1. Ο καλός μου φίλος και σύντροφος Τάσος Κανταράς, με το ιστορικό του μυθιστόρημα “Διαρκές φύλλο πορείας” των εκδόσεων Τόπος προσπαθεί να αναδείξει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ιστορία του τόπου του, μέσα από την ιστορία της οικογένειάς του, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την αρχή του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου φαίνεται να είναι ο παππούς του συγγραφέα, ο Τάσος. Εξίσου πραγματικοί, όμως, πρωταγωνιστές που επηρεάζουν θετικά και διαχρονικά τον ίδιο τον παππού του, είναι κατά τη γνώμη μου ο καπετάν Αντώνης, ο προπάππος του, που ενώ πεθαίνει στην αρχή του βιβλίου, οι αγωνιστικές παρακαταθήκες προς τους απογόνους του είναι παρούσες σ’ όλο το βιβλίο, αδελφός του παππού του ο Νικόλας με τον εξεγερτικό Θούριο του Ρήγα ανά χείρας, τη συμμετοχή του στους ταξικούς αγώνες και τις σοσιαλιστικές ιδέες του. Επίσης ο καπετάν Τσιρίμπασης, ο θείος του, ο λαϊκός οπλαρχηγός, ο αντάρτης, ο επαναστάτης, ο ανυπότακτος, που δεν εξαγόρασε τους αιματηρούς αγώνες του ίδιου, της οικογένειας και των συντρόφων του για την απελευθέρωση του τόπου του με δόξα, πλούτη και εξυπηρετήσεις από την άρχουσα τάξη και κράτησε μέχρι τέλους την αξιοπρέπεια του, έστω και αν πέθανε στην ψάθα.
Η ακόμα μεγαλύτερη, όμως, πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι η μάνα του παππού – Τάσου και προγιαγιά του συγγραφέα, η κυρά Μπετσίνα, η ηρωίδα, η καλή σύζυγος, η συμπονετική μάνα, η σοφή γιαγιά, αλύγιστη, αξιοπρεπής με πάντα ανοιχτή την προστατευτική της αγκαλιά για όλη την οικογένεια της και τους αδύναμους του τόπου της, με την καρτερικότητα και σταθερότητά της, το αντιστασιακό και αδούλωτο αγωνιστικό της φρόνημα.
Στην ουσία ο συγγραφέας στο βιβλίο δεν αναφέρεται μόνο στην ιστορία του τόπου του ιδωμένη μέσα από την συγκλονιστική ιστορία της οικογένειάς του, αλλά επιπλέον παρακολουθεί στο διάβα του ένα ολόκληρο λαό, περιγράφει μία ολόκληρη σκληρή εποχή, τοιχογραφεί μία συγκλονιστική συλλογική ιστορική εμπειρία. Ταυτόχρονα μετατρέπει τα μικρά, τα ανθρώπινα και καθημερινά, σε μεγάλα, ηρωικά και εκπληκτικά. Με το διαχρονικό βέβαια δίδαγμα, που προκύπτει από τη ζωή και τη δράση των πρωταγωνιστών του βιβλίου του ότι αξίζει να ζήσουμε αυτή την πρόσκαιρη ζωή, να δράσουμε και να πεθάνουμε ορθοστατούντες και ορθοπατούντες.
2. Η ταξικότητα είναι μια αρχή που διαπερνάει όλο το βιβλίο, αφού οι πρωταγωνιστές είναι διαχρονικά και σταθερά αντίθετοι στην κοινωνική αδικία, ενώ οι διακρίσεις πλουσίων – φτωχών και η απαρέσκεια των πρωταγωνιστών γι αυτές είναι πανταχού παρούσες. Ο Νικόλας κάπου λέει στον χαμάλη Εβραίο τον Αρόν “όσο σκύβουμε το κεφάλι, Αρόν, τόσο πιο βαρύ φορτίο θα μας βάζουν και λιγότερη αμοιβή θα μας δίνουν”. Εξάλλου ένα σημαντικό τμήμα του βιβλίου κάνει αναφορά στους μεγάλους εργατικούς αγώνες της περιόδου 1910-1936 και ιδιαίτερα στην εξέργεση των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη το Μάη του ’36 και στη συμβολή τους στις κοινωνικές και εργασιακές κατακτήσεις.
3. Το ανυπότακτο πνεύμα της αντίστασης στους κατακτητές και σε κάθε είδος εξουσιαστές και της αλληλεγγύης στους αγωνιστές και στους οικονομικά και κοινωνικά αδύναμους διακατέχει όλα τα μέλη της οικογένειας. Είναι παρόν στην καθημερινότητα τους αλλά και στο πως αυτά ανταποκρίνονται στα διάφορα καλέσματα της ιστορίας, του λαού, της πατρίδας και του δίκιου. Είναι αυτό το πνεύμα της ακαταμάχητης αντίστασης σε παντοδύναμες αυτοκρατορίες, σε κατακτητές αλλά και σε ντόπιους τυράννους, που είναι χαρακτηριστικό όχι μόνο των προγόνων του Τάσου αλλά συνολικά του λαού μας, που είναι ταυτόχρονα και διαχρονικός φάρος και οδηγός του, όχι μόνο για τους αγώνες του χθες ή για όσους δίνουμε σήμερα, αλλά και γι’ αυτούς που θα χρειαστεί να δώσουμε στο μέλλον.
4. Η αρχή της ιστορικότητας είναι πανταχού παρούσα σ’ όλο το βιβλίο, αφού ο συγγραφέας επιδεικνύει με σχολαστικότητα πλήρη σεβασμό στα ιστορικά γεγονότα της εποχής που αναφέρεται και στην αντιστοίχισή τους με την ιστορία των προγόνων του. Με αυτή τη μεθοδολογία του αναδεικνύει ότι ο ίδιος έχει μελετήσει σε βάθος την ιστορία όχι μόνο του τόπου του αλλά και της χώρας μας και όλης της ευρύτερης περιοχής μας.
5. Η αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία χωρίς μίσος για τις πατρίδες των άλλων, δηλαδή ο γνήσιος πατριωτισμός, που δεν έχει σχέση με τον εθνικισμό και την πατριδοκαπηλία, είναι μία αξία που διαπερνάει όλους του πρωταγωνιστές του βιβλίου. Η υπόθεση της υπεράσπισης της πατρίδας είναι γι αυτούς ένα διαρκές φύλλο πορείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρόγονοί του συγγραφέα, ενώ ανταποκρίνονται – και με το παραπάνω – σε όλα τα καλέσματα για την απελευθέρωση ή την υπεράσπιση της πατρίδας αρνούνται να πολεμήσουν για τα συμφέροντα των άλλων μεγάλων δυνάμεων στο Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τίμημα την κήρυξή τους ως λιποτάκτες από το επίσημο ελληνικό κράτος.
6. Η διεθνιστική αλληλεγγύη του παππού – Τάσου αλλά και άλλων συγχωριανών του αναδεικνύεται στην άρνησή τους να συμμετάσχουν στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Κριμαία, που στάλθηκε από την τότε κυβέρνηση Βενιζέλου για να καταπνίξει την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία.
7. Το αντιπολεμικό πνεύμα είναι διάχυτο σ’ όλο το βιβλίο, όχι μόνο με την περιγραφή της φρίκης της μικρασιατικής καταστροφής αλλά και μέσα από τα βιώματα και τις λεκτικές ατάκες των πρωταγωνιστών.
Η φιλία, η συντροφικότητα, η αγάπη, ο έρωτας σε αντίθεση αλλά και παρέα με την απώλεια και το θάνατο δηλώνουν παντού την παρουσία τους.
Η ανιδιοτέλεια των πρωταγωνιστών διαπερνάει τις πράξεις τους. Το μίσος, όχι μόνο για τους κατακτητές, αλλά και για τους ντόπιους τυράννους και εκμεταλλευτές και τα όργανά τους, αλλά και για τους ρουφιάνους τους, τους “ψωριάρηδες”, όπως τους αποκαλούσε η προγιαγιά Μπετσίνα, που είναι σίγουρη ότι αυτοί κάνουν την ίδια βρώμικη δουλειά με όλα τα γκουβέρνα, είναι φανερό και αδυσώπητο.
8. Το βιβλίο το διάβασα δύο φορές. Μία πριν εκδοθεί, γιατί είχα την τιμή να μου το στείλει ηλεκτρονικά ο συγγραφέας, για να του πω τη γνώμη μου ως καλός του φίλος και σύντροφος και μία μετά την έκδοσή του.
Τους προγόνους του συγγραφέα έχω την αίσθηση ότι ήδη τους έχω γνωρίσει από κοντά, ότι τους ξέρω πολύ καλά για δύο λόγους: Πρώτο, γιατί ο συγγραφέας διαμορφώνει πολύ πειστικά τους χαρακτήρες τους και αναπλάθει ρεαλιστικά την καθημερινότητά τους εκείνες τις μακρινές για μας εποχές, και πραγματικά το κάνει πολύ πετυχημένα. Δεύτερο, γιατί όλες οι αρετές τους, το αγωνιστικό και αντιστασιακό τους φρόνημα, ο πατριωτισμός τους, η λεβεντιά τους, το αίσθημα δικαίου, ο συναισθηματισμός, η ομορφιά, η κορμοστασιά τους, μαζί με την ξεροκεφαλιά τους συμπυκνώνονται όλα μαζί στον συγγραφέα του βιβλίου, μαζί βεβαίως με το νέο ταλέντο του, το συγγραφικό, που μας το κρατούσε τόσα χρόνια κρυφό. Ο σημερινός, υπαρκτός γήινος συγγραφέας του βιβλίου, ο Τάσος Κανταράς, είναι σε μία ενιαία συσκευασία και ο παππούς του ο Τάσος και η προγιαγιά του η Μπετσίνα και ο προπάππους του ο καπετάν Αντώνης και ο καπετάν Τσιρίμπασης και ο Νικόλας και ο πατέρας του ο Διαμαντής.
Αυτό το ισχυρίζομαι με βεβαιότητα, αφού τυχαίνει να γνωρίζω τον συγγραφέα πολύ καλά, γιατί έχω μαζί του μια αδιατάρακτη φιλία, συντροφικότητα και μία σταθερή συμπόρευση σε ταξικούς, πολιτικούς και ιδεολογικούς αγώνες για πολλές δεκαετίες. Και να σας πω θεωρώ ότι νοιώθω μεγάλη τιμή όχι μόνο γιατί τον συνάντησα, τον γνώρισα, αγωνίστηκα και συμπορεύομαι σταθερά μαζί του, αλλά και γιατί μου εμπιστεύτηκε να του παρουσιάσω το εξαιρετικό αυτό το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας.
9. Το βιβλίο του καλού μου φίλου και συντρόφου Τάσου Κανταρά αξίζει να διαβαστεί απ’ όσους κι όσες αγαπούν και αγωνίζονται για την πατρίδα, το λαό και το δίκιο. Για να θυμούνται οι παλιότεροι αλλά και για να μαθαίνουν οι νεώτεροι την αγωνιστική παράδοση και διαδρομή του λαού μας. Κυρίως, όμως, για να δούμε και σήμερα, πως θα οργανώσουμε αποτελεσματικότερα την αντίστασή μας στα μνημόνια της φτωχοποίησης του λαού και στις δανειακές συμβάσεις της ντροπής, της ταπείνωσης και της υποτέλειας της πατρίδας μας, για μία νέα Ελλάδα ανεξάρτητη, κυρίαρχη, κοινωνικά δίκαιη, δημοκρατική, χωρίς λιτότητα και εξευτελιστική εποπτεία, έξω από την φυλακή της ευρωζώνης και το αντιδραστικό μόρφωμα της ΕΕ.
*Η παρέμβαση αυτή έγινε από τον Δημήτρη Στρατούλη στην παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Κανταρά στην Θεσσαλονίκη στο αμφιθέατρο του βιβλιοπωλείου “Μαλλιάρης – Παιδεία”, στην οποία παραβρέθηκε πλήθος κόσμου.
