Βρετανός Ύπατος Αρμοστής: «Γκρίζος Λύκος» δολοφόνησε τον Τρύφωνος το 1983

1966  – «Γυναικείο Τάγμα Γκρίζων Λύκων» -βρετανικά και αμερικανικά όπλα

Στις18 Δεκεμβρίου 2021ακόμα μια μαύρη επέτειος, της άνανδρης δολοφονίας του  20χρονου, νεαρού  Εθνοφρουρού Τρύφωνα Τρύφωνος από τα Λαγουδερά, από τους Τούρκους,  σε φυλάκιο του Αγίου Κασσιανού στην Λευκωσία. Μόλις είχε αναλάβει χρέη σκοπού.  Και αυτό 34 ημέρεςμετά την μονομερή ανακήρυξη του ψευδοκράτους από τον Ραούφ Ντενκτάς.

Στα βρετανικά αποδεσμευμένα αρχεία για το έτος 1983 στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο στο Λονδίνο,  υπάρχει αναφορά για την δολοφονία του άτυχου Τρύφωνα Τρύφωνος.  Ο βρετανός΄Υπατος Αρμοστής στη Λευκωσία κ. William Wilberforce, την επομένη της δολοφονίας του Τρύφωνος, έστειλε στο Λονδίνο το ακόλουθο τηλεγράφημα αναφέροντας ότι ο στρατιώτης, ο οποίος  τον δολοφόνησε,  ανήκε στους Γκρίζους Λύκους –  όταν έγραψε «Wolf Regiment» «Σύνταγμα Λύκων». Σε ελεύθερη μετάφραση:

« 19.12.1983

Δολοφονία εθνοφρουρού.

1. Στο περιστατικό, το οποίο έλαβε χώρα λίγο μετά τις 1500 ώρα τοπική, ένας στρατιώτης στο «Σύνταγμα των Λύκων» (“Wolf Regiment”) πυροβόλησε στο στήθος εθνοφρουρό από απόσταση 75 μέτρων. Ο στρατιώτης πέθανε αργότερα εντός μιάμισης ώρας στο νοσοκομείο.
2. Η περιοχή του πυροβολισμού, στα βορειο ανατολικά της παλαιάς πόλης, δεν ήταν μακριά από το προηγούμενο περιστατικό τον Σεπτέμβριο του 1982, σε ένα μέρος της Πράσινης Γραμμής όπου τα νεύρα τείνουν να είναι τεταμένα. Το Καναδικό Απόσπασμα αύξησε την παρουσία του εκεί και έχει παρέμβει με μόνιμη περίπολο μεταξύ των δύο πλευρών. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ αναφέρει ότι δεν υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα στην περιοχή του περιστατικού, όμως σε άλλες περιοχές της Λευκωσίας υπήρξε κάποια ενίσχυση από αμφότερες τις πλευρές των θέσεων στην γραμμή κατάπαυσης του πυρός. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ αύξησε την κατάσταση επαγρύπνησής της.
3. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν εξακρίβωσε την ακριβή αιτία του πυροβολισμού όμως δημοσιογραφικές αναφορές αναφέρθηκαν σε ανταλλαγή ύβρεων μεταξύ των δύο φρουρών αμέσως πριν τον πυροβολισμό. Ο αρχές του τουρκικού στρατού εξέφρασαν λύπη στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τους είπαν ότι ο πυροβολισμός δεν ήταν κατόπιν διαταγής αλλά πράξη ενός ατόμου και το θέμα διερευνάται.
4. Η αντίδραση των ελληνο-κυπριακών αρχών υπήρξε συγκρατημένη. Η κάλυψη του περιστατικού  στα νέα από την τηλεόραση υπήρξε χαμηλού τόνου και ο Βενιαμίν είπε ότι στρατιωτική απάντηση δεν απαιτείτο για κάτι που φαίνεται ότι ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Παρόλο που στο θέμα προβλήθηκε ως κύριο θέμα στον Τύπο στις 19 Δεκεμβρίου, εφημερίδες προσκείμενες στην κυβέρνηση το ανέφεραν χωρίς διαμφισβητούμενα  σχόλια.    Wilberforce. »

Σημ. 1) Ο Χριστόδουλος Βενιαμίν υπηρετούσε τότε ως Υπουργός Εσωτερικών και Άμυνας. Απεβίωσε στις 16 Νοεμβρίου 2016.

2) O Βρετανός ΄Υπατος Αρμοστής WilliamWilberforceυπηρέτησε στην ΚΔ μεταξύ 1982–1988.

3) Η αναφορά «σε προηγούμενο περιστατικό τον Σεπτέμβριο του 1982» αφορούσε την δολοφονία του « Χριστάκη Γεωργίου από το Πραστειό στις 21 Σεπτεμβρίου 1982 σε φυλάκιο στο Καϊμακλί. Ο Χριστάκης χωρίς κανένα λόγο πυροβολήθηκε με στρατιωτικό τυφέκιο από Τούρκο σκοπό ενώ βρισκόταν στην αυλή του φυλακίου του. Ο θάνατος του ήταν ακαριαίος». (Μιχάλης Πολυδώρου  13/08/2017 – δέστε όλα τα ονόματα  εδώ – https://www.reporter.com.cy/local–news/article/234825/)

ΡΙΚ

Στις 21 Δεκεμβρίου 1983 η Υπ. Αρμοστεία έγραψε ότι η αντιπολίτευση επέκρινε την στάση της κυπριακής κυβέρνησης. «Πρώτα επέκριναν το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου για υποβάθμιση του θέματος, μέχρι που απέφυγαν (το ΡΙΚ)  να αναφέρουν ότι ο πυροβολισμός ήλθε από την τουρκική πλευρά. Ο Δημοκρατικός Συναγερμός ανακοίνωσε ότι θα θέσει το θέμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων, και ζήτησε από τον Υπουργό Εσωτερικών και Άμυνας να ενημερώσει τη Βουλή για την πολιτική της κυβέρνησης στο χειρισμό παρόμοιων περιστατικών».  Από το τηλεγράφημα της Υπ Αρμοστείας προς το Λονδίνο

Επίσης, ανέφερε,  ότι ο Βενιαμίν εξέδωσε ανακοίνωση στις 20 Δεκεμβρίου απορρίπτοντας τις επικρίσεις και ότι η αντίδραση της κυβέρνησης σε τέτοια περιστατικά θα αποφασιζόταν με σοβαρότητα και ευθύνη, «δίχως να προκαλεί περισσότερες επικίνδυνες εξελίξεις».

Τούρκοι

Ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών ημερ 20 Δεκεμβρίου,  σύμφωνα με την  Υπ. Αρμοστεία, «είπε  ότι οι Τουρκοκυπριακές Δυνάμεις Ασφαλείας παραδέχθηκαν ευθύνη για τον πυροβολισμό, όμως είπαν ήταν ατύχημα. Ήταν λυπηρός ο θάνατος του εθνοφρουρού. Ο Ertegun, ο νέος «Υπουργός Εξωτερικών και Άμυνας» είπε ότι το θέμα πρέπει να το δουν σε συνδυασμό με τις πρόσφατες αυξημένες προκλήσεις των Ελληνοκυπρίων κατά μήκος της γραμμής( μια ταύτιση των πρόσφατων λεχθέντων του Ντενκτάς προς τον ΄Υπ. Αρμοστή στις 19 Δεκεμβρίου…) Η κηδεία του εθνοφρουρού έγινε στις 20 Δεκεμβρίου… και η μετρημένη αντίδραση της κυβέρνησης απηχούσε τη στάση των περισσότερων Ελληνοκυπρίων», ολοκλήρωσε η Υπ. Αρμοστεία, με υπογραφή  S.D. Pattison.

Το Υπουργείο Άμυνας

Το Υπουργείο Άμυνας, σύμφωνα με το Αρχείο του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της ΚΔ, ημερ. Δευτέρα, 19 Δεκεμβρίου 1983.  κατήγγειλε τη δολοφονία του Εθνοφρουρού «ότι δεν ήταν ούτε τυχαία ούτε ατύχημα, αλλά εσκεμμένη πράξη που αποκαλύπτει, ακόμα μια φορά, τους διεθνώς απαράδεκτους τρόπους σκέψης και ενέργειας της τουρκικής πλευράς».

Ανακοίνωση του ΓΤΠ 23.12.1983 αναφέρεται στην απάντηση του Υπ. Άμυνας στους ισχυρισμούς Ντενκτάς : «οι ανυπόστατοι ισχυρισμοί της Τ/κ ηγεσίας δεν είναι δυνατό να μετατοπίσουν ή να ελαττώσουν τις ευθύνες της για την εν ψυχρώ δολοφονία του εθνοφρουρού μας. Η δολοφονία αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα προκλητικής ενέργειας από μέρους του δολοφονηθέντος αλλά βάρβαρη και αδικαιολόγητη πράξη από μέρους των δολοφόνων…»

Μνημείο

https://www.bigcyprus.com.cy/destinations/lagoudera/fallen-persons-monument-lagoudera

Εκθέσεις βρετανικών μυστικών υπηρεσιών – «Γκρίζοι Λύκοι»

Την δεκαετία του 1960 οι Βρετανικές ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ συνέταξαν δύο πολυσέλιδες εκθέσεις ΑΠΟΡΡΗΤΕΣ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ  ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ.

Ημία«Notes ON THE TURKISH CYPRIOT COMMUNITY AND ARMED FORCES 1^stNOVEMBER 1966» καιηάλλη«NOTES ON THE GREEK CYPRIOT AND GREEK ARMY FORCES IN CYPRUS» μεημερομηνία1 Ιουνίου1967.

Αυτές ετοιμάστηκαν από την «Cyprus Base Intelligence Organisation» στη βάση Επισκοπής.

Hέκθεση για την Ελληνοκυπριακή πλευρά  αποδεσμεύθηκε στις 31.8.2011. Η έκθεση για την Τουρκοκυπριακή πλευρά στις 24 Ιανουαρίου 2012 κατόπιν δικής μου αίτησης. Εφόσον η έκθεση για την δική μας πλευρά είχε αποδεσμευθεί ζήτησα όπως αποδεσμευθεί και η άλλη για την Τουρκοκυπριακή. Αποδεσμεύθηκε με ελάχιστες σελίδες διατηρημένες κλειστές.

Σ΄αυτή λοιπόν την έκθεση για την «Τουρκοκυπριακή κοινότητα και τις ένοπλες δυνάμεις»,  μεταξύ πολλών σημαντικότατων αναφορών για την στρατιωτική παρουσία και δομή στους τουρκοκυπριακούς θύλακες (κατεχόμενα από τις δύο τουρκικές εισβολές του 1974) υπάρχουν και τα ακόλουθα.

Όταν εμείς διώχναμε την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑ…

Όταν στην Κύπρο κάποιοι είχαν ξεσπαθώσει με ύβρεις (ΑΚΕΛ) και συμπαράσταση από την Μόσχα και τους Τούρκους εναντίον της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ, στους Τουρκοκυπριακούς  θύλακες στο βόρειο μέρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά το αποτυχημένο τουρκικό πραξικόπημα εναντίον της ΚΔ, γινόταν όργιο στρατιωτικών προετοιμασιών με βρετανικά και αμερικανικά όπλα,  σύμφωνα με την έκθεση και φωτογραφίες.   Μέχρι και « Γυναικείο Τάγμα Γκρίζων Λύκων»είχαν συγκροτήσει με το έμβλημα  των  «Γκρίζων Λύκων» στους μπερέδες τους. Χαρακτηριστική η φωτογραφία στην εν λόγω έκθεση με Τουρκοκύπριες να παρελαύνουν ως «Γυναίκες μαχητές» του «Τάγματος των Γκρίζων Λύκων».

Συλλογή  τουρκο-κυπριακών «εθνικών σημάτων»

Στην έκθεση υπάρχει και … συλλογή από εθνικά σήματα που χρησιμοποιούσαν οι Τουρκοκύπριοι.

«Τα εθνικά σήματα,  τα οποία επί τω πλείστον φαίνονται», έγραψαν, «στο Στρατό των Πολεμιστών (FighterArmy) είναι το μισοφέγγαρο και το σύμβολο της Τουρκικής Δημοκρατίας…  Εκτός των «Εθνικών Σημάτων» (“NationalBadges”) ένα άλλο «capbadge» που συχνά βλέπει ένας είναι το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων (Bozkurt). Το φοράνε στο κεφάλι  (κάποτε στο τσεπάκι του στήθους) και θεάθηκε στην περιοχή του θύλακα Λευκωσίας/Ιλαρίωνα και στην επαρχία Λάρνακας…»

 Φανούλα Αργυρού

Ερευνήτρια/δημοσιογράφος

 ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 21/11/2021