταν ο Πόντος, η Μακεδονία, η αλληλεγγύη στους αγωνιζόμενους λαούς-έθνη, οι κορυφές των βουνών, οι πολιτικές κινήσεις που συμμετείχε, τα γραπτά και τα βιβλία του, ο αγώνας και η αγωνία του για μια πατρίδα ελεύθερη και ανεξάρτητη, για μια κοινωνία δίκαιη και δημοκρατική. Ο πατριωτισμός, η δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη συγκροτούσαν την ταυτότητα του Δαμιανού Βασιλειάδη. Ήταν οι δικοί του αξιακοί τόποι. Σ’ αυτούς συναντήθηκε με τους συναγωνιστές του.
Είχε διανοητική ιθαγένεια ο Δαμιανός και αυτονομία. Ήταν γλυκύτατος, επίμονος, ανιδιοτελής, αγωνιστικός.
Είχε χαρακτήρα, σύμφωνα με το σχήμα του αγαπημένου του Αλέξανδρου Δελμούζου και ήθος αδαμάντινο.
Θα τον θυμόμαστε πάντα.
Θερμά συλλυπητήρια στην πολυαγαπημένη του οικογένεια.