H ρωσική πετρελαϊκή Lukoil ελέγχει πλέον το 19,99% των μετοχών της εταιρείας που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα.
Ο αγωγός TAP που διέρχεται από την Ελλάδα μεταφέροντας αζέρικο φυσικό αέριο έχει προβληθεί ως η εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας της Ευρώπης, ως πηγή μερικής απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία.
Κίνηση ματ της Ρωσίας στη μάχη για τον έλεγχο των κοιτασμάτων φυσικού αερίου των γειτονικών χωρών της μέσω των οποίων τροφοδοτείται η Ευρώπη:
Η ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία κολοσσός Lukoil έκλεισε συμφωνία για την εξαγορά αγορά πακέτου μετοχών 9,99% στο έργο φυσικού αερίου (κοίτασμα) Shah Deniz, ποσοστό που κατείχε η Μαλαισιανή Petronas έναντι 1,45 δισεκ. δολ.
Ως αποτέλεσμα της συμφωνίας, η LUKOIL αύξησε το μερίδιό της στο έργο από 10% σε 19,99%.
Άλλοι συμμετέχοντες στο project εξόρυξης φυσικού αερίου είναι η BP (29,99%), η TPAO (19%), η SOCAR (14,35%), η NICO (10%) και η SGC (6,67%).
Επισημαίνεται ότι αρχικά, η LUKOIL συμφώνησε με την Petronas να αγοράσει το σύνολο του μεριδίου της που ανέρχεται συνολικά στο 15,5% του μετοχικού κεφαλαίου του Shah Deniz έναντι 2,25 δισεκ. δολ. γεγονός που θα της επέτρεπε να αυξήσει το μερίδιό της στο 25,5%.
Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση της Petronas, η Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν (SOCAR) απέκτησε το 4,35%, και η LUKOIL αγόρασε μόνο το 9,99%.
Το κοίτασμα αερίου Shah Deniz βρίσκεται στον τομέα του Αζερμπαϊτζάν στην Κασπία Θάλασσα, 70 χλμ. νοτιοανατολικά του Μπακού.
Το 2021, η παραγωγή στο πλαίσιο του έργου ανήλθε σε 22,7 δισεκ. κυβικά μέτρα. αερίου και 4,2 εκατ. τόνους πετρελαίου και συμπυκνωμάτων φυσικού αερίου. Από το 2018 έχει υλοποιηθεί η δεύτερη φάση του έργου με αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου στα 26 δισ. κυβικά μέτρα. πετρέλαιο και συμπύκνωμα φυσικού αερίου – έως 5 εκατ. τόνοι .
Το παραγόμενο αέριο πωλείται στις αγορές του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Τουρκίας, ενώ παρέχεται επίσης στην Ευρώπη μέσω του αγωγού TAP που διέρχεται από την Ελλάδα. Βέβαια η Ελλάδα δεν είναι μόνο διαμετακομιστικός κόμβος αλλά και καταναλωτής φυσικού αερίου από τον TAP.
Κλιμάκωση εντάσεων
Η κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας με επίκεντρο την Ουκρανία έχει εγείρει ανησυχίες για τις ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ωθώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις ΗΠΑ να αναζητούν εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας της Ευρώοης με φυσικό αέριο.
Σημειώνεται ότι η Επίτροπος Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάρντι Σίμσον επισκέφθηκε πρόσφατα το Αζερμπαϊτζάν εν μέσω των προσπαθειών να εξασφαλίσει φυσικό αέριο από άλλες πηγές, εκτός της Ρωσίας για να αντιμετωπίσει τυχόν διακοπή της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου.
Όπως είναι γνωστό, ο TAP μεταφέρει αέριο στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και Αλβανίας ενώ το αέριο προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν και οποίο παραλαμβάνει στα ελληνο-τουρκικά σύνορα από τον αγωγό ΤΑΝΑΡ.
Ολο δίκτυο αποτελεί σκέλος του λεγόμενου «Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου», που ξεκινά από το αζέρικο κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ στην Κασπία Θάλασσα.
Η δυναμικότητα του TAP ανέρχεται σε 10 bcm αερίου ετησίως ενώ το 1 bcm προορίζεται για τη ΔΕΠΑ και το υπόλοιπο για προμηθευτές του εξωτερικού, που απευθύνονται στις αγορές της Ιταλίας και άλλων γειτονικών χωρών.Σε δεύτερη φάση ανάπτυξης, μετά από κατάλληλες μετατροπές, ο αγωγός θα μπορεί να μεταφέρει ως 25 δις. κ.μ ετησίως.
Μέτοχοι του αγωγού ΤΑΡ είναι οι εταιρίες ΒΡ με μερίδιο 20%, που είναι και ο leader της κοινοπραξίας, η κρατική εταιρία του Αζερμπαϊτζάν Socar με επίσης 20%, η ιταλική Snam (20%), η βελγική Fluxys ( 19%), η ισπανική Enagas (16%) και η ελβετική Axpo με 5%.