Η ανακοίνωση που διαβάζετε γράφτηκε με αφορμή τις φοιτητικές εκλογές, αλλά δεν αφορά τις φοιτητικές εκλογές. Εξαρχής λέμε ότι έχει μικρή σημασία «να μας ψηφίσετε». Εμάς ή οποιονδήποτε άλλον. Η κατάσταση στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ είναι τέτοια που δεν επιτρέπει θλιβερές προεκλογικές κανονικότητες ενώ διαλύεται (ή μάλλον έχει ήδη διαλυθεί) το σύμπαν γύρω μας. Λέμε προκαταβολικά πως το αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογών της επόμενης εβδομάδας δεν πρόκειται να αλλάξει και πολλά στην πραγματική ζωή του φοιτητή. Και -ακόμη χειρότερα- μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιβεβαιωθεί ότι «όλα είναι καλώς καμωμένα», απλά χρειάζονται κάποιες μικροαλλαγές στη μία ή στην άλλη κατεύθυνση.
Στον αντίποδα αυτού, υποστηρίζουμε ότι φοιτητικό κίνημα και κίνημα νεολαίας δεν υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Περιφέρεται ένας φοιτητικός συνδικαλισμός σε κώμα, ενώ αναμασάμε τις δάφνες του παρελθόντος.
Δέκα χρόνια ανυπαρξία
Πριν δέκα χρόνια τέτοιο καιρό, το τότε φοιτητικό κίνημα και η τότε φοιτητική Αριστερά αισθανόταν περήφανη, και δικαίως. Είχαν μόλις εξαναγκάσει την κυβέρνηση της ΝΔ και του Κ. Καραμανλή σε μια θεαματική αναδίπλωση αναγκάζοντάς την να αποσύρει από την αναθεώρηση του Συντάγματος την κατάργηση του άρθρου 16 που ορίζει ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι δημόσια και δωρεάν.
Από τότε μέχρι σήμερα ήρθαν τα πάνω κάτω και στη χώρα, και στον κόσμο, και στην εκπαίδευση. Και αν μία φορά τότε οι φοιτητές είχαν λόγο να αγωνίζονται, σήμερα έχουν χιλιάδες. Γιατί οι προσδοκίες κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης έχουν πλέον εξαφανιστεί. Για πολλούς από μας μόνη διέξοδος φαντάζει η μετανάστευση, εφόσον μπορέσουν στη σημερινή οικονομική ασφυξία να πάρουν το πτυχίο τους.
Και αντί να βλέπουμε αγώνες ή έστω προσπάθειες συγκρότησης αγώνων που θα θέτουν το κεντρικό πρόβλημα επιβίωσης και προοπτικής για τους νέους, ζούμε σε μια κατάσταση αφασίας. Η φοιτητική Αριστερά μπορεί να κραυγάζει, να συνθηματολογεί ή να …δέρνεται, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών δεν ασχολείται.
Από την απραξία στον εκφυλισμό
Οι αγωνιστικές δάφνες από το παρελθόν δεν αρκούν για να αλλάξουν την πραγματικότητα. Επί δέκα χρόνια το φοιτητικό κίνημα είναι ο μεγάλος απόντας. Όχι μόνο από τους αγώνες που έγιναν αλλά και από την αναγκαία συζήτηση για το μέλλον της χώρας και της κοινωνίας. Για κάποιο μυστηριώδη λόγο, τα ερωτήματα που καλώς ή κακώς αναπτύχθηκαν στην κοινωνία επί μνημονίων (για το ευρώ και το χρέος, για το αν υπάρχει άλλος δρόμος από τα μνημόνια κ.ά.), στο φοιτητικό χώρο θεωρούνται εκτός ημερήσιας διάταξης. Εάν σε αυτή την «απαγόρευση» πρωτοστατούσε η Δεξιά θα ήταν λογικό, αλλά στον εξοστρακισμό του προβληματισμού για τη χώρα, τα μνημόνια, την ΕΕ, τους δανειστές και τις κυβερνήσεις, συνηγορεί και η υπαρκτή φοιτητική Αριστερά.
Η απόσταση από τα καθημερινά προβλήματα του φοιτητή αλλά και η σιωπή για τις αιτίες της απελπισίας, που βιώνουν οι φοιτητές μαζί με ολόκληρη την κοινωνία, αυξάνει την αφασία. Η φοιτητική αριστερά απομακρύνεται όλο και πιο πολύ από τους φοιτητές. Πέρα από το ότι έτσι είναι αναποτελεσματική στην οργάνωση αντιστάσεων στα καθημερινά φοιτητικά προβλήματα, επιπλέον δίνει χώρο σε πρότυπα και τρόπους σκέψης και ζωής που αποβλακώνουν. Και ταυτόχρονα μπορούν και κρύβουν έντεχνα το τρομακτικό πρόβλημα επιβίωσης και προοπτικής της νεολαίας. Η επιτυχία του τηλεοπτικού survivor είναι το μέτρο της αποτυχίας μας.
Αντί να προβληματιζόμαστε για το πώς μπορεί η χώρα και ο λαός να βγουν από το μνημονιακό τέλμα, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε ασφυκτικούς μικρόκοσμους. Μίζερες αντιπαραθέσεις, ενδοοικογενειακοί καβγάδες (έως και ξυλοδαρμοί), ακατάληπτη γλώσσα. Η φοιτητική Αριστερά μοιάζει με αποστολή εξωγήινων που προσγειώθηκε στον πλανήτη που κάποτε (νόμιζε ότι) κυριαρχούσε.
Και στραβός είναι ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε
Το γεγονός ότι κυριαρχεί η αφασία δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι ότι η πλειοψηφία της φοιτητικής Αριστεράς δεν αντιλαμβάνεται (ή δεν αποδέχεται) ότι κυριαρχεί η αφασία, αλλά νομίζει ότι «κάνει αντίσταση» . Επί χρόνια οι μνημονιακές πολιτικές ματώνουν τη νεολαία, αλλά από το φοιτητικό κίνημα δεν κουνιέται κουνούπι. Τη νίκη του 2006-2007 διαδέχθηκαν διαδοχικές ήττες που όλες μαζί αθροίζονται αυξάνοντας την αίσθηση αναποτελεσματικότητας, απομάκρυνσης από τον πραγματικό κόσμο και τα προβλήματά του, ανημπόριας στο να υπάρξει απάντηση.
Η κατάσταση δεν θα ήταν εύκολη ούτως ή άλλως. Ειδικά μετά τη μνημονιακή συνθηκολόγηση ενός μέρους της αριστεράς το 2015. Όχι μόνο γιατί απέναντί μας βρίσκεται ένας ισχυρός αντίπαλος και ένα ολόκληρο σύστημα που φαντάζει μονόδρομος. Αλλά γιατί σχετικά πρόσφατα ζήσαμε τον εξευτελισμό της έννοιας και της αξίας της Αριστεράς από τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ. Η καλύτερη υπηρεσία του Τσίπρα στο σύστημα δεν ήταν το τρίτο μνημόνιο (ούτε το τέταρτο που έρχεται). Ήταν η συκοφάντηση της Αριστεράς και η προσχώρηση στο «δεν υπάρχει εναλλακτική».
Σε μια έτσι κι αλλιώς δύσκολη κατάσταση, σε ένα γιαλό που είναι ήδη στραβός, η φοιτητική Αριστερά στραβά αρμενίζει. Χωρίς προτεραιότητες, χωρίς πολιτική, με αυτοματισμούς που δεν αποδίδουν, με μεγαλοστομίες, συνθήματα και τσαμπουκάδες, με όπλα περασμένων δεκαετιών που έχουν πάθει αφλογιστία, με μπόλικη όμως αυτοϊκανοποίηση και λατρεία του καθρέφτη.
Η όποια προσπάθεια ανάταξης της φοιτητικής Αριστεράς δεν μπορεί να γίνει για τον εαυτό της, αλλά για αυτό που θα έπρεπε να υπηρετεί. Τις δεκάδες χιλιάδες νέων που υπό την οικονομική ασφυξία των οικογενειών τους προσπαθούν να σπουδάσουν και ταυτόχρονα να αναμετρηθούν με τη συλλογική κατάθλιψη της γενιάς μας. Τις χιλιάδες των φοιτητών που εγκαταλείπουν τις σπουδές τους λόγω οικονομικής αδυναμίας. Τις εκατοντάδες χιλιάδες των απόφοιτων που συμπιέζονται μεταξύ ανεργίας, μετανάστευσης και της γενιάς των 400 ευρώ.
Για να υπάρξει μια μικρή έστω ελπίδα ανάταξης χρειάζεται ένα σοκ. Μια ανασύνθεση σχημάτων και μορφών, αλλά πολύ περισσότερο μια επανίδρυση περιεχομένων και πρακτικών. Ξεκινώντας από την κοινή και απλή λογική.
- Κοινή δράση της φοιτητικής αριστεράς για τα προβλήματα της καθημερινότητας. Το βιβλίο που δε δίνεται, τις υποδομές και τις εστίες που δεν έχουμε ελέω μνημονίων και πρωτογενών πλεονασμάτων, τον αυταρχισμό της διοίκησης και τις αυθαιρεσίες των καθηγητών, την εντατικοποίηση των σπουδών, τα επαγγελματικά μας δικαιώματα.
- Καμία ξεχωριστή «αλήθεια» δε δικαιολογεί τον ενδοαριστερό εμφύλιο που φτάνει μέχρι τις μάχες με ρόπαλα και κράνη.
- Να στήσουμε συζητήσεις στις σχολές για τα μνημόνια, την ΕΕ, τη μπότα των δανειστών, αν υπάρχει εναλλακτικός δρόμος και τι πρέπει να κάνουμε.
- Να ανοίξουμε συζητήσεις για τις αξίες και τις ιδέες μιας σύγχρονης αριστεράς στη νεολαία. Για το ποια είναι τα αντιπρότυπά μας στον πολιτισμό του εγωισμού και του ατομισμού, του survivor και των πολιτιστικών σκουπιδιών.
- Να ανοίξει η συζήτηση για τα όργανα του φοιτητικού κινήματος. Τι είδους συνελεύσεις και διαδικασίες θέλουμε, ή μας αρκεί να συνεχίζουμε με συνελεύσεις-κοινοβούλια κομμάτων και σχημάτων της αριστεράς με στυλ και γλώσσα ακαταλαβίστικη και απόμακρη για τον «συνηθισμένο» φοιτητή.
- Σεβόμαστε κάθε δύναμη και την ιστορία της. Όμως καμία δύναμη με ότι έκανε και κάνει τα τελευταία 25 χρόνια δε μπορεί να απαντήσει στα προβλήματα της κρίσης. Αυτό που κρίνεται , για να μη θάψουμε το πτώμα του φοιτητικού συνδικαλισμού, δεν είναι αν θα ισχυροποιηθεί η μία έναντι της άλλης αλλά αν και πώς θα δημιουργηθεί ένα νέο ρεύμα, μια νέα δύναμη που θα μπορεί να δράσει με βάση την «κοινή λογική».
Αναζητούμε τους ανθρώπους και τις δυνάμεις που καταλαβαίνουν την ανάγκη για ένα τέτοιο σοκ.
Η ανακοίνωση που κρατάτε στα χέρια σας αυτό το στόχο έχει. Να αναζητήσει και να ενωθεί με φοιτητές που θα ταρακουνήσουν το τέλμα.
*Το παραπάνω κείμενο αποτελεί προκήρυξη του Αριστερού Δικτύου Νεολαίας για τις φοιτητικές εκλογές
