Για την ταυτότητα φύλου

«Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου-Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» είναι ο τίτλος του νομοσχεδίου του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των συναρμόδιων υπουργείων που ψηφίστηκε από τη Βουλή.

Με το νέο νόμο -πλέον- εισάγονται ρυθμίσεις για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου και ορίζεται, ειδικότερα, ότι το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ως στοιχείου της προσωπικότητάς του και στον σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά του φύλου του.
Επίσης, προβλέπεται ότι ταυτότητα φύλου νοείται ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρήθηκε κατά τη γέννησή του με βάση τα βιολογικά χαρακτηριστικά του, περιλαμβάνει, δε, την προσωπική αίσθηση του σώματος, καθώς και την κοινωνική και εξωτερική έκφραση του φύλου, τα οποία αντιστοιχούν στη βούληση του προσώπου.
Ακόμη, ορίζεται ότι σε περίπτωση ασυμφωνίας μεταξύ ταυτότητας φύλου και καταχωρημένου φύλου, το πρόσωπο μπορεί να ζητήσει τη διόρθωση του καταχωρημένου φύλου του, ώστε αυτό να αντιστοιχεί στη βούληση, την προσωπική αίσθηση του σώματος και την εξωτερική του εικόνα.
Εξάλλου, καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, η οποία γίνεται με δικαστική απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 782 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και δεν απαιτείται οποιαδήποτε προηγούμενη ιατρική αγωγή ή επέμβαση. Κατά την καταχώρηση της δικαστικής απόφασης στο ληξιαρχείο διασφαλίζεται η μυστικότητα της μεταβολής και της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησης έναντι όλων. Επιτρέπεται, δε, μόνο μία φορά η αλλαγή της νέας ληξιαρχικής πράξης.

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο φρεσκοψηφισμένος νόμος για την αλλαγή της ταυτότητας φύλου δεν έχει σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, αλλά με την δυνατότητα αλλαγής φύλου στα νομικά έγγραφα ενός ατόμου με βάση την βούλησή του, τον αυτοπροσδιορισμό του φύλου.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, απαιτείται αίτηση του ατόμου στη δικαστική αρχή και πρέπει το άτομο να μην είναι έγγαμο όταν κάνει την αίτηση και να έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, δηλαδή να είναι άνω των 18 ετών.

Μπορεί να αλλάξει η ταυτότητα φύλου ακόμα και ενός ανήλικου ατόμου 17 ετών, εφ’ όσον συναινέσουν οι γονείς του.

Μπορεί να κατέβει το ηλικιακό όριο και στα 15 έτη, με την προϋπόθεση ότι το 15χρονο ή 16χρονο άτομο θα καταθέσει στο δικαστήριο και επιστημονική γνωμάτευση από κρατικό φορέα.

Ποιο είναι όμως το βιολογικό προφίλ του φύλου;

Στον άνθρωπο, αλλά και σε ορισμένους άλλους οργανισμούς, το φύλο καθορίζεται από ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων, τα οποία ονομάζονται φυλετικά. Τα υπόλοιπα χρωμοσώματα δεν σχετίζονται με το φύλο και ονομάζονταιαυτοσωμικά. Στα κύτταρα ενός άνδρα υπάρχουν 22 ζεύγη αυτοσωμάτων και τα φυλετικά χρωμοσώματα Χ και Y. Στα κύτταρα μιας γυναίκας, εκτός από τα 22 ζεύγη αυτοσωμάτων, υπάρχει και το φυλετικό χρωμόσωμα Χ δύο φορές. Η παρουσία του χρωμοσώματος Y είναι αυτή που χαρακτηρίζει το αρσενικό άτομο (ΧY), ενώ η απουσία του καθορίζει το θηλυκό (ΧΧ).

Φαίνεται λογικό να υποθέσουμε ότι όλα τα αρσενικά έχουν ΧΥ χρωμοσώματα και τα ανάλογα αρσενικά όργανα, όπως πέος, ενώ τα θηλυκά έχουν ΧΧ χρωμοσώματα και τα ανάλογα σχετικά θηλυκά όργανα, όπως κόλπος. Όμως δεν είναι πάντα έτσι. Υπολογίζεται ότι 0,05% των ανθρώπων ή περίπου ένα άτομο στα 2.000 δεν ταιριάζει σε αυτό τον κανόνα.

Σε μια περίπτωση που συμβαίνει 1 στα 12.000, τα άτομα έχουν εξωτερική εμφάνιση θηλυκού, χωρίς πέος αλλά με στήθη και κόλπο αβαθή . Τα άτομα αυτά έχουν όρχεις μέσα στην κοιλιά και έχουν ΧΥ χρωμοσώματα!

Ο λόγος είναι ότι δεν λειτουργούν σωστά οι υποδοχείς ανδρογόνων από την εμβρυϊκή ζωή, οι οποίοι συνδέονται με μια ορμόνη την τεστοστερόνη η οποία διαμορφώνει τα αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα.

Τελικά, τι είναι αυτά τα άτομα αρσενικά ή θηλυκά; Αν στηριχτούμε μόνο στα χρωμοσώματα, τότε η απάντηση θα είναι «αρσενικά». Αλλά επειδή δεν έχουν τη σωματική εμφάνιση ενός αρσενικού και έχουν κοινωνικοποιηθεί ως θηλυκά, πολλά από αυτά τα άτομα παντρεύονται άτομα που φέρουν τα ΧΥ χρωμοσώματα, δηλαδή άντρες. Δηλαδή παντρεύονται δύο άνθρωποι που και οι δύο έχουν ΧΥ χρωμοσώματα. Τελικά, παντρεύεται «με παππά και με κουμπάρο» ένα αρσενικό με ένα θηλυκό, όμως στην πραγματικότητα παντρεύονται δύο αρσενικά χωρίς να το γνωρίζουν.

Υπάρχει μεγάλη βιολογική ποικιλία και αυτό παρατηρείται σε όλα τα είδη.

Υπάρχουν συμπερασματικά χιλιάδες «ετερόφυλοι» γάμοι που είναι σύμφωνοι με τους κανόνες και τα ήθη που γνωρίζουμε και στην πραγματικότητα πρόκειται για ομόφυλες ενώσεις.

Από αυτά τα παραδείγματα φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι σαφές ποιος είναι άνδρας και ποια γυναίκα και με ποια κριτήρια θα γίνει ο διαχωρισμός.

Όχι σπάνια το κοινωνικό φύλο συγχέεται με το βιολογικό. Το κοινωνικό φύλο σχετίζεται με ανδροπρεπή ή θηλυπρεπή πρότυπα συμπεριφοράς. Στις περισσότερες περιπτώσεις το κοινωνικό και το βιολογικό φύλο ταιριάζουν, όμως υπάρχουν περιπτώσεις που δεν ταιριάζουν.

Αυτά, σε γενικές γραμμές, όσον αφορά το επιστημονικό μέρος. Βέβαια, το θέμα δεν εξαντλείται σε αυτές τις λίγες γραμμές, αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου.

Η θέση της εκκλησίας ήταν προβλέψιμη: υποστήριξε την άποψη ότι το νομοσχέδιο «προκαλεί το αίσθημα της κοινωνίας και τορπιλίζει τον ιερό θεσμό της οικογένειας» καθώς το φύλο είναι ιερή παρακαταθήκη». Πόσο θρησκευτική, όμως, άποψη είναι η καταδίκη κάποιων ανθρώπων να ζουν στο περιθώριο και να γίνονται θύματα ρατσισμού και βίας;

Η κυβέρνηση δια στόματος του πρωθυπουργού λέει: «Μένουμε Ευρώπη, δεν σημαίνει μένουμε στον σκοταδισμό, αλλά δίνουμε μάχες για την πρόοδο. Σημαίνει εκσυγχρονίζουμε τη χώρα και διευρύνουμε τα δικαιώματα των πολιτών» συνδέοντας την ψήφιση του νομοσχεδίου με κίνηση που αντιτίθεται στην οπισθοχώρηση και που συμβαδίζει με τις επιδιώξεις μιας δημοκρατικής Ευρώπης». Χαρακτήρισε την ψήφιση του νομοσχεδίου προοδευτική τομή και πράξη πολιτικής γενναιότητας που δεν μεταφράζεται ως ανοχή στη διαφορετικότητα αλλά ως σεβασμός στη δημοκρατία. «Η νομοθέτηση γίνεται στη βάση της ισότητας» τόνισε.

Όμως, το σεβασμό στην ισότητα, την δημοκρατία, τα δικαιώματα των πολιτών τα σκέφτηκε μόνο στο νομοσχέδιο για την ταυτότητα του φύλου; Και τα μνημόνια που επέβαλε η “δημοκρατική Ευρώπη” και εφαρμόζει δουλικά η κυβέρνηση ποια δικαιώματα και ποια ισότητα διασφαλίζουν; Μήπως μόνο τον εξευτελισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας να ζει σε συνθήκες αθλιότητας;

Η Νέα Δημοκρατία, πιστή στον συντηρητισμό της, αντίθετη στην ουσία με την νομική αναγνώριση φύλου, βάζει προϋποθέσεις για την αλλαγή φύλου, την επιστημονική γνωμάτευση για την ενσυνείδητη επιλογή του ατόμου, τη δυνατότητα κρίσης μόνο μία φορά, τα δύο στάδια εξέτασης στο δικαστήριο και όριο ηλικίας τα 18 έτη.

Η άποψη του ΚΚΕ διαφωνεί με την απλή διαδικασία που βασίζεται στην επιθυμία του ατόμου. Δεν αρκεί, λέει, η υποκειμενική εμπειρία. Για να είναι αποτέλεσμα ώριμης σκέψης και ουσιαστική η ατομική επιλογή, χρειάζεται να βασίζεται στη γνώση μιας σειράς παραγόντων και συνεπειών από αυτήν την επιλογή. Αυτή η γνώση μπορεί να μεταφερθεί μέσα από την επιστημονική, κοινωνική στήριξη του ατόμου.

Κατά το ΚΚΕ, αυτό που προσπαθεί να υιοθετήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πλήρης διαχωρισμός του «βιολογικού» και του «κοινωνικού» φύλου. Πρόκειται για τις θεωρίες, οι οποίες βασίζονται στην πλήρη απόσπαση των ανατομικών χαρακτηριστικών του φύλου, που προσδιορίζονται αντικειμενικά, από την αντίληψη που έχει το άτομο για το φύλο που ανήκει. Όμως, αυτή η αντίληψη διαμορφώνεται κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές συνθήκες καταλήγει και βάζει σαν όρο μια τεκμηριωμένη επιστημονικά και κοινωνικά θεσμοθετημένη γνωμοδότηση, ώστε να βοηθηθεί το άτομο ουσιαστικά να επιλύσει την ασυμβατότητα και να έχει την αντίστοιχη υποστήριξη του οικογενειακού, φιλικού, συγγενικού, ευρύτερα του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Η θέση αυτή κατηγορήθηκε ότι στην ουσία είναι «ιατρικοποίηση» και «ψυχιατρικοποίηση» του θέματος, αλλά το ΚΚΕ ισχυρίζεται ότι η θέση αυτή αποτελεί προϋπόθεση για την ουσιαστική ανάπτυξη της προσωπικότητας, βασιζόμενη στην ψυχοκοινωνική στήριξη του ατόμου.

Αυτές είναι μερικές από τις απόψεις που εκφράστηκαν από τα πολιτικά κόμματα και την Εκκλησία

Η νομική, λοιπόν, αναγνώριση της ταυτότητας φύλου είναι μια αναγκαιότητα. Για την αναγνώριση του φύλου ενός προσώπου, με βάση όχι το φύλο που καταγράφηκε κατά τη γέννησή του, αλλά με βάση την ταυτότητα του φύλου του, δηλαδή τον εσωτερικό τρόπο που το ίδιο αντιλαμβάνεται το φύλο του.

Τα διεμφυλικά άτομα δεν μπορούσαν να διορθώσουν τη ληξιαρχική πράξη γεννήσεώς τους και να αλλάξουν όνομα, εάν δεν είχε προηγηθεί χειρουργική επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου στα γεννητικά όργανα (συνεπακόλουθα και στείρωση) αλλά και ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη.

Οι περιορισμοί και προϋποθέσεις όπως πιστοποίηση από ειδικούς της ψυχικής υγείας δεν έχουν θέση πέραν από την απόφαση του ίδιου του ατόμου.

Η κυβέρνηση δεν χρειάζεται να θριαμβολογεί και να επιδεικνύει γενναιότητα. Έκανε κάτι το αυτονόητο και μάλιστα “κουτσό”. Οι περιορισμοί που βάζει ο νόμος που ψήφισε και τα κενά δεν είναι λίγα. Η διαδικασία θα είναι δικαστική, η αλλαγή των εγγράφων χρονοβόρα και με οικονομική επιβάρυνση. Δεν επωφελούνται από το νόμο τα έγγαμα άτομα, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες . Όσα άτομα είναι γονείς δεν θα έχουν το δικαίωμα να αλλάξουν τα στοιχεία τους στη ληξιαρχική πράξη γέννησης των παιδιών τους.

Η αποϊατρικοποίηση της νομικής αναγνώρισης του φύλου δεν θα είναι γενική αφού για τις μικρότερες ηλικίες που επιτρέπει ο νόμος πρέπει να παίρνουν έγκριση ειδικών ψυχικής υγείας.

Αυτά είναι θέματα που δεν πρέπει να ξεχαστούν μετά την ψήφιση του νέου νόμου αλλά η απαίτηση για ουσιαστική νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου να είναι διαρκής.

*Ο Τάκης Παπακωνσταντινόπουλος είναι νευρολόγος.

**Πηγή: ergatikosagwnas.gr