Γλώσσα και Ευρώ: Τι Μπορεί να Λεχθεί και τι Όχι

Εισαγωγή

Το Νεοφιλελεύθερο Μακροοικονομικό Υπόδειγμα αποδεικνύει ότι στο καπιταλιστικό σύστημα ενυπάρχουν εκ φύσεως δυνάμεις, οι οποίες ενεργούν αυτόματα, έτσι στο σύστημα να μην υπάρχουν υφέσεις και οικονομικοί κύκλοι ή η λειτουργία του συστήματος να αποκαθιστάται αυτομάτως μετά από μια αιφνίδια διαλυτική εξωγενή παρέμβαση.

Το σύστημα αυτό έχει επικρατήσει στην ευρωζώνη, υπό αυτό το σύστημα διοικούμεθα, και περιγράφεται με σαφήνεια στην Συνθήκη του Μάαστριχτ αλλά και σε άλλες εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Το Νεοφιλελεύθερο Υπόδειγμα είναι μια πνευματική σύλληψη της λειτουργίας της πραγματικότητας και κατά συνέπεια έχει την δική του εσωτερική λογική αλλά και την δική του γλώσσα.

Η γλώσσα είναι δίπλα στο πνεύμα να εκφραστεί, αφού το πνεύμα πάντα προηγείται της γλώσσας, αλλά και το πνεύμα προετοιμάζει την γλώσσα να αυτόοργανωθεί. Γλώσσα και πνεύμα συνεργάζονται.

Η γλώσσα του ευρώ εκφράζει την λογική του συστήματος μέσω της αλληλοεπίδρασης των μεταβλητών που το συνιστούν. Έτσι έχουμε πλήρη θεωρία των κύριων μεταβλητών του συστήματος που είναι η παραγωγή, η απασχόληση, οι πραγματικοί μισθοί και τα επιτόκια, πλήρη θεωρία του χρήματος και των τιμών και από εκεί με βάση τα παραπάνω αναπτύσσονται θεωρίες της διανομής του εισοδήματος, της οικονομικής ανάπτυξης, θεωρία για τον ρόλο της Κεντρικής Τράπεζας, του Κράτους, της Φορολογίας και του Δανεισμού και για την φύση της Δημοκρατίας.

Με βάση ολ’ αυτά, υπάρχουν προτάσεις που μπορούν να λεχθούν αν λάβουμε ως αληθή τα παραπάνω. Αλλά υπάρχουν και προτάσεις οι όποιες δεν μπορούν να λεχθούν μέσα στο ευρώ, που αν λεχθούν δεν εκφράζουν τίποτα, και τέλος πάντων αποδεικνύουν έλλειψη οικονομικής και πολιτικής γνώσης, για το πώς λειτουργεί η ευρωζώνη και το κράτος του ευρώ. Αν πολιτικά επιμένουν κάποιοι, τέτοιες προτάσεις να τις εκφράζουν, σαν βάση σωτηρίας της Ελλάδος και του Λάου της, κάνουν κακό και εκτίθενται.

Λανθασμένες Προτάσεις

1. Δημιουργία παραγωγικού μοντέλου

Η δημιουργία παραγωγικού μοντέλου μέσα στο ευρώ είναι λόγος κενός περιεχομένου. Το μοντέλο ανάπτυξης του ευρώ, είναι πλήρως συνυφασμένο με την ελεύθερη αγορά, που αποκλείει οποιοδήποτε παρέμβαση του κράτους, η άλλης δύναμης, να κατευθύνει την παραγωγή προς την μια ή άλλη κατεύθυνση. Όλα βασίζονται στην αγορά εργασίας. Στο υπόδειγμα του ευρώ, η αγορά εργασίας είναι σε διαρκή ισορροπία ως αποτέλεσμα της ευκαμψίας των πραγματικών μισθών.

Η ζήτηση για εργασία καθορίζεται από το επίπεδο της τεχνολογίας που είναι ενσωματωμένη στην παραγωγή και η προσφορά εργασίας καθορίζεται από τις προτιμήσεις των εργαζομένων για εισόδημα και για ανάπαυση.

Οι πραγματικές μεταβλητές στο υπόδειγμα του ευρώ –πραγματικοί μισθοί, απασχόληση, πραγματικό ΑΕΠ και επιτόκιο- προσδιορίζονται ταυτοχρόνως από την επίτευξη της ισορροπίας στην αγορά εργασίας.

Κατά συνέπεια σε αυτόν τον αυτοματισμό, που εξασφαλίζει την ανάπτυξη, είναι αδιανόητο κάποιος να παρέμβει και να τον μεταβάλει. Αντιθέτως θα δημιουργήσει στην αγορά εργασίας ανωμαλία που θα ανακόψει την διαδικασία της ανάπτυξης. Άλλωστε στο Κράτος του Ευρώ, το Κράτος έχει αναλάβει αυτόν τον ρόλο, την διαφύλαξη της αγοράς εργασίας από κάθε παρέμβαση. Όλες τις άλλες πολιτικές, που ασκεί ένα επικυρίαρχο κράτος, τις έχει παραδώσει τις Βρυξέλλες και στην ΕΚΤ.

Άρα η πρόταση ’δημιουργία παραγωγικού μοντέλου’ μέσα στο ευρώ δεν έχει περιεχόμενο, το ευρώ έχει τους δικούς του μηχανισμούς.

Αντίθετα σε μια χώρα που εκδίδει το νόμισμα της, η δημιουργία παραγωγικού μοντέλου δεν είναι μόνο εφικτή αλλά και επιβεβλημένη. Η ανάπτυξη της Δύσης, μετά τον Πόλεμο και στο Πλαίσιο το Μπρέττον Γούντς, στηρίχτηκε σε 5ετη προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης, χωρίς να παραβλέψουμε και την συσσώρευση κεφαλαίου που πραγματοποιήθηκε στην Ανατολική Ευρώπη από το ‘σταλινικό υπόδειγμα.

2. Δημιουργία θέσεων εργασίας

Ένα κράτος που εκδίδει το δικό του νόμισμα κάλλιστα μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας έως την πλήρη απασχόληση. Αφού εκδίδει το δικό του νόμισμα δεν θα έχει πρόβλημα χρηματοδότησης των θέσεων εργασίας. Άρα, σε ένα κράτος που εκδίδει το νόμισμα του, το να τίθεται το θέμα δημιουργίας θέσεων εργασίας είναι και θεμιτό και επιβεβλημένο, αν τυχόν υπάρξει ανεργία λόγω ελλιπών δαπανών του ιδιωτικού τομέα.

Στο κράτος του ευρώ όμως είναι αδιανόητο να υπάρξει ανεργία μη ηθελημένη. Δηλαδή θες και δεν δουλεύεις. Οι εύκαμπτοι μισθοί πάντα θα εγγυώνται τον μηχανισμό της πλήρους απασχόλησης. Εάν υπάρξει ανεργία αυτό θα οφείλεται ότι τα εργατικά συνδικάτα και το κράτος έχουν παρεισφρήσει στην αγορά εργασίας έτσι ώστε η προφορά και ζήτηση εργασίας να μην δρουν ανεμπόδιστα με αποτέλεσμα η ανεργία να είναι επιμένουσα.

Ακριβώς εδώ σε αυτό το θεωρητικό και πρακτικό σημείο η Τρόικα κατηγορεί τις Ελληνικές Κυβερνήσεις, ότι δεν διαλύουν την αγορά εργασίας και οτιδήποτε που δεν την αφήνει να λειτουργήσει ελεύθερα (συντάξεις, περίθαλψη, κοινωνικό κράτος, εργατική περιουσία, πλειστηριασμοί) με αποτέλεσμα τα μνημόνια να μην είναι αποτελεσματικά.

Άρα από την μια η ΕΚΤ πρέπει να εγγυάται ότι η προσφορά χρήματος δεν θα είναι υπερβολική και η Κυβέρνηση, από την άλλη, με την νομοθεσία να εγγυάται ότι η αγορά εργασίας ελεύθερα θα εξισορροπεί την προσφορά και την ζήτηση.

Για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας θα πρέπει μισθοί, ημερομίσθια, συντάξεις και κρατικές δαπάνες να μειωθούν δραματικά.

Κατά συνέπεια μέσα στο ευρώ, με άλλα μέσα και τρόπους να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας αποκλείεται, ή να παρεμποδίσουμε την ροη των νέων επιστημόνων προς το εξωτερικό. Η πρόταση αυτή δεν έχει υλικό περιεχόμενο.

3. Ενίσχυση των Επενδύσεων

Επίσης ακούγονται από πολλά χείλη ανθρώπων με καλή πρόθεση, να ενισχυθούν οι επενδύσεις δημόσιες και ιδιωτικές. Φυσικά στο κράτος του ευρώ δεν υπάρχει λόγος για τέτοια ανησυχία, αφού εγγυημένα ότι θα παραχθεί θα πωληθεί. Η σε ισορροπία αγορά εργασίας, θα είναι συνεπής με την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών αφού η μεταβολή του επιτοκίου θα εξισώνει τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις, και έτσι δεν μπορεί να εκδηλωθεί ελλειμματική συνολική ζήτηση.

Άρα η πρόταση να βρεθεί μια λύση για να προωθηθούν οι επενδύσεις μέσα στο κράτος του ευρώ είναι άνευ ουσιαστικού περιεχομένου, αφού ο σύστημα μόνο έχει μεριμνήσει για την ισορροπία αποταμιεύσεων και επενδύσεων.

4. Πολιτική Συνεργασία

Το πλέον παράλογο, από πλευράς των δυνάμεων που είναι υπέρ της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα, είναι, η υπό το πρόσχημα της αποτυχίας των μνημονίων, η πρόσκληση για συνεργασία με δυνάμεις που είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ ή που εντέχνως αποφεύγουν να πάρουν θέση πάνω στο θέμα του νομίσματος.

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί το εξής. Η άσκηση νομισματικής πολιτικής είναι ο θεμέλιος λίθος πάνω στον οποίο τα σύγχρονα κράτη οικοδομούν την ανεξαρτησία τους. Ίσως και άλλα να απαιτούνται, αλλά χωρίς την άσκηση της νομισματικής πολιτικής αποκλείεται ένα κράτος να είναι ανεξάρτητο.

Κατά συνέπεια προσκλήσεις για συνεργασία, με στόχο συγκρότηση εθνικών σχεδίου ανάπτυξης, ή την δημιουργία θέσεων εργασίας ή για την προώθηση των επενδύσεων είναι από χέρι καταδικασμένες, διότι οι δυνάμεις που θα συγκροτήσουν ένα τέτοιο μέτωπο, είναι σε σύγκρουση από την φύση των θεωριών τους, και ένα μέρος των δυνάμεων αυτών δεν έχει αντίληψη γα την φύση της οικονομικής ανεξαρτησίας και δεν παίρνει θέση επί του εθνικού νομίσματος.

Για να γίνει αυτό ξεκάθαρο, σκεφτείτε ότι τα κινήματα του εθνικού νομίσματος βαθειά πιστεύουν ότι μια αύξηση της ζήτησης δεν σημαίνει αύξηση των τιμών όπως πιστεύουν οι απολογητές του ευρώ ή που θεωρούν ότι νόμισμα δεν παίζει κανένα ρόλο στην οικονομία. Ακόμα οι απολογητές του Εθνικού Νομίσματος πιστεύουν ότι αύξηση του κατώτερου μισθού ή του πραγματικού μισθού δεν οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας, όπως πιστεύουν οι νεοφιλελεύθεροι του ευρώ, αλλά στην αύξηση της απασχόλησης, όπως επίσης η αύξηση των πραγματικών μισθών δεν οδηγεί σε μείωση των κερδών. Επιπλέον μείωση του ρυθμού των αποταμιεύσεων δεν οδηγεί κατ ανάγκη στη μείωση των επενδύσεων, όπως οι νεοφιλελεύθεροι ισχυρίζονται, ούτε μειώνεται ο ρυθμός της ανάπτυξης της οικονομίας, και ακόμα ένα ευέλικτο σύστημα τιμών δεν εγγυάται καθ οιονδήποτε τρόπο την επαναφορά της οικονομίας στην ισορροπία. Τέλος το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού δεν οδηγεί ούτε στον πληθωρισμό ούτε και στην αύξηση του επιτοκίου.

Με άλλα λόγια η Πολιτική Οικονομία του Εθνικού Νομίσματος έχει άλλες αρχές σε σχέση με την Πολιτική Οικονομία του Ευρώ και το κυριότερο η πρώτη βασίζεται στην συνεργασία της κοινωνίας ενώ η δεύτερη στην ατομικότητα.

Επίλογος

Οι θέσεις της οικονομίας του εθνικού νομίσματος είναι κρυστάλλινες και διαυγείς που δεν αφήνουν περιθώρια συνεργασίας με άλλες δυνάμεις, που έχουν άλλες αρχές. Μια τέτοια συνεργασία, που ευθύς εξ αρχής για να υπάρξει θα πρέπει να παρακάμψει θεωρητικά ζητήματα τα οποία έχουν όμως πρακτική αξία, στο τέλος θα είναι νάρκη στην διαδικασία της ανάκτησης της Εθνικής Ανεξαρτησίας και της Αυτόνομης Εθνικής Ανάπτυξης.

Στη χώρα διαθέτουμε έξοχα ρεαλιστικά οικονομικά κείμενα που μπορούν να συστήσουν μια Εθνική Πλατφόρμα ενότητας για την επάνοδο στο Εθνικό Νόμισμα.

Μετά ο Λαός θα αποφασίσει τι θέλει.

*Σπύρος Στάλιας, Οικονομολόγος Ph.D