Μετά την ολοκλήρωση της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ, είναι νομίζω σκόπιμη μία αποτίμηση της ενεργειακής πολιτικής που άσκησε όλα αυτά τα χρόνια. Βεβαίως, μετά τη μεγάλη κωλοτούμπα, το καλοκαίρι του 2015, που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, παραδίδεται στην Τρόϊκα υιοθετώντας τα προγράμματα της, δεν θα έπρεπε κάποιος να έχει αυταπάτες, πως ίδια στροφή 1800 θα έκανε σε όλους τους τομείς. Επομένως ήταν αναμενόμενο να κάνει στροφή 1800 και στην ενεργειακή πολιτική. Βεβαίως , είναι ορθό να επισημανθεί, πως, στην ίδια κατεύθυνση θα κινηθεί και η Ενεργειακή πολιτική της ΝΔ. Αυτό, προβλέπεται και από την γενικότερη οικονομική φιλοσοφία της ΝΔ, αλλά και από τις προγραμματικές και άλλες πρόσφατες εξαγγελίες της.
Στον Ενεργειακό τομέα, λοιπόν, λόγω της προαναφερθείσας κωλοτούμπας και της αναγκαστικής παραίτησης του υπουργού Λαφαζάνη, βασικοί προγραμματικοί στόχοι δεν προχώρησαν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με το σχέδιο που είχε διαμορφώσει πριν από τις 15 Γενάρη 2015, εφάρμοσε καθαρά νεοφιλελεύθερη πολιτική, που δεν είχε καμία σχέση ούτε με τις διαμορφωμένες προγραμματικές θέσεις, ούτε με αυτά που διακήρυττε στις ομιλίες του, ο πρόεδρος Τσίπρας και τα υπεύθυνα κοινοβουλευτικά στελέχη(Πετράκος, Ουζουνίδου) και όλα τα στελέχη.
Συγκεκριμένα, δεν εφάρμοσε κάποιο ενεργειακό σχεδιασμό, όπως είχε εξαγγείλει, αλλά κινήθηκε στη βάση των κατευθύνσεων και πιέσεων (Βρυξελλών, ΗΠΑ, πιέσεων ενεργειακών ομίλων, διεθνών και εγχώριων)
Δεν στήριξε, ούτε προώθησε τον διακηρυγμένο δημόσιο έλεγχο των βασικών ενεργειακών δημόσιων επιχειρήσεων. Ξέχασε δηλαδή τον στόχο για ακύρωση των επιχειρούμενων ιδιωτικοποιήσεων και την ανάκτηση του ελέγχου των στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων πυλώνων του κλάδου της ενέργειας, συγκεκριμένα της ΔΕΗ, του ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΕΠΑ, σαν αναγκαία συνθήκη και βασική προϋπόθεση ενός νέου προγραμματισμού και μέτρων για την παραγωγική ανάταξη.
Η Γενική διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ, πως είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, δημόσιων φορέων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, καθώς και ερευνητικών φορέων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που θα στηρίζονται και θα αξιοποιούνται ουσιαστικά, έμεινε στα χαρτιά.
Δεν επεδίωξε, όπως διακήρυττε, να αλλάξει τη θέση της χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, τερματίζοντας τον ρόλο της σαν απλό αγοραστή, καταναλωτή τεχνολογίας και αξιοποιώντας το πλούσιο ερευνητικό της δυναμικό που καθώς βάλτωνε στην ανεργία μετανάστευε.
Όσον αφορά την περιβόητη διακήρυξη για πολυδιάστατη ενεργειακή πολιτική, δεν την προώθησε ούτε ένα βήμα, μένοντας πιστός στο γνωστό δόγμα «Ανήκομεν εις την Δύσιν»
Όσον αφορά την ηλεκτρική Ενέργεια, ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και εξ αρχής αντίθετος στην υιοθέτηση του Target Model που υπηρετούσε την παράδοσή της ΔΕΗ στα χέρια πολυεθνικών ευρωπαϊκών ομίλων και επίσης αντίθετος στη υποχρέωση της εναπομένουσας ΔΕΗ να συμμετέχει σε δημοπρασίες (Ν.Ο.Μ.Ε), υιοθέτησε τελικά τις «μεταρρυθμίσεις» αυτές χωρίς δεύτερη κουβέντα.
Η εξαγγελία, επίσης, για αναμόρφωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας(ΡΑΕ), ώστε αυτή να πάψει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα που αισχροκερδούν στο χώρο της ενέργειας και να λειτουργεί προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, συμβάλλοντας στην παραγωγική ανασυγκρότηση και τον οικολογικό μετασχηματισμό, έμεινε και αυτή στα χαρτιά.
Σχετικά με το στόχο της αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας έγιναν μικρά βήματα.
Η προώθηση των ΑΠΕ, όσον αφορά τον ποσοτικό στόχο πήγε ικανοποιητικά, όμως, αυτή έγινε χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό, αλλά με βάση τις επιθυμίες των ιδιωτών που προσδοκούσαν σημαντικά οφέλη, χωρίς την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η φέρουσα ικανότητας των τοπικών οικοσυστημάτων, οι τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες και οι χρήσεις γης.
Ο στόχος της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της χώρας είναι από τους λίγους στόχους που προωθήθηκαν, αλλά με τρόπο ανορθολογικό και επειδή ενδιαφέρθηκαν και πίεσαν έντονα ιδιωτικά συμφέροντα, προσδοκώντας ισχυρά οφέλη
Οι μεγαλύτερες μονάδες ΑΠΕ, αντίθετα από τις διαδικασίες fast-track που ακολουθήθηκαν ως προς τη χωροθέτηση και αδειοδότηση, έπρεπε να υπακούουν στον δημοκρατικό ενεργειακό σχεδιασμό, ώστε να διασφαλίζεται ο κοινωνικός έλεγχος, και η συμμετοχή των δημόσιων φορέων ενέργειας και των ΟΤΑ, κάτι που δεν έγινε, γιατί συνολικά δεν υπήρξε σχεδιασμός
Ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν υλοποίησε το βασικό στρατηγικό στόχο του, της ανάδειξης της ενέργειας σαν δημόσιο και κοινωνικό αγαθό,
Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης και ύφεσης, ο στόχος του δικαιώματος της καθολικής πρόσβασης στο κοινωνικό αγαθό της ενέργειας και η ανακούφιση των ολοένα διευρυνόμενων κοινωνικών στρωμάτων που πλήττονταν από την ενεργειακή φτώχεια, προχώρησε σε μικρό βαθμό και έτσι η ενεργειακή φτώχεια διατηρήθηκε σε μεγάλο βαθμό, όπως φυσικά αναμενόταν.
Η εξοικονόμηση ενέργειας ελάχιστα προωθήθηκε και αυτό δεν είναι άσχετο με το γεγονός πως δεν υπήρξε σχεδιασμός για ένα άλλο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο, για άλλες εργασιακές σχέσεις με μείωση του ωραρίου εργασίας και λειτουργίας των καταστημάτων
Ως γνωστό, στην τελική κατανάλωση ενέργειας τη μεγαλύτερη συμμετοχή έχουν οι μεταφορές και η οικιακή κατανάλωση και εκεί έπρεπε να υπάρξουν παρεμβάσεις για την ανάπτυξη των μαζικών μέσων μεταφοράς, ιδίως των μέσων σταθερής τροχιάς, και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων. Δεν έγιναν ουσιαστικά βήματα και για αυτό όλα αυτά τα χρόνια η όποια συγκράτηση στην κατανάλωση ενέργειας, επηρεάστηκε κυρίως από την ύφεση που επικράτησε τη μνημονιακή δεκαετία και όχι από κάποια σχεδιασμένα μέτρα.
Μια μικρή βελτίωση υπήρξε στην οικιακή κατανάλωση λόγω της εφαρμογής του προγράμματος «εξοικονομώ κατ’ οίκον»
Δεν προωθήθηκε, επίσης, όσο έπρεπε, η έρευνα για την μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση εγχώριων πόρων, επομένως και των πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν προώθησε όπως διακήρυττε την ίδρυση δημόσιας εταιρείας έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για να υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής σε κοινοπρακτικά σχήματα, αλλάζοντας ριζικά το μοντέλο διαχείρισης των συμβάσεων, με σκοπό τη μεγιστοποίηση των ωφελειών για τη χώρα και το λαό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν προώθησε ουσιαστικά την επέκταση του δικτύου και δυναμικής αύξησης της κατανάλωσης του φυσικού αερίου σε όλη την επικράτεια για άμεση χρήση (οικιακή, επιχειρήσεις).
Ο στόχος του ΣΥΡΙΖΑ να μειώσει το κόστος, άρα και την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω κυρίως της παραγωγής ενέργειας από την Δημόσια ΔΕΗ και χρησιμοποιώντας τους εγχώριους πόρους και παρεμβαίνοντας στο μέρος εκείνο του κόστους (70%) που δεν σχετίζεται με την παραγωγή ενέργειας και δεν ελέγχεται από τη ΔΕΗ (επιδοτήσεις σε ιδιώτες, υπερβολικοί φόροι κτλ), δεν απασχόλησε κυβέρνηση και ΔΕΗ και έτσι έμεινε και αυτός στα χαρτιά.
Κοντολογής, η Ενεργειακή πολιτική ΣΥΡΙΖΑ ήταν μία από τα ίδια και είναι απογοητευτικό που δεν υπήρξαν καθόλου αντιδράσεις για τη μη προώθηση μιας άλλης, της διαμορφωμένης προεκλογικά Ενεργειακής πολιτικής, ούτε από τα μέλη εκείνα του ΣΥΡΙΖΑ που είχαν συμβάλλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση της .
