Η ανισότητα στην κοινωνία σήμερα έχει φτάσει σε παράλογα ύψη και η διαδικασία συσσώρευσης του πλούτου συνεχίζεται επιταχυνόμενη.
Το 2017, 8 άνθρωποι κατείχαν όσο πλούτο κατέχει το φτωχότερο μισό του πληθυσμού της γης (3,6 δις άνθρωποι).
Το 82% του πλούτου που δημιουργήθηκε το 2017 σε παγκόσμιο επίπεδο, κατέληξε στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη, ενώ οι φτωχότεροι δεν είδαν καμιά αύξηση στα εισοδήματά τους. Τα πραγματικά εισοδήματα των πιο φτωχών κατοίκων του πλανήτη, έχουν αυξηθεί μόλις κατά 3 δολάρια το χρόνο, τα τελευταία 25 χρόνια.
Στις ΗΠΑ, το 2017 οι 3 πλουσιότεροι κατέχουν πλούτο ίσο με αυτόν του φτωχότερου μισού του πληθυσμού. Το 2014, το πλουσιότερο 1% κατείχε το 39% του εθνικού πλούτου, σε σχέση με το 22% που συγκέντρωνε το 1980.
Στη Γερμανία, το 10% του πληθυσμού ελέγχει το 40% του πλούτου.
Στην Ευρώπη, με στοιχεία του 2016, το 10% του πληθυσμού κατέχει το 37% του συνολικού εισοδήματος.
Τα 5,3 τρις δολ που κατέχουν οι 500 πλουσιότεροι στον κόσμο (το 2017), ισοδυναμεί με το άθροισμα των χρεών 120 κρατών της γης.
Στην Αφρική υπάρχουν τεράστια αποθέματα πετρελαίου, εκεί εδρεύει το 98% της παγκόσμιας παραγωγής διαμαντιών, και το 77% της παγκόσμιας παραγωγής χρυσού. Η Αφρική όμως (όμως…) μαστίζεται απ την πείνα, τη φτώχεια και την απόλυτη εξαθλίωση.
Τζόζεφ Στίγκλιτς, οικονομολόγος, Νόμπελ Οικονομίας: “Η ανισότητα και η φτώχεια μεταξύ των παιδιών είναι ένας ηθικός ευτελισμός. Οι δεξιοί υποστηρίζουν ότι η φτώχεια είναι αποτέλεσμα τεμπελιάς και λάθος επιλογών. Αλλά τα παιδιά δεν επιλέγουν τους γονείς τους”.
Στην Αμερική 1 στα 4 παιδιά ζει σε συνθήκες φτώχειας. Στην Ελλάδα 1 στα 6.
Αυτή η τερατώδης και αισχρή ανισότητα που καταδυναστεύει τις ζωές των ανθρώπων, για να γίνει αποδεκτή, συνοδεύεται από μια εξίσου απίστευτη προπαγάνδα δικαίωσής της, όπου εξαιρετικά σημαντικό ρόλο παίζει η έννοια της πλαισίωσης της προοπτικής (framing). Η έρευνα έδειξε ότι οι αντιλήψεις και οι κρίσεις μας επηρεάζονται σε τεράστιο βαθμό απ το πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται η ανάλυση. Η ανισότητα πλαισιώνεται έτσι, ώστε να φαντάζει δίκαιη ή τουλάχιστον αποδεκτή, ή αφήνεται να νοηθεί ότι το τίμημα απ τον περιορισμό της ανισότητας, θα ήταν βαρύ.
Παράλληλα με την τερατώδη και συνεχώς επιταχυνόμενη αύξηση της συγκέντρωσης του πλούτου, έχουμε και μια τεράστια αύξηση της κοινωνικής (ή σχετικής) εξαθλίωσης των ανθρώπων, δηλαδή της αναντιστοιχίας ανάμεσα στο επίπεδο ζωής τους και στο επίπεδο των κοινωνικών αναγκών, που αυξάνουν παράλληλα με τη γιγάντια αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και που μένουν ανικανοποίητες, πράγμα που δημιουργεί τεράστια και δυσβάσταχτα προβλήματα στους ανθρώπους (αυτό ανεξάρτητα απ την απόλυτη εξαθλίωση, που μπορεί και να μειώνεται). Δεν μιλάμε μόνο για την αύξηση των αναγκών στην παιδεία, στη στέγη, στην υγεία, με τη συνηθισμένη σημασία. Έχουμε μια επιδημία ψυχικών παθήσεων (στην Αγγλία 1 στους 4 ενήλικες έχει διαγνωσθεί με ψυχική ασθένεια – και δεν είναι η μόνη χώρα). Η ψυχική ασθένεια συνδέεται σταθερά με τη στέρηση, το χαμηλό εισόδημα, την ανεργία, την χαμηλή εκπαίδευση, τη χειρότερη σωματική υγεία. Οι καρκινοπαθείς, πλήττονται από μια ασθένεια που το 90% των βλαπτικών παραγόντων που την προκαλούν, είναι περιβαλλοντικοί (δηλ. βιομηχανικοί, πιο σωστά, καπιταλιστικοί).
Οι φωνές εναντίον αυτού του παραλογισμού, του αίσχους και της κατάπτωσης της ανθρωπότητας, ακούγονται σαν ψίθυρος μέσα στο ποτάμι της “πληροφόρησης” και τα αιτήματα που περιέχουν φτάνουν μέχρι τον “φόρο Τόμπιν”, μια “πιο δίκαιη” αναδιανομή του πλούτου ή αποδέχονται με ευγνωμοσύνη τις φιλανθρωπίες των πλουσίων.
Έχει η κοινωνία δικαιώματα πάνω στον παραγόμενο πλούτο και πόσα;
“Η τεχνολογία συνεργάζεται με την επιστήμη και η επιστήμη με την τεχνολογία για να προχωρήσουν, άρα είναι αλληλένδετες. Για μια τεχνολογική ανακάλυψη είναι απαραίτητες οι θεωρητικές γνώσεις από διάφορες επιστήμες. Για την επιστημονική ανακάλυψη, είναι απαραίτητος ο τεχνολογικός εξοπλισμός” [Σχολικό εγχειρίδιο για την Τεχνολογία].
Κάθε δηλ εφευρέτης και καινοτόμος, για να δημιουργήσει την καινοτομία του, έχει στηριχθεί πάνω στον τεράστιο όγκο γνώσης και προόδου που συσσώρευσε η ανθρωπότητα. Ο Ισαάκ Νεύτων το έθεσε σωστά και αναλογικά: “Αν μπόρεσα να δω πιο μακριά απ όλους, είναι γιατί στεκόμουν πάνω σε ώμους γιγάντων”.
Άτομα δηλ σαν τον Μπίλ Γκέϊτς πχ, έφτασαν σε εξαιρετικά επιτεύγματα, μόνο και μόνο επειδή υποστηρίζονταν από μια υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, επιστημονική υποδομή και συλλογικούς θεσμούς, που τους επέτρεψαν ν αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και να πειραματιστούν.
Πέρα όμως απ αυτές τις ορατές και ανιχνεύσιμες διαδικασίες, πάνω στις οποίες βασίζεται η πρόοδος της ανθρωπότητας, υπάρχουν και άλλες πιο θεμελιώδεις, πολύπλοκες, μακρόχρονες και μη ορατές, για τις οποίες μια ιδέα μας δίνει ο Φρίντριχ Ένγκελς:
” Η έννοια αριθμός είναι μια “επινόηση” κάποιου σοφού, μόνο αν τη δούμε ξεκομμένη απ την κοινωνία και την εξέλιξή της. Αλλά για να μπορέσει ο σοφός να μετρήσει χρειάστηκε μια ικανότητα αφαίρεσης απ όλες τις άλλες ιδιότητες των πραγμάτων, και συγκράτησης μόνο του ποσοτικού στοιχείου τους.
Αυτή την ικανότητα την απέκτησε η ανθρωπότητα μέσα σε μια μακριά σειρά χιλιετιών δράσης και αντίδρασης με τη φύση, εμπειρίας. Αν το δούμε έτσι, τότε η έννοια αριθμός προβάλλει σαν αφομοίωση και άντληση της λογικής της φύσης, με την πράξη του ανθρώπου”.
Όταν λοιπόν οι καινοτόμοι διεκδικούν τα εύσημα, τις τιμές και την ανταμοιβή της κοινωνίας, θα πρέπει να σκεφτόμαστε κι ότι θάπρεπε ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΕΥΓΝΩΜΟΝΕΣ ΑΥΤΟΙ προς την κοινωνία, που τους έδωσε τη δυνατότητα, πατώντας πάνω στο μόχθο και τις γνώσεις που συσσώρευσε η ανθρωπότητα, να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους και να επιβεβαιώσουν την προσωπικότητά τους. Αλλιώς ας καινοτομήσουν εκτός κοινωνίας…
Το αφήγημα δηλαδή των ελίτ και όσων “θάπρεπε να τους ευγνωμονεί η ανθρωπότητα” περιορίζεται μέσα στους τοίχους ενός εργοστασίου ή μιας επιχείρησης. Η ανθρωπότητα όμως, σ όλη της την έκταση και την ιστορικότητα, ακόμη και στα ακρότατα όριά της, πάντοτε εφεύρισκε και δημιουργούσε/παρήγαγε και συνεχίζει να εφευρίσκει και να δημιουργεί/παράγει. Όχι βέβαια με την έννοια των “επιστημόνων” “οικονομολόγων”, αλλά με την πλατιά έννοια της συνεισφοράς στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Η έννοια της παραγωγής/δημιουργίας αγκαλιάζει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα και κάθε πόρο της ανθρωπότητας, ακόμα και των πιο ακραίων ορίων της. Γιατί τι είναι η εξέλιξη του “νόθου της καλογριάς” που γεννήθηκε σε μια σπηλιά και εξελίχθηκε σε ηγέτη επαναστάτη του 1821 Γεωργίου Καραϊσκάκη; Ή του Στήβεν Χόκινγκ, του ολοκληρωτικά παράλυτου κορυφαίου επιστήμονα; Εσείς μπορείτε να σκεφτείτε αμέτρητα άλλα τέτοια ακραία παραδείγματα. Μήπως τέτοιου τύπου δημιουργοί και τέτοιου τύπου δραστηριότητες επηρεάζουν λιγότερο την παραγωγικότητα; Συνεισφέρουν λιγότερο στο “ΑΕΠ”; Ας το ισχυριστούν αν θέλουν…
Αντικρίζοντας τα πράγματα με μια τέτοια προοπτική, μπορούμε να καταλάβουμε ότι η γλώσσα (που είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας, της επικοινωνίας, της εργασίας και των αγώνων κάθε κοινωνίας και ποτέ αποτέλεσμα της έμπνευσης κάποιων καινοτόμων ή ιδιωτών) και οι εγγράμματοι και εκπαιδευμένοι άνθρωποι φορείς της (το σύνολο δηλ των μελών της κοινωνίας), αποτελούν το θεμελιώδες εργαλείο (ή εργοστάσιο), που πάνω του πατάει και δημιουργεί ο κάθε εφευρέτης/καινοτόμος την έμπνευσή του, ή ο ιδιώτης την παραγωγή και την περιουσία του. Αυτά δεν αποτελούν το “πλαίσιο” για να ληστεύουν και να καταδυναστεύουν οι ελίτ τους ανθρώπους, αλλά είναι κληρονομιά, περιουσία και δικαιώματα της ανθρωπότητας, που καμιά γενιά δεν μπορεί να παραχωρήσει σε ιδιώτες. Πάνω σ αυτά στηρίζεται κάθε τι που δημιουργείται ή “παράγεται” στην κοινωνία. Πάνω σ αυτά θεμελιώνεται το δικαίωμα της κοινωνίας για κάθε τι που συναποτελεί τον πλούτο της ανθρωπότητας.
Άλλωστε, αν κάτι έχει γίνει οφθαλμοφανές πλέον σήμερα (θυμηθείτε με τι “επιστημονικό” τρόπο μείωσαν τους μισθούς μας), είναι ότι η οικονομική πρακτική, δεν είναι επιστήμη όπως η φυσική ή η χημεία, αλλά είναι διαποτισμένη μέχρι το μεδούλι απ την πολιτική. Αυτό περιγράφει και εξηγεί υπέροχα ο Γιώργος Καραμπελιάς («Η νέα εποχή του παγκόσμιου καπιταλισμού»):
«Για να κατανοήσουμε το σημερινό χρηματιστηριακό φαινόμενο και την
είσοδο στην εποχή της «εικονικής οικονομίας», θα πρέπει να εισάγουμε την έννοια του «κοινωνικού εργοστασίου» και μάλιστα σε πλανητική κλίμακα.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν αποσπούν απλώς υπεραξία απ τους
συγκεκριμένους εργαζόμενους, αλλά από το σύνολο του πλανήτη, μέσω μιας μυθώδους μεταφοράς πόρων που επιτρέπει το χρηματιστήριο και οι αδιάκοπες μετακινήσεις των κεφαλαίων.
Αυτή η απόσπαση υπεραξίας δεν πραγματοποιείται μέσω της άμεσης
εργασιακής σχέσης, αλλά μέσω της υπαγωγής του συνόλου του πλανήτη
στην ηγεμονία του κεφαλαίου και μάλιστα του δυτικού.
Βρισκόμαστε μπροστά σ ένα νέο σύστημα απόσπασης της υπεραξίας σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, ένα σύστημα άμεσης μεταβολής της κοινωνίας σε αντικείμενο εκμετάλλευσης, όπου οι χρηματικές ροές, το μονοπώλιο της γνώσης-πληροφορίας και η στρατιωτική ισχύς μεταβάλλονται σε άμεσο παράγοντα αξιοποίησης του κεφαλαίου. Η αξιοποίηση του κεφαλαίου μεταβάλλεται σχεδόν άμεσα σε πολιτικό στοιχείο”.
Αν οι άνθρωποι πάψουν ν αποδέχονται σαν λογική τη σημερινή κατάσταση και συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματά τους, το σύστημα θα έχει καταρρεύσει. Γιατί κατά τα 9/10 η κυριαρχία των ελίτ στηρίζεται στην προπαγάνδα και τη διαφθορά και μόνο κατά το 1/10 στη δύναμη και τα όπλα. Αν η προπαγάνδα καταρρεύσει, εκμηδενίζεται η αποτελεσματικότητα και της βίας.
Η μεγάλη μάχη λοιπόν πρέπει να δοθεί γι αυτές τις κρυμμένες αντιλήψεις και ιδέες που κανείς δεν συζητά σήμερα. Οι άνθρωποι πρέπει να συνειδητοποιήσουν τα δικαιώματά τους.
Πιθανόν θα μας κατηγορήσουν για “λαϊκιστές”. Ε, ναι! Είμαστε λαϊκιστές. ΣΤΗ ΝΙΟΣΤΗ! Γιατί ενδιαφερόμαστε για όλους τους λαούς, σ όλο τον πλανήτη. Δηλαδή, είμαστε ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΕΣ! Ας μας κατηγορήσουν…
