Το νέο βιβλίο του «ΜΑΧΩΜΕ» από τις εκδόσεις «Άπαρσις», με θέμα, «Προϋποθέσεις υπέρβασης της Λιτότητας και της Επιτροπείας», έχει στο επίκεντρο το «κοινωνικό πρόβλημα» και την έξοδο της χώρας από την πολύχρονη κρίση. Πρόκειται για ένα σημαντικό βιβλίο το οποίο, λόγω συγκυρίας – πολλαπλές εκλογές το 2019 – αποκτά μια ξεχωριστή σημασία.! Ο βασικός κορμός των κειμένων στηρίζεται στις εισηγήσεις που έγιναν στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο του «ΜΑΧΩΜΕ» το 2018, ενώ τίτλος του θα μπορούσε να είναι και τίτλος ενός εναλλακτικού προγράμματος φιλολαϊκής εξόδου από την κρίση και απαλλαγής από τα δεσμά της «Λιτότητας και Επιτροπείας», ανοίγοντας δρόμους προς μια ελπιδοφόρα προοπτική.
Από πλευράς μεθοδολογίας, το βιβλίο «ακουμπάει» στη γνωστή φράση του Μαρξ, ότι «οι ως τώρα φιλόσοφοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τον κόσμο…. αλλά το ζήτημα είναι πως θα τον αλλάξουμε».!! Οι βασικές του θεματικές ενότητες έχουν ακριβώς αυτή τη διπλή στόχευση.! Να αναλύσουν την υπάρχουσα κατάσταση και να δείξουν δρόμους αλλαγής της.
Ειδικότερα οι τέσσερεις ενότητες αναφέρονται:
Α) «Η κρίση της Ευρωζώνης – ΕΕ και οι ασύμβατες στρατηγικές των κυρίαρχων ελίτ με εκείνη των λαών και εργαζομένων»,
Β) «Το μεταβατικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση με σοσιαλιστική ορίζοντα»,
Γ) «Κοινωνικά κινήματα, τα μέτωπα πάλης και αλληλεγγύης κατά των νεοφιλελεύθερων πολιτικών» και τέλος το
Δ) «Πολιτικό και κοινωνικό μέτωπο ανατροπής».!
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των κειμένων είναι ότι εξετάζουν κριτικά τις θέσεις των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων του «μνημονιακού τόξου», που κινούνται «εντός των τειχών» του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος και των κυρίαρχων πολιτικών της Ευρωζώνης και ΕΕ και της άρχουσας τάξης στη χώρας μας.
Η εμπειρία των Μνημονίων …παράδειγμα προς αποφυγήν
Πριν την ένταξη της Ελλάδας στα Μνημόνια, ίσως για ορισμένους να ήταν δικαιολογημένη η εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων, κάτι σαν «αναγκαίο κακό», προκειμένου η χώρα να βγει από την κρίση. Όμως δέκα χρόνια μετά, η εμμονή στην ίδια πολιτική, μετά τα γνωστά αποτελέσματα, αν δεν ήταν καθαρή εκδήλωση διαστροφής – και δεν πρόκειται περί αυτού – αποτελεί συνειδητή επιλογή, η οποία εξυπηρετεί συγκεκριμένα ταξικά συμφέροντα.
Συνοπτικά οι συνέπειες των Μνημονίων, όπως αναλύονται στις σελίδες του βιβλίου, είναι τρομακτικές και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως… «οι δέκα πληγές του Φαραώ». Συγκεκριμένα:
-Τεράστια ανακατανομή εισοδήματος σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων
-Ραγδαία φτωχοποίηση πληθυσμού (από 18% το 2010, ανήλθε σε 48% το 2017)
-Κλείσιμο πάνω από 250.000 ΜΜ-Επιχειρήσεων
-Συντριβή μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων
-Δραματική μείωση ΑΕΠ και εκρηκτική αύξηση της ανεργίας
-Φυγή 450.000 νέων, κυρίως επιστημόνων, στο εξωτερικό
-Υπερ-φορολόγηση λαϊκών εισοδημάτων, μείωση κοινωνικών δαπανών
-Αρπαγή κερδοφόρων ΔΕΚΟ και δημόσιας περιουσίας
-Δημόσιο χρέος, από 113% του ΑΕΠ το 2009, ανήλθε σε 180% το 2018 (από 127 δις σε 335 δις)
-Κόκκινα δάνεια και χρέη στο δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία (230 δις)
….και πάνω απ’ όλα …. Η απώλεια της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας…!!
Προσπάθεια συγκάλυψης, «συνεπειών» και «ευθυνών»
Παρά τα προφανή αρνητικά αποτελέσματα, υπάρχει προσπάθεια συγκάλυψης συνεπειών και ευθυνών, από τα κόμματα που κυβέρνησαν την τελευταία δεκαετία (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), ενώ η όλη κριτική και αντιπαράθεση, γίνεται σε δευτερεύοντα ζητήματα και όχι για την ουσία των μέτρων και στην ανάγκη ριζικής στροφής στην ασκούμενη πολιτική, αλλά για τη νομή της εξουσίας, στο έδαφος της ίδιας πολιτικής.
Παρ’ ότι από τον περασμένο Σεπτέμβρη, η χώρα τυπικά έχει βγει από τα Μνημόνια, στην ουσία έχουμε την εφαρμογή ενός 4ου άτυπου Μνημονίου ως το 2022 και στο …«επέκεινα», που έχει ως πυρήνα την πολιτική «Λιτότητας και Επιτροπείας».!
Η εφαρμογή εναλλακτικής πολιτικής… ζωτικά αναγκαία
Η ανάγκη εφαρμογής εναλλακτικής πολιτικής, ανατροπής της «Λιτότητας και της Επιτροπείας», προκύπτει με αναγκαιότητα φυσικού νόμου.! Βασικοί άξονες ή βασικά στοιχεία αυτής της πολιτικής είναι:
–Χρήση του κυριαρχικού δικαιώματος μονομερούς αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, σύμφωνα με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου και του ΟΗΕ. Χωρίς βαθιά αναδιάρθρωση και απομείωση του χρέους, το καθεστώς Λιτότητας και Επιτροπείας έχει ορίζοντα ως ….το 2060.! Να σημειώσουμε ότι τα τοκοχρεολύσια που καταβάλαμε ως χώρα για το δημόσιο χρέος στο διάστημα 2009-2017 ανέρχονται σε 336 δις. Άλλα τόσα είναι σήμερα χρέος.!!
– Η πολιτική εκκαθάρισης των «κόκκινων δανείων» που προωθεί η κυβέρνηση με το ευρωσύστημα, σημαίνει νέα άμεση ή έμμεση ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και αρπαγή λαϊκών περιουσιών και Α’ κατοικίας από τα διάφορα funds.!! Κατά συνέπεια ο δημόσιος έλεγχος των τραπεζών και η εφαρμογή πολιτικής «Σεισάχθειας» στα χρέη λαϊκών νοικοκυριών (με χαμηλό εισόδημα και ιδιοκτησία), προβάλλει ως η μόνη βιώσιμη και ρεαλιστική λύση. Στην ίδια λογική πρέπει να κινηθεί και η ρύθμιση των χρεών προς το δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία.
–Ανάκτηση της νομισματικής και δημοσιονομικής κυριαρχίας (εθνικό νόμισμα και δημόσιος έλεγχος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων-ΑΑΔΕ από την εκάστοτε κυβέρνηση).
–Πρόγραμμα παραγωγικής ανόρθωσης, με ευρύ Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ανάκτηση ελέγχου στρατηγικών ΔΕΚΟ, μέτρα στήριξης των ΜΜ-Επιχειρήσεων και οικογενειακής γεωργίας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δραστική μείωση ανεργίας, ιδιαίτερα της νέας γενιάς.
–Επαναφορά εργασιακών δικαιωμάτων, ενίσχυση αγοραστικής δύναμης μισθωτών και συνταξιούχων (άμεση επαναφορά κατώτατου στα 751 €, 13ης σύνταξης, παράταση επιδόματος ανεργίας, κά).
-Αναδιανομή εισοδήματος, με μείωση φορολογίας λαϊκών στρωμάτων, αύξηση δαπανών για υγεία, παιδεία, πρόνοια, πολιτισμό, περιβάλλον, πάταξη φοροδιαφυγής, λαθρεμπορίου, κατάργηση προνομίων ολιγαρχίας, κά.
Πολιτική ισότιμης συνεργασίας με όλες τις χώρες, στη βάση του αμοιβαίου οφέλους, με σύναψη πολυμερών και διμερών συμφωνιών, κά.
Η «κινδυνολογία» παραμένει …. αλλά αλλάζει μορφές
Πολλά στοιχεία από τα παραπάνω μέτρα, βρίσκονται στην κουλτούρα της Αριστεράς, όπως αντίστοιχα οι αμφισβητήσεις από τους νεοφιλελεύθερους ιδεολόγους και τις κυρίαρχες δυνάμεις του συστήματος.
Το μόνο που αλλάζει σήμερα, είναι η επιχειρηματολογία, με βάση τα γεγονότα της συγκυρίας. Από τα γνωστά, περί «σοβιετίας», «Β.Κορέας», κά, τελευταία έχουν αντικατασταθεί με το «σλόγκαν» θα γίνουμε Βενεζουέλα.! Το γεγονός ότι η πρωτοφανής επέμβαση των ΗΠΑ και το ….«φύτεμα» από το εξωτερικό νέου προέδρου σε μια χώρα, με στόχο να αρπάξει τα πετρέλαια της, δεν φαίνεται να τους απασχολεί.!!
Το ίδιο ισχύει με την άποψη, ότι αν εφαρμοστεί αυτή η πολιτικής, θα «ρίξουμε τάχα τη χώρα στα βράχια».!! Δηλαδή με την αύξηση του ποσοστού των φτωχών από 18% το 2010 σε 48% το 2017, η χώρα ….βγήκε στο γιαλό;
Είναι προφανές, ότι αυτοί που έχουν κάνει δόγμα το «πάση θυσία» παραμονή στο ευρώ, εκτός από τις κυρίαρχες ελίτ Βρυξελών και Βερολίνου, είναι η εγχώρια ολιγαρχία και οι πολιτικοί και ιδεολογικοί της εκπρόσωποι, που βλέπουν την ευρωζώνη ως «λιμάνι απαντοχής», για διασφάλιση της πολιτικής και οικονομικής τους κυριαρχίας, έστω κι αν πληρώνουν ….κάποια «λύτρα» προστασίας.!!
Επίσης τελευταία όλο και περισσότερο προβάλλετε, κυρίως από κυβερνητικούς εκπροσώπους, το γνωστό «δίλημμα» εν όψει εκλογών. Ότι δηλαδή οι «προοδευτικές δυνάμεις» πρέπει να δημιουργήσουν ένα ισχυρό πόλο, απέναντι στη δεξιά και ακροδεξιά, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη». Πρόκειται για κεντρική αιχμή της κυβερνητικής προπαγάνδας, προκειμένου να εκβιάσει πολιτικά, κυρίως αριστερούς, αλλά όχι μόνο, ψηφοφόρους στις ευρωεκλογές και στις εθνικές εκλογές.
Προφανώς σκόπιμα συσκοτίζεται το περιεχόμενο της πολιτικής με τα πρόσωπα. Η υιοθέτηση από το ΣΥΡΙΖΑ, της «νεοφιλελεύθερης ατζέντας» στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής, γίνεται προσπάθεια να συγκαλυφθεί με διακηρύξεις περί «δίκαιης ανάπτυξης», «κοινωνικού μερίσματος», «εμβάθυνση και ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης, «προοδευτικής εξωτερικής πολιτικής» κά. Πρόκειται για συνειδητό εξωραϊσμό του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος της Ευρωζώνης και της ΕΕ και υποταγής στις ευρω-ατλαντικές δομές του ΝΑΤΟ και της επικυριαρχίας των ΗΠΑ.
Το ίδιο ανεδαφικές και αποπροσανατολιστικές είναι οι απόψεις, για την αντιμετώπιση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ευρωζώνης και ΕΕ, με κάποιες δευτερεύουσες αλλαγές, διατηρώντας στο ακέραιο την επικυριαρχία των ισχυρών και κυρίως της Γερμανίας, στην διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Κατά συνέπεια, τα πορίσματα του βιβλίου, με τους προβληματισμούς, τις κινηματικές εμπειρίες και τις προτάσεις ευρέως φάσματος εκπροσώπων αριστερών, πατριωτικών και αντιμνημονιακών δυνάμεων, για την ανάπτυξη ριζοσπαστικού κινήματος αντίστασης και ανατροπής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και της αναζήτησης φερέγγυων όρων συνεργασίας και κοινής δράσης μεταξύ τους, αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση, για άνοιγμα του δρόμου ανάδειξης μιας λαϊκής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει φιλολαϊκή πολιτική εξόδου από την κρίση, έχοντας ορίζοντα τη σοσιαλιστικής προοπτική.
*Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ οικονομικών και συντονιστής «ΜΑΧΩΜΕ»