Οι τράπεζες αποφασίζουν μονομερώς για τα πάντα και κατά τα συμφέροντα τους
Θολό τοπίο οι εξαγγελίες, καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν είναι δεσμευμένα να αποδεχθούν όλες τις προτάσεις για τη συνολική διευθέτηση χρεών
Με πανηγυρικό τρόπο επιχείρησε το υπουργείο Οικονομικών να παρουσιάσει το άνοιγμα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, ωστόσο φαίνεται πως η πραγματική εικόνα είναι πολύ διαφορετική.
Οι οφειλέτες μπορούν να διευθετήσουν εξωδικαστικά σε έως 240 δόσεις όλες τις οφειλές τους προς το Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ για τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων η διευθέτησή τους μπορεί να γίνει σε έως 420 δόσεις.
Στα ψιλά γράμματα της ρύθμισης, όμως, το «πάνω χέρι» έχουν οι τράπεζες, καθώς δεν είναι δεσμευμένες στην αποδοχή οποιασδήποτε πρότασης για τη συνολική διευθέτηση χρεών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένας οφειλέτες που χρωστά στο Δημόσιο και στις τράπεζες να κινδυνεύει με πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, αφού η πιστώτρια τράπεζα δεν είναι υποχρεωμένη να συναινέσει στην προτεινόμενη ρύθμιση.
Σημειώνεται πως βασική προϋπόθεση για την ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό είναι να υπάρχουν οφειλές σε τουλάχιστον δύο πιστωτές, με τους περισσότερους οφειλέτες να χρωστούν σε Δημόσιο (Εφορία, δήμους ή Ταμεία) και στις τράπεζες, είτε είναι ενήμεροι στην αποπληρωμή τους είτε έχουν χαρακτηριστεί «κόκκινοι».
Όπως είχε επισημάνει η «δ» και στο χθεσινό φύλλο της, το πλαίσιο που θα διέπει τους όρους της ρύθμισης προς τις τράπεζες δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα και σήμερα, παρότι η πλατφόρμα έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία και θεωρητικά οποιοσδήποτε οφειλέτης θα μπορεί να εκκινήσει τις διαδικασίες συνολικής ρύθμισης των χρεών του.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι διαχειριστές δανείων (διαχειρίζονται δάνεια που έχουν αγοράσει τα funds) δεν δεσμεύονταν από τον νόμο για τον τρόπο που θα ρυθμίζουν τα δάνεια, δηλαδή η κυβέρνηση είχε δώσει «λευκή επιταγή» στις τράπεζες για τον αριθμό των δόσεων που θα προτείνουν για την ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Τελικά, επιλέχθηκε ο αριθμός των 420 δόσεων, καθώς θέλησαν να αποφύγουν με κάθε τρόπο τη διαγραφή κεφαλαίου, τόκων και προσαυξήσεων που προβλέπει το νέο πλαίσιο.
Από τη στιγμή που ένας οφειλέτης υποβάλει αίτηση για τη συνολική ρύθμιση των χρεών του, αρχίζει η αναστολή των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως διαταγές πληρωμής, κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών, καθώς και δεσμεύσεις και πλειστηριασμοί στην κινητή και την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας, καθώς και της επαγγελματικής στέγης.
Ωστόσο, δεν θα προστατεύονται οι οφειλέτες για τα χρέη των οποίων έχει οριστεί πλειστηριασμός του ακινήτου τους κατά τους τελευταίους τρεις μήνες, προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα καταδολίευσης του πλαισίου προστασίας που προσφέρει ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός.
Σύμφωνα με τον νόμο, η πρόταση εξυγίανσης θα ολοκληρώνεται μέσα σε διάστημα δύο μηνών, ωστόσο υπάρχει πρόβλεψη για επέκταση του χρόνου κατά ακόμα έναν μήνα, σε περίπτωση που η υπόθεση χαρακτηριστεί περίπλοκη και οι πιστωτές χρειαστούν επιπλέον χρόνο για την ολοκλήρωση των διαδικασιών.
Στον εξωδικαστικό μηχανισμό δύναται να ενταχθούν τόσο τα ενήμερα όσο και τα «κόκκινα» δάνεια, ωστόσο οι τράπεζες δεν είναι υποχρεωμένες να αποδεχθούν την πρόταση για ένταξη στο νέο πλαίσιο.
Σε περίπτωση που δεν γίνει αποδεκτό το αίτημα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατηρούν το δικαίωμα κατάθεσης αντιπρότασης, προφανώς με δυσμενέστερους όρους σε σχέση με τον εξωδικαστικό μηχανισμό, καθώς δύσκολα θα αποδεχθούν αποπληρωμή των δανείων σε πολλές δόσεις (π.χ. 420), αλλά και μεγάλη μείωση της μηνιαίας δόσης, που στο νέο πλαίσιο θα ορίζεται με βάση τα εισοδήματα του οφειλέτη. Μάλιστα, η δόση που θα προκύψει από τον αλγόριθμο της γραμματείας ιδιωτικού χρέους θα είναι ενιαία για όλες τις οφειλές, με αποτέλεσμα τα χρήματα να μοιράζονται αναλογικά στο σύνολο των πιστωτών. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι τράπεζες να καλούνται να εισπράξουν χαμηλότερα ποσά από τις ρυθμίσεις που προτείνουν στους δανειολήπτες, κάτι το οποίο νομικοί που ασχολούνται με τα «κόκκινα» δάνεια εκτιμούν πως είναι πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτό.
Βήμα βήμα η διαδικασία
Οι ρυθμίσεις οφειλών διενεργούνται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού, με τη διαδικασία για νοικοκυριά και επιχειρήσεις να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:
• Δημιουργία αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα (http://www.keyd.gov.gr/ ή http://ofeiles.gov.gr).
• Άρση του απορρήτου του/της συζύγου, εξαρτώμενων μελών, συνοφειλετών και εγγυητών (εάν υπάρχουν) και άντληση προσωπικών και οικονομικών στοιχείων.
• Επιβεβαίωση κριτηρίων επιλεξιμότητας και διενέργεια ελέγχων και διασταυρώσεων, με σκοπό τον αποκλεισμό στρατηγικών κακοπληρωτών.
• Παραγωγή, από την πλατφόρμα, μιας αυτοματοποιημένης πρότασης ρύθμισης οφειλών, βάσει αλγορίθμου με συγκεκριμένους οικονομικούς κανόνες/παραμέτρους (π.χ. αξία ρευστοποίησης, ικανότητα αποπληρωμής).
• Διενέργεια ψηφοφορίας επί της πρότασης ρύθμισης οφειλών από τους πιστωτές. Εάν η πλειοψηφία των πιστωτών συμφωνήσει, τότε η πρόταση αποστέλλεται στον οφειλέτη.
• Αξιολόγηση προτεινόμενης συμφωνίας από τον οφειλέτη.
• Υπογραφή συμφωνίας αναδιάρθρωσης οφειλών μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών.
Τα δεδομένα του οφειλέτη τηρούνται στη βάση δεδομένων της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για τρία χρόνια από τη λήξη της εκτέλεσης της σύμβασης αναδιάρθρωσης. Αν η αίτηση του οφειλέτη δεν καταλήξει σε σύμβαση αναδιάρθρωσης, τα δεδομένα του διαγράφονται από το ηλεκτρονικό αρχείο της Ειδικής Γραμματείας τρία χρόνια μετά την υποβολή τους.
Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Μαρτίου οι επιχειρήσεις καθώς και φυσικά πρόσωπα με επιχειρηματική δραστηριότητα (δηλαδή, ελεύθεροι επαγγελματίες – επιτηδευματίες) μπορούν να ρυθμίσουν όλες τις οφειλές τους, ακολουθώντας τη διαδικασία της εξυγίανσης (http://www.keyd.gov.gr/ryumish_ofeilvn_ejygiansh/), κατόπιν δικαστικής επικύρωσης της συμφωνίας της πλειοψηφίας των πιστωτών. Το ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης για τη ρύθμιση οφειλών με το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ανέρχεται σε 50 ευρώ. Σε περίπτωση που η πρόταση αναδιάρθρωσης των χρεών προέλθει από τους χρηματοδοτικούς φορείς, δηλαδή δεν κάνουν αποδεκτή την αρχική πρόταση του οφειλέτη και επιστρέψουν με τη δική τους εισήγηση, προβλέπεται ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης προς χρηματοδοτικούς φορείς που ανέρχεται σε 50 ευρώ ανά δάνειο με εξασφάλιση και σε 50 ευρώ ανά πιστωτή για δάνεια χωρίς εξασφάλιση.
Ο μέγιστος αριθμός δόσεων ρύθμισης αποπληρωμής οφειλής προς το Δημόσιο και τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης είναι οι 240.
Στην περίπτωση που η προσφερόμενη λύση από τους χρηματοδοτικούς φορείς (τράπεζες) προκύπτει από την αντιπρόταση των πιστωτών, προβλέπεται μέγιστο όριο 420 δόσεων για τα εξασφαλισμένα δάνεια φυσικών προσώπων, 240 δόσεων για μη εξασφαλισμένα δάνεια φυσικών προσώπων και εξασφαλισμένα δάνεια νομικών προσώπων, και 180 δόσεων για μη εξασφαλισμένα δάνεια νομικών προσώπων.
Για οφειλέτες ΦΠΑ έχει προβλεφθεί από τους χρηματοδοτικούς φορείς το μέγιστο όριο ηλικίας τα 85 έτη, βάσει του οποίου μειώνεται ο αριθμός των δόσεων, εκτός αν συμβληθεί εγγυητής μικρότερης ηλικίας.
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός προβλέπει ακόμα και τη διαγραφή οφειλών προς το Δημόσιο, τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων με την προϋπόθεση της πλήρους αποπληρωμής του ποσού που θα προκύψει από τη ρύθμιση οφειλών.
Το «κούρεμα» προς το Δημόσιο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 95% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη Φορολογική διοίκηση, 85% των απαιτήσεων του Δημοσίου και των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης από προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Επιπλέον, στην περίπτωση των διμερών διαπραγματεύσεων ή στις πολυμερείς διαπραγματεύσεις όταν η προσφερόμενη λύση από τους χρηματοδοτικούς φορείς προκύπτει από την αντιπρόταση των πιστωτών, το «κούρεμα» βασικής οφειλής προς το Δημόσιο και τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 75%.
Τα υποχρεωτικά έγγραφα για την υποβολή της αίτησης
Η αίτηση οφειλέτη για εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών του περιέχει υποχρεωτικά τα εξής:
α. Πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, αναφορά στον κύκλο εργασιών του ή στο εισόδημά του κατά το τελευταίο οικονομικό έτος πριν από την υποβολή της αίτησης και στις συνολικές υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του, περιγραφή της δραστηριότητάς του, της οικονομικής του κατάστασης, των λόγων της οικονομικής του αδυναμίας και των προοπτικών της επιχείρησής του.
β. Κατάλογο όλων των προσώπων και φορέων που έχουν απαιτήσεις κατά του οφειλέτη (π.χ. προμηθευτών ή εργαζομένων) με πλήρη στοιχεία, των οφειλόμενων ποσών ανά πιστωτή και της ημερομηνίας, αναφορικά με την οποία προσδιορίζεται το ύψος κάθε οφειλής,
γ. Κατάλογο των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στην Ελλάδα και την αλλοδαπή, με αναφορά στην εκτιμώμενη εμπορική αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε να μπορεί να προσδιοριστεί η αξία ρευστοποίησης της περιουσίας του.
δ. Πλήρη περιγραφή των βαρών και λοιπών εξασφαλίσεων (είδος βάρους ή εξασφάλισης, πιστωτής, ασφαλιζόμενο ποσό, σειρά, δημόσιο βιβλίο) που είναι εγγεγραμμένα επί των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.
ε. Δήλωση για κάθε μεταβίβαση ή επιβάρυνση περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη που έγινε εντός των τελευταίων πέντε ετών πριν από την υποβολή της αίτησης.
Εφόσον πρόκειται για οφειλέτη – φυσικό πρόσωπο, υποβάλλονται, επιπλέον, υποχρεωτικά και τα εξής:
1. Πλήρη στοιχεία του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, ΚΑΔ, εφόσον ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση).
2. Κατάλογο των κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και την αλλοδαπή, με αναφορά στην εκτιμώμενη εμπορική αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων για τον ή τη σύζυγο ή τον συμβίο ή τη συμβία και τα εξαρτώμενα μέλη.
3. Οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος από οποιαδήποτε πηγή και αιτία.