Η δυσάρεστη έκβαση της επίσκεψης Μπορέλ στη Μόσχα δεν ήταν “ατύχημα”. Η ψυχρολουσία που επεφύλαξε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στον επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε. έμελλε να έχει και συνέχεια. Σαν να μην έφθανε το γεγονός ότι ο ισχυρός άνδρας της πλατείας Σμολένσκαγια χαρακτήρισε ενώπιον του φιλοξενούμενού του “αναξιόπιστο εταίρο” την Ε.Ε. (την ώρα που η συνάντησή τους συγχρονιζόταν πολύ χαρακτηριστικά με την πρωτοφανή απέλαση από τη Ρωσία τριών διπλωματών ευρωπαϊκών χωρών για την παρουσία τους σε διαδηλώσεις υπέρ του Αντρέι Ναβάλνι), φρόντισε εκ των υστέρων να επανέλθει με ένα μήνυμα ακόμη αυστηρότερο.
Σε συνέντευξή του στο δηφοφιλές Soloviev Live YouTube ο Λαβρόφ τόνισε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να διακόψει τις σχέσεις της με την Ε.Ε., αν υπάρξουν νέες αντι-ρωσικές κυρώσεις (όπως προϊδέασε ότι θα εισηγηθεί ο Μπορέλ με τα όσα έγραψε μετά την αποτυχημένη αποστολή του) και ανέφερε χαρακτηριστικά: “Δεν θέλουμε να απομονωθούμε από τη διεθνή ζωή, αλλά θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό. Αν θες ειρήνη, προετοιμάζεσαι για πόλεμο”,
Μάλιστα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών κατέστησε σαφές ότι οι ευρω-ρωσικές τριβές δεν προέκυψαν τώρα, αλλά “έχουν ξεκινήσει πολύ καιρό τώρα, με αποτέλεσμα να έχει ουσιαστικά εξαντληθεί η υπομονή και η καλή θέλησή μας”.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ θέλησε θα συσκευάσει σε φιλικότερη γλώσσα τις πρωτοφανείς αυτές δηλώσεις. Στην πραγματικότητα επιβεβαίωσε πλήρως το πνεύμα τους. Κατά τον Πεσκόφ, ο Λαβρόφ “παρερμηνεύθηκε” από τα μέσα ενημέρωσης, διότι το πραγματικό νόημά τους είναι ότι η Μόσχα ενδιαφέρεται να αναπτύξει τις σχέσεις της με την Ευρώπη των “27”. Πλην, όπως και ο ίδιος κατέστησε σαφές, “εάν βρεθούμε αντιμέτωποι με μια καταστροφική πολιτική που προκαλεί ζημιές στις υποδομές και τα συμφέροντά μας, τότε η Ρωσία θα πρέπει να είναι έτοιμη εκ των προτέρων για αυτές τις εχθρικές ενέργειες”.
Η “στρατηγική υπομονή” είναι η λέξη-κλειδί. Καθ’ όλη τη διάρκεια της πουτινικής εικοσαετίας η Μόσχα προσδοκά μιαν ισότιμη συνεργασία με την Ε.Ε. προωθώντας το όραμα ενός “κοινού ευρωπαϊκού σπιτιού” που θα εκτείνεται “από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ”. Και για τον λόγο αυτόν υπήρξε πρόθυμη να “διαμερισματοποιήσει” τα διαφορετικά ζητήματα, προωθώντας την συνεργασία σε όσους τομείς αυτό είναι εφικτό, παρά τις εντυάσεις που παραμένουν σε άλλους.
Επτά χρόνια, όμως, μετά την κρίση της Κριμαίας και την θέσπιση των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, η “υπομονή” δεν έχει ιδιαίτερο νόημα – ιδίως αν αναλογισθεί κανείς ότι σε αυτό το διάστημα απογειώθηκε η συνεργασία Μόσχας-Πεκίνου, ενώ ξεδιπλώθηκε πλήρως η κρίση των ΗΠΑ, πραγματικού εγγυητή και της ευρωπαϊκής τάξης πραγμάτων.
Οι “δυτικόστροφοι” εντός της ρωσικής ηγεσίας δεν έχουν πλέον πολλά όπλα απέναντι στην πίεση των “ευρασιατιστών”.
Η αξιοποίηση της “υπόθεσης Ναβάλνι” για την ενθάρρυνση αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη Ρωσία, αλλά και για την επαπειλούμενη διακοπή, λίγο πριν την ολοκλήρωσή του, του υποθαλάσσιου αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου NordStream2 αποτέλεσε για τη Μόσχα το σύνθημα για μιαν “αντεπίθεση” που ελπίζεται ότι θα φέρει στην ευρω-ρωσική σχέση μεγαλύτερη σαφήνεια.
Την σαφήνεια αυτή που χαρακτηριστικά ελλείπει από τους κόλπους των “27” (που κάποιοι έφτασαν να καταγγέλλουν τον Μπορέλ για ενδοτικότητα) και κυρίως από την ηγέτιδα δύναμη της ευρωζώνης. Διότι η Γερμανία της Άγκελα Μέρκελ, ταλαντευόμενη ανάμεσα στα αντανακλαστικά νομιμοφροσύνης των “ατλαντιστών” πολιτικών και την ιστορική τάση αναζήτησης προς τα ανατολικά περιθωρίων για μια περισσότερο αυτόνομη στάση, είναι η χώρα εκείνη που ταυτοχρόνως στηρίζει το εξαγωγικό της μοντέλο στην ενεργειακή ανταγωνιστικότητα που θα εξασφαλίσει ο NordStream2, αλλά και πρωταγωνίστησε στην ανάδειξη της μέχρι σήμερα σκοτεινής υπόθεσης Ναβάλνι.
Το ότι την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν ακόμη ζυγίζουν τις προτεραιότητές τους στη διεθνή σκηνή, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν τις “φλερτάρει” με “αντιγερμανικές” τοποθετήσεις ως προς τον NordStream2, συμπληρώνει την εικόνα. Για να μην μιλήσει κανείς για το (ταπεινωτικό για το ευρωπαϊκό γόητρο) εμβολιαστικό φιάσκο της Κομισιόν, από το οποίο η Ρωσία του εμβολίου Sputnik-V προβάλλει ως μία από τις λίγες διαθέσιμες διεξόδους.
