Για τη φτωχή ανθρωπότητα αλλά και τη δική μας ζωή-υγεία

Απελευθέρωση τώρα των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων!

Και τώρα η μετάλλαξη Όμικρον! Φτου κι απ’την αρχή; Ίσως. Πιθανόν. Και αν όχι τώρα, σίγουρα αύριο ή μεθαύριο. Επειδή, όπως το γράφαμε πριν από σχεδόν τρεις μήνες στη σύντομη εισαγωγή μας στο λαμπρό κείμενο (1) του Πάνου Κοσμά “Εκτός από την κυβέρνηση υπάρχει και η πανδημία”:

Στις τόσες σωστές επισημάνσεις και τοποθετήσεις αυτού του κειμένου, θα προσθέταμε μόνο μία που είναι ίσως και η πιο σημαντική: Την ολοκληρωτική απουσία της παραμικρής διεθνιστικής ευαισθησίας από τη στάση όλων των αποχρώσεων της ελληνικής αριστεράς στο ζήτημα της Covid 19: Ούτε λέξη, και φυσικά ούτε μια κινητοποίηση, για τους φτωχούς και καταφρονεμένους του κόσμου μας, για αυτά τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας (!) που στερείται εμβολίων και αργοπεθαίνει επειδή οι πατέντες τους είναι ιδιοκτησία λίγων απάνθρωπων φαρμακευτικών εταιριών που προστατεύονται με κάθε μέσο από τις δυτικές κυβερνήσεις. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια σκανδαλώδη έλλειψη ανθρωπιστικών αντανακλαστικών. Έχουμε να κάνουμε και με την πλήρη αδυναμία κατανόησης της στοιχειώδους αλήθειας ότι όσο δεν θα απελευθερώνονται οι πατέντες και δεν θα εμβολιάζονται αυτά τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας, ο κοροναϊός θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να μεταλλάσσεται διαρκώς, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται συνεχώς ο στόχος της πλήρους εξόδου από την φονική πανδημία και τις καταστροφικές της συνέπειες…

Φυσικά, δεν είναι έκπληξη που η παραλλαγή Όμικρον μας έρχεται από την Αφρική (Μποτσουάνα). Ούτε το γεγονός ότι αυτή η Αφρική δεν έχει όχι μόνο εμβόλια αλλά ούτε καν… σύριγγες για να εμβολιάσει τους πληθυσμούς της. Και προφανώς, δεν είναι επίσης έκπληξη ότι αποτέλεσμα αυτής της τραγωδίας είναι να έχει εμβολιαστεί μόλις το 6,4% των κατοίκων της, και να εξακολουθεί να παραμένει ανεμβολίαστο το 93,6% (!), σχεδόν δύο χρόνια μετά την εμφάνιση της πανδημίας και ενώ π.χ. στην συνυπεύθυνη για αυτή την κατάσταση Ενωμένη Ευρώπη μας, το 66,85% των κατοίκων είναι πια πλήρως εμβολιασμένοι.

6,4% από τη μια, 66,85% από την άλλη. Ίσως σε αυτά τα δύο ποσοστά να κρύβεται όλη η καπιταλιστική απανθρωπιά και η ιμπεριαλιστική κτηνωδία της εποχής μας. Μια καπιταλιστική απανθρωπιά και μια ιμπεριαλιστική κτηνωδία που -λογικά- θα έπρεπε να εξεγείρει και να σπρώχνει στους δρόμους τους, κάθε στοιχειωδώς ευαίσθητο άνθρωπο και ειδικά τους αριστερούς.

Φυσικά, δεν τρέφουμε καμιά αυταπάτη για αυτούς που κυβερνούν αυτό το κόσμο. Είτε πρόκειται για την πανδημία είτε για την κλιματική καταστροφή, θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που έκαναν με συνέπεια μέχρι σήμερα: Να επενδύουν όχι στην υγεία και στη ζωή των ανθρώπων αλλά αποκλειστικά και μόνο στις αγορές και στην ικανότητά τους να λειτουργούν υπέρ των ελάχιστων πλούσιων και σε βάρος των πάμφτωχων χωρών, υπέρ των φαρμακευτικών πολυεθνικών και σε βάρος των μισθωτών και των αποκλεισμένων τόσο στον “αναπτυσσόμενο” Νότο όσο και στον αναπτυγμένο Βορρά. Δηλαδή, να μην κάνουν τίποτα το ουσιαστικό για την προστασία της υγείας και της ζωής των ανθρώπων με αποτέλεσμα η παραλλαγή Όμικρον να μην είναι η τελευταία της εφιαλτικής σειράς…

Θα είμαστε λοιπόν περίπου καταδικασμένοι να περιμένουμε παθητικά και μοιρολατρικά την επόμενη ίσως ακόμα πιο επικίνδυνη παραλλαγή της Covid-19, ή θα πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας κάνοντας τα πάντα για να απελευθερωθούν οι ευρεσιτεχνίες (πατέντες) των εμβολίων που κρατούν τώρα ζηλότυπα για τον εαυτό τους -και τα ταμεία τους-, οι μεγάλες φαρμακευτικές που θησαυρίζουν με την πανδημία; Και αυτό επειδή γνωρίζουμε πως μόνο με την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών θα μπορέσουν αυτά τα ξεχασμένα και καταφρονεμένα δύο τρίτα της ανθρωπότητας να παράξουν στις χώρες τους τα εμβόλια για να εμβολιάσουν φτηνά και γρήγορα τους πληθυσμούς τους …και ταυτόχρονα να προφυλάξουν το αναπτυγμένο ένα τρίτο, δηλαδή και τον καθένα από εμάς στην Ελλάδα, από τις επίφοβες μεταλλάξεις του ιού που δίνουν συνεχείς παρατάσεις στην πανδημία!

Όμως, η Αριστερά; Οι αριστεροί; Θα συνεχίσουν να παρακολουθούν περίπου αμέτοχοι αυτή την -σε πλήρη εξέλιξη- πρωτοφανή τραγωδία και συνάμα επίδειξη κτηνωδίας των κρατούντων; Επιτέλους, τι πρέπει να γίνει για να καταλάβουν ότι η κινητοποίησή τους για την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων της Covid-19 απαντάει ταυτόχρονα σε δύο τεράστιες ανάγκες αλλά και καθήκοντά τους: στην επίδειξη της ανθρωπιάς και του ενεργού διεθνισμού στο πλευρό της καταδυναστευόμενης ανθρωπότητας που τόσο λείπει στην κυνική και βάρβαρη εποχή μας. Αλλά και στην προστασία των δικών μας συμπατριωτών, του ίδιου του πληθυσμού της χώρας μας που απειλείται και θα συνεχίσει να απειλείται άμεσα από όλο και πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του ιού της Covid-19, που θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται ενόσω “ο κοροναϊός θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος” στην ανεμβολίαστη ανθρωπότητα. Τι πρέπει να γίνει για να καταλάβουν ότι από κινητοποιήσεις σαν κι αυτή περνάει υποχρεωτικά η ανάκαμψη του (χαμένου) κύρους και της αξιοπιστίας της αριστεράς -και ακόμα περισσότερο της αντικαπιταλιστικής συνιστώσας της- που μόνον έτσι μπορεί να αποδείξει έμπρακτα τη χρησιμότητά της;…

Ας διαβάσουμε λοιπόν -ή ας ξαναδιαβάσουμε- την πλατφόρμα της παγκόσμιας καμπάνιας για την απελευθέρωση των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων της Covid-19 που διεξήγαγε τον περασμένο Μάη, η CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση των Άνομων Χρεών),(2) και η οποία βρήκε μεγάλη ανταπόκριση, ειδικά στην Ασία, ση Λατινική Αμερική και στην Αφρική όπου την στήριξαν εκατοντάδες κοινωνικά κινήματα, οργανώσεις και δίκτυα των απόκληρων καθώς και συνδικάτα εργαζομένων. Είναι αναλυτική, κατανοητή, οπλίζει με στέρεα επιχειρήματα ενώ καταλήγει σε συγκεκριμένες άμεσες διεκδικήσεις. Και αλίμονο, είναι σήμερα ακόμα πιο επίκαιρη από όσο ήταν πριν από έξι μήνες…

Χάρη σε μια τεράστια επιστημονική προσπάθεια βασισμένη στη διεθνή συνεργασία και σε ποσά δημοσίου χρήματος ιστορικών διαστάσεων, η ανθρωπότητα μπόρεσε να αναπτύξει πολλά αποτελεσματικά εμβόλια ενάντια στο COVID-19 μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Ωστόσο, αυτή η μεγάλη επιτυχία θα μπορούσε να ακυρωθεί ολοκληρωτικά από την απληστία της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Σε μια κατάσταση τόσο κρίσιμη όσο αυτή που βιώνουμε τώρα, ο εξαιρετικός χαρακτήρας των μέτρων που απαιτεί η πλειοψηφία του πληθυσμού πρέπει να ισχύει και για την ιδιωτική φαρμακοβιομηχανία και τη μόνιμη δίψα της για κέρδη. Η αναστολή των ευρεσιτεχνιών (πατέντες) που συνδέονται με τον COVID-19 πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και ένα πρώτο βήμα.

Όμως, δεν μπορούμε να περιοριστούμε σε αυτά. Πρωτοβουλίες σαν το COVAX ή το C-TAP απέτυχαν τραγικά, όχι μόνο επειδή δεν ήταν στο ύψος των περιστάσεων, αλλά κυρίως επειδή απαντούν στην αποτυχία του παρόντος συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης με πρωτοβουλίες στις οποίες οι πλούσιες χώρες και οι πολυεθνικές, συχνά με τη μορφή ιδρυμάτων, επιδιώκουν να αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων όπως τους συμφέρει. Η φιλανθρωπία και οι δημοσιο-ιδιωτικές πρωτοβουλίες που είναι σε πλήρη άνθιση δεν αποτελούν τη λύση. Και αποτελούν ακόμα λιγότερο λύση απέναντι στις σημερινές πλανητικές προκλήσεις σε ένα κόσμο όπου κυριαρχούν τα Κράτη και οι βιομηχανίες που κατευθύνονται αποκλειστικά και μόνο από το νόμο της αγοράς και του μέγιστου κέρδους.

Η υγειονομική κρίση είναι πάντα μακριά από την επίλυσή της. Το καπιταλιστικό σύστημα και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν παίξει βασικό ρόλο σε όλες τις φάσεις της. Στη γένεση αυτού του ιού, υπάρχει η ξέφρενη μεταβολή της σχέσης του ανθρώπινου είδους με τη φύση. Η οικολογική κρίση και η υγειονομική κρίση είναι στενά συνδεδεμένες. Και η ίδια αρπακτική νεοφιλελεύθερη λογική όξυνε τις συνέπειες και των δύο κρίσεων επιβάλλοντας την ιδιωτική και ανταγωνιστική διαχείριση της κρίσης. Το αποτέλεσμα είναι περισσότερες ανισότητες, περισσότερος πόνος και περισσότεροι νεκροί στο όνομα των συμφερόντων μια προνομιούχας μειοψηφίας.

Η πανδημία επιτάχυνε και βάθυνε τις επικίνδυνες τάσεις, τα κοινωνικά χάσματα και τα πολύμορφα φαινόμενα που παρατηρούμε εδώ και δεκαετίες και από τα οποία υποφέρουν κυρίως οι λαϊκές τάξεις, ειδικά οι γυναίκες και τα θύματα του ρατσισμού. Οι γυναίκες είναι πλειοψηφία στους υγειονομικούς και βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή στην πάλη ενάντια στη πανδημία, αλλά και στην υπεράσπιση της ζωής ενάντια στις περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες και στα κοινωνικά δικαιώματα των οποίων είναι και οι ίδιες τα πρώτα θύματα.

Η υγεία και η πρόσβαση στην υγεία και στον εμβολιασμό αποτελούν οικουμενικό ανθρώπινο δικαίωμα. Κατά συνέπεια, τα εμβόλια πρέπει να θεωρηθούν παγκόσμιο κοινό αγαθό. Και για να εξασφαλισθεί η οικουμενική τους πρόσβαση, η αναγκαία και κατεπείγουσα αναστολή των ευρεσιτεχνιών (πατέντες) πρέπει να συνοδεύεται από μηχανισμούς εθνικοποίησης των ιδιωτικών φαρμακευτικών βιομηχανιών και από μεγάλες επενδύσεις στην ανάπτυξη δημόσιων φαρμακοβιομηχανιών σε όλες τις χώρες. Χρειάζεται αποφασιστική δράση που επιτρέπει το δημόσιο σχεδιασμό της παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, αναπτύσσοντας τις τοπικές παραγωγικές ικανότητες όπου αυτό είναι δυνατό και συμπληρώνοντάς τες μέσω της υποχρεωτικής διεθνούς αλληλεγγύης στις άλλες περιπτώσεις.

Όπως οι ιοί δεν έχουν σύνορα, το ίδιο δεν πρέπει να έχει και η πάλη ενάντια στους ιούς. Ο υγειονομικός σωβινισμός είναι το άλλο πρόσωπο της αντιδραστικής μάστιγας του αποκλεισμού που σαρώνει το κόσμο. Οι λαοί του Νότου πρέπει να έχουν πρόσβαση στα εμβόλια ισότιμα με τους υπόλοιπους κατοίκους του πλανήτη. Χαιρετίζουμε τις προσπάθειες της Κούβας να αναπτύξει εμβόλια και θεραπείες για να αντιμετωπίσει την πανδημία και να θέσει στη διάθεση της ανθρωπότητας τα αποτελέσματά τους. Πλανητικές προκλήσεις σαν κι αυτή της πανδημίας απαιτούν τις κατάλληλες παγκόσμιες απαντήσεις.

Η ιδιωτική οικονομία, η τυφλή πίστη στην αγορά και το κυνήγι του κέρδους αποδείχτηκαν ασύμβατα με τη ζωή. Η υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας δεν μπορεί να γίνει σε βάρος της υγείας και των δικαιωμάτων της πλειοψηφίας. Πρέπει να διαλέξουμε: Το κεφάλαιο ή τη ζωή. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα και δυνατά, έχοντας κατά νου μια παγκόσμια στρατηγική ισότιμης πρόσβασης και οικουμενικής εξασφάλισης του δικαιώματος στην υγεία. Για όλους αυτούς τους λόγους, ζητάμε

• Την αναστολή των ιδιωτικών ευρεσιτεχνιών για όλες τις τεχνολογίες, γνώσεις, θεραπευτικές αγωγές και εμβόλια σχετικά με τον COVID-19.

• Την εξάλειψη των εμπορικών μυστικών και τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τα κόστη παραγωγής και τις χρησιμοποιηθείσες δημόσιες επενδύσεις, με τρόπο ξεκάθαρο και προσιτό από το σύνολο του πληθυσμού.

• Τη διαφάνεια και το δημόσιο έλεγχο σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης του εμβολίου.

• Την οικουμενική, ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στον εμβολιασμό και στη θεραπευτική αγωγή.

• Την απαλλοτρίωση και την κοινωνικοποίηση κάτω από κοινωνικό έλεγχο της ιδιωτικής φαρμακευτικής βιομηχανίας ως βάσης ενός δημόσιου και οικουμενικού συστήματος υγείας που ευνοεί την παραγωγή γενόσημων θεραπευτικών αγωγών και φαρμάκων.

• Την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και προϋπολογισμών για τις δημόσιες πολιτικές υγείας και τις φροντίδες στο σπίτι, συμπεριλαμβάνοντας την αύξηση των προσλήψεων, των μισθών και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας του προσωπικού αυτών των τομέων.

• Την εισαγωγή της φορολόγησης του πλούτου (των περιουσιών και εισοδημάτων του 1% των πιο πλούσιων) για να χρηματοδοτηθεί η πάλη ενάντια στην πανδημία και να εξασφαλιστεί η κοινωνικά δίκαιη και οικολογικά βιώσιμη έξοδος από τις διάφορες κρίσεις του παγκόσμιου καπιταλισμού.

• Την αναστολή της εξόφλησης των χρεών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ακύρωση των άνομων χρεών και εκείνων που συνάφθηκαν για να χρηματοδοτηθεί η πάλη ενάντια στον ιό.