Κατά δήλωσή τους θα διαπιστώνεται η ορθή εκτέλεση των δημόσιων έργων ● Δειγματοληπτικός έλεγχος μόνο στο 20% των δηλώσεων ● Πρωτοφανές και μη αξιόπιστο το σύστημα, λένε οι σύνδεσμοι των τεχνικών εταιρειών και οι μηχανικοί του Δημοσίου ● 12 περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν απόσυρση του άρθρου του νομοσχεδίου που οδηγεί σε τσιμεντοποίηση περιοχών Natura.
Aντιδράσεις μέσα και στον χώρο των κατασκευαστών προκαλούν οι προβλέψεις του νομοσχεδίου για τις δημόσιες συμβάσεις. Ανοίγοντας πάση θυσία δρόμο για τους επενδυτές ακόμη και μέσα σε περιοχές Natura, η κυβέρνηση φαίνεται πως το… παράκανε καθώς, μαζί με τους ιδιώτες επιβλέποντες στα δημόσια έργα, ο εργολάβος θα δηλώνει μόνος του τις εργασίες που εκτέλεσε προκειμένου να αμειφθεί.
Η αντικατάσταση του ελεγκτικού συστήματος από το «δηλωτικό» περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο (άρθρο 70) για τις δημόσιες συμβάσεις. Αντί δηλαδή, όπως ίσχυε έως τώρα, να έρχονται εκπρόσωποι της αναθέτουσας αρχής (υπουργείο, περιφέρεια, δήμος κ.λπ.) και να ελέγχουν εάν το έργο εκτελέστηκε ορθά βάσει της σύμβασης, ο ίδιος ο κατασκευαστής θα υποβάλλει δήλωση για να γίνονται οι επιμετρήσεις και να βγαίνουν οι λογαριασμοί. Ως αντίβαρο, προβλέπεται δειγματοληπτικός έλεγχος στο 20% των δηλώσεων αυτών.
Η κυβέρνηση υπεραμύνθηκε αυτής της πρόβλεψης στη χθεσινή δεύτερη ημέρα συζήτησης στη Βουλή, λέγοντας ότι αυτό συμβαίνει για να προχωρήσουν τα έργα και να απορροφηθούν κονδύλια χωρίς τις καθυστερήσεις από την έλλειψη προσωπικού και ελεγκτικών μηχανισμών μέσα στο Δημόσιο.
«Το δηλωτικό σύστημα είναι κατά τη γνώμη μου λάθος. Δεν ξέρω τι σημαίνει δηλώνω ότι έχω κάνει τόσα και δεν με ελέγχει κανείς. Από όσο ξέρω, δεν εφαρμόζεται πουθενά στον κόσμο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Βλάχος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ) προσθέτοντας: «Εχει κάποια επιχειρήματα το υπουργείο ότι θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες και λοιπά, αλλά να μη βρεθούν μετά από λίγο καιρό ή λίγα χρόνια σκελετοί στην ντουλάπα», σημείωσε.
«Είναι μια διεθνής πρωτοτυπία», είπε ο Εμ. Βράιλας, αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ). «Δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά στον κόσμο. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί έχει μπει σε αυτό το νομοθέτημα. Δεν συμφωνούμε καθόλου», τόνισε.
«Δεν υπάρχει λόγος να γίνει αυτή η ρύθμιση. Από τη στιγμή που υπάρχει ιδιωτική επίβλεψη, να προσληφθούν επιβλέποντες», είπε ο Σ. Λαμπρόπουλος, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ). «Πώς διασφαλίζεται η διαφάνεια, πώς αποτρέπεται η συναλλαγή;» αναρωτήθηκε ο κ. Λαμπρόπουλος αναφερόμενος στον δειγματοληπτικό έλεγχο του 20%.
Αύξηση των κινδύνων στην εκτέλεση των έργων προκαλεί το δηλωτικό σύστημα σε συνδυασμό με την εξάρτηση των ιδιωτικών φορέων επίβλεψης από τον κατασκευαστή, σύμφωνα με τον Παναγή Τονιόλο, πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιρειών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ).
Οπως αναφέραμε και σε πρόσφατο δημοσίευμα (25/2/21), θεσπίζονται ιδιωτικοί φορείς (ΙΦΕ) που θα επιβλέπουν εκείνοι την εκτέλεση των έργων (αντί του Δημοσίου) αλλά θα επιλέγονται και θα αμείβονται από τον εργολάβο δημιουργώντας τεράστιο θέμα σύγκρουσης συμφερόντων. Ο κ. Τονιόλος, μάλιστα, ζήτησε οι ιδιωτικοί φορείς να συμβάλλονται όχι με τον ανάδοχο αλλά με τον κύριο του έργου, δηλαδή τον δημόσιο φορέα.
Αναξιόπιστο σύστημα
Την αντίθεσή τους στην ιδιωτική επίβλεψη των έργων δήλωσαν και εκπρόσωποι συνδικαλιστικών οργανώσεων του δημόσιου τομέα που έλαβαν τον λόγο. «Τι νόημα έχει η ιδιωτική επίβλεψη από τη στιγμή που δηλωτικά θα γίνεται αυτή η διαδικασία;» αναρωτήθηκε ο Δημήτρης Πετρόπουλος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διπλωματούχων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ). Το αποτέλεσμα θα είναι να εκκρεμούν οι λογαριασμοί έως την τελική επιμέτρηση και να αυξάνεται «ο κίνδυνος αθέμιτων συναλλαγών και εκβιαστικών πρακτικών», είπε ο Φίλιππος Κυριάκος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Τεχνολόγων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΜΗΤΕΔΥ) επικαλούμενος, μάλιστα, εκτιμήσεις της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ). «Καθόλου αξιόπιστο» χαρακτήρισε το δηλωτικό σύστημα ο Χαράλαμπος Θεοδοσιάδης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΥΠΕΧΩΔΕ (ΠΟΣΕ-ΥΠΕΧΩΔΕ).
«Μετά 2-3 χρόνια, μικροί φορείς όπως οι δήμοι δεν θα μπορούν να εκτελούν κανένα έργο», τόνισε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χάρης Μαμουλάκης περιγράφοντας τις συνέπειες της επίβλεψης από ιδιώτες στα έργα. Θύμισε ότι οι μηχανικοί του Δημοσίου υποβάλλουν «πόθεν έσχες» και απειλούνται με σοβαρά πειθαρχικά μέτρα. Τι αντίστοιχο ισχύει για τους ιδιώτες επιβλέποντες; Ισως το Πειθαρχικό του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) το οποίο όμως με το ίδιο νομοσχέδιο μετατρέπεται, κατά τους ίδιους βουλευτές, «σε μακρύ χέρι της κυβέρνησης» καθώς θα αναλαμβάνει πολλά έργα για λογαριασμό του Δημοσίου.
Μία από τις «επιτυχίες» του νομοσχεδίου είναι ότι οδήγησε στην κοινή ανακοίνωση 12 περιβαλλοντικών οργανώσεων που ζήτησαν την απόσυρση του άρθρου 219 για τις περιοχές Natura 2000. Για «διάλυση» των περιοχών αυτών μίλησε εκ μέρους του WWF η Θεοδότα Νάντσου επικαλούμενη την ανακοίνωση των οργανώσεων ΑΝΙΜΑ, Αρκτούρος, ΑΡΧΕΛΩΝ, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, MΟm και WWF. Μάλιστα, ο Γιώργος Χασιώτης (WWF) εκτίμησε ότι μεθοδεύονται μέσα στις περιοχές αυτές όχι ήπια αλλά «φαραωνικά έργα» και ενδεχομένως η εκ των υστέρων τακτοποίηση έργων που έχουν ήδη γίνει παράνομα.
Η ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης των δημοσίων συμβάσεων θα φέρει διαφθορά
Σοβαρούς κινδύνους στρεβλώσεων και συγκρούσεις συμφερόντων βλέπει και η Διεθνής Διαφάνεια
Την ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης υλοποίησης των δημόσιων συμβάσεων, που δημιουργεί το περιβάλλον για σοβαρά ζητήματα διαφθοράς, κατήγγειλαν εκπρόσωποι των εργαζόμενων στις δημόσιες τεχνικές υπηρεσίες, κατά την ακρόαση φορέων για το σχετικό νομοσχέδιο. Οι εκπρόσωποι των μηχανικών δημοσίων υπαλλήλων επισήμαναν την μεγαλύτερη αδιαφάνεια που θα προκύψει από μία τέτοια ιδιωτικοποίηση, καθώς ιδιώτες θα εποπτεύουν ιδιώτες, ενώ αντίστοιχη ήταν και η κριτική της Διεθνούς Διαφάνειας. Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Χάρης Μαμουλάκης επισήμανε ότι η απαξίωση των δημόσιων τεχνικών υπηρεσιών διά της υποστελέχωσης ήταν συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης. Παράλληλα, το WWF ζήτησε την απόσυρση της αντιπεριβαλλοντικής διάταξης για «ήπια αναπτυξιακά έργα» σε περιοχές Natura.
Για «σοβαρούς κινδύνους στρεβλώσεων, συγκρούσεις συμφερόντων και συντεχνιών» από την ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης της υλοποίησης των δημόσιων συμβάσεων έκανε λόγο ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Διαφάνειας. Οι εκπρόσωποι των μηχανικών δημοσίων υπαλλήλων αλλά και των εργαζόμενων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση επισήμαναν ότι η αξιοποίηση των δημόσιων τεχνικών υπηρεσιών για την επίβλεψη των δημοσίων συμβάσεων θα ήταν περισσότερο οικονομική για το Δημόσιο, αλλά θα στήριζε και τους νέους μηχανικούς που φεύγουν μαζικά στο εξωτερικό.
Κριτική ασκήθηκε και στην επέκταση των δυνατοτήτων για απευθείας αναθέσεις, τη στιγμή που αυτή η πρακτική θα έπρεπε να περιοριστεί. Η κατάργηση της δημοσιοποίησης δημοσίων συμβάσεων στον επαρχιακό Τύπο θα βάλει «ταφόπλακα» στις επαρχιακές εφημερίδες, τόνισε ο εκπρόσωπος των ιδιοκτητών τους. Θετικά είδαν το νομοσχέδιο η ΚΕΔΕ, η ΕΝΠΕ, ο ΣΕΒ, η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, καθώς και το ΤΕΕ, του οποίου οι αρμοδιότητες ενισχύονται.
Ο Χ. Μαμουλάκης τόνισε ότι, 20 μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από την κυβέρνηση, δεν έχει προσληφθεί κανείς στις δημόσιες τεχνικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα τη «στελεχιακή αφυδάτωσή» τους, που σήμερα αξιοποιείται από την κυβέρνηση για να δικαιολογήσει την ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης των δημοσίων συμβάσεων. Σημείωσε τα προβλήματα διαφάνειας που δημιουργούνται από την ιδιωτικοποίηση, ενώ επισήμανε ότι το νομοσχέδιο στοχοποιεί τις μικρομεσαίες τεχνικές επιχειρήσεις ανοίγοντας την «ψαλίδα» με τις μεγάλες και συχνά κρατικοδίαιτες εταιρείες του χώρου.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρθηκε ακόμα στην κριτική των περιβαλλοντικών οργανώσεων για τις ρυθμίσεις για «αξιοποίηση» των περιοχών Natura και μίλησε για «υποβάθμιση του περιβάλλοντος με πρόσχημα την ανάπτυξη» επισημαίνοντας τις προειδοποιήσεις της εκπροσώπου της WWF, που έκανε λόγο για «πρωτοφανή παραβίαση του κοινοτικού δικαίου». Ο εισηγητής της Ν.Δ. Χρήστος Μπουκώρος παρατήρησε ότι οι περιοχές Natura καταλαμβάνουν πολύ μεγάλο τμήμα της επικράτειας της χώρας μας και επικαλέστηκε τα περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών στις περιοχές αυτές.
