Η γειτονική και φίλα προσκείμενη στο καθεστώς Ερντογάν, Αλβανία, κινδυνεύει να εκραγεί ξανά στο εσωτερικό της προκαλώντας ανυπολόγιστες συνέπειες σε γειτονικές χώρες, όπως η Ελλάδα, τα Σκόπια, το Κόσσοβο και η νότια Σερβία.
Η πολιτική βία και ο εξτρεμισμός που είναι σε διττή μορφή στην Αλβανία (εθνικιστικός και θρησκευτικός λόγω Τουρκίας) θα αναγκάσει την ΕΕ να λάβει έκτακτα μέτρα.
“Μιλάμε για το ενδεχόμενο στόχευσης άλλων μορφών εξτρεμισμού εκτός από τον ισλαμικό εξτρεμισμό, όπως η πολιτική βία, ο ακροδεξιός εξτρεμισμός και ο εθνοτικός εξτρεμισμός οι οποίοι συνυπάρχουν στην Αλβανία”, αναφέρεται στις συστάσεις ενός επίσημου εγγράφου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας και Διαμεσολάβησης και του ευρωπαϊκού οργανισμού (Preventing Violent Extremism in the Balkans (PREVEX).
Η εισηγήτρια του εγγράφου Leonie Vrugtman, αναφέρει το καθημερινό φαινόμενο του βίαιου εξτρεμισμού στην Αλβανία, προτείνοντας βελτιώσεις πολιτικών λύσεων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καταπολέμησή του.
Οι ερευνητές της ΕΕ προειδοποίησαν ότι «λαμβάνοντας υπόψη το τοξικό πολιτικό κλίμα και πολλούς από τους μοχλούς του βίαιου εξτρεμισμού, που εξακολουθούν να υπάρχουν, θεωρούν ως πολύ μεγάλη την πιθανότητα έκρηξης μη θρησκευτικής βίας στην Αλβανία».
Θέματα όπως η υψηλή ανεργία, η ατιμωρησία, η εκτεταμένη διαφθορά, η αθέμιτη μεταχείριση από την κυβέρνηση,οι ύποπτες συναλλαγές στα δικαστήρια, αλλά και άλλα θέματα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα «έδαφος εκκίνησης» για να προκληθεί εξέγερση από λαϊκιστικές, αντι-συστημικές εξτρεμιστικές ομάδες, επαναφέροντας έτσι στην μνήμη μας εικόνες του 1997, όταν χιλιάδες Αλβανοί διαδηλωτές άδειασαν τις αποθήκες του στρατού της χώρας.
Αυτά και πολλά άλλα ανέφερε η έκθεση δύο ευρωπαϊκών Ινστιτούτων, θεωρώντας ότι η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί και να γίνει ραγδαία, από την πανδημία του Covid-19 και την συνεχιζόμενη αντιδημοκρατική διακυβέρνηση του Έντι Ράμα, τον οποίο έχουμε κάνει συνομιλητή μας εδώ στην Ελλάδα.
Εκτός από αυτό, η έκθεση τονίζει με “κόκκινα γράμματα” ότι η γειτονική χώρα αντιμετωπίζει και την επιστροφή Αλβανών υπηκόων που είχαν πολεμήσει με το Ισλαμικό Κράτος, οι οποίοι είναι επιρρεπείς σε συνωμοτικές κινήσεις και σε σοβαρές πράξεις του κοινού ποινικού δικαίου, συστήνοντας εγκληματικές οργανώσεις με ακτίνα δράσης τα Βαλκάνια.
Από το τέλος του 2020, περίπου 76 Αλβανοί είχαν παραμείνει στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων ανδρών, γυναικών και τουλάχιστον 26 νεαροί.
Οι άνδρες παραμένουν σε κέντρα κράτησης, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά ζουν σε κακές συνθήκες σε στρατόπεδα όπως το al Hawl και το al Roj.
Μέχρι στιγμής, ορισμένες γυναίκες και παιδιά έχουν επαναπατριστεί, αλλά δεν είναι γνωστό πώς και πότε θα επιστρέψουν οι υπόλοιποι.
Το ινστιτούτο IDM δηλώνει ότι η σωστή επανένταξη αυτών των ατόμων και των οικογενειών τους θα απαιτήσει μια «προσέγγιση από ολόκληρη την αλβανική κοινωνία», συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών και τοπικών θεσμών των τοπικών κοινοτήτων, των επαναπατριζόμενων.
Σημειώνει όμως ότι επί του παρόντος δεν υπάρχουν επαρκείς κρατικές ικανότητες για σωστή επανένταξη αυτών των ατόμων και υπάρχει ανάγκη αύξησης αυτών και βελτίωση της συνεργασίας.
«Προκειμένου να υποστηριχθούν επαρκώς οι επαναπατριζόμενοι μαχητές του ισλαμικού κράτους και οι οικογένειές τους, πρέπει να αυξηθούν οι εργαζόμενοι πρώτης γραμμής (όπως ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτικοί, προσωπικό φυλακών και υπάλληλοι) καθώς και προσωπικό σε γραφεία τοπικής αυτοδιοίκησης.
Όσον αφορά το τι ωθεί τους Αλβανούς να αναχωρήσουν και να ενταχθούν στο ισλαμικό κράτος, το έγγραφο της ΕΕ προσδιόρισε αρκετά σημεία και διαπίστωσε ότι αυτό ήταν ένας συνδυασμός παραγόντων και αντιλήψεων.
Οι παράγοντες αυτοί έχουν ως εξής: Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες: κοινωνικός αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, ανεκπλήρωτες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, σχετική στέρηση, ενεργοποίηση κοινωνικών δικτύων και δυναμική των ομάδων.
Πολιτικοί ή διαρθρωτικοί παράγοντες: κακή διακυβέρνηση, ενδημική διαφθορά, ατιμωρησία σε ελίτ, αναποτελεσματικοί θεσμοί, περιοχές με κακή διοίκηση, άρνηση πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Πολιτισμικοί και ειδικοί λόγοι: έλλειψη θρησκευτικής εκπαίδευσης από κοσμικούς και κληρικούς, αμφισβητούμενες θρησκευτικές αρχές, αποδέσμευση και έλλειψη πολιτικών αξιών, προληπτική θρησκευτική ατζέντα, θρησκευτική παραπληροφόρηση, ευρύτερες πολιτιστικές απειλές και διαδικτυακή ριζοσπαστικοποίηση, τονίζει το έγγραφο.
Οι συστάσεις από το PREVEX περιλαμβάνουν την προώθηση της διαφοροποίησης και του επαγγελματισμού στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, την ενίσχυση της τοπικής ιδιοκτησίας σε συναφή έργα, την παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής των πολιτικών και των δράσεων που εφαρμόζει η ΕΕ, θεωρώντας ως ένα εργαλείο για την παρακολούθηση του συνολικού αντίκτυπου των πρωτοβουλιών τους.
Ουσιαστικά όμως σύμφωνα και με παλαιότερα μαζικά περιστατικά βίας στην Αλβανία με αφορμή πολιτικά γεγονότα και χρήση αστυνομικής βίας σε πολίτες, η γειτονική χώρα ευρίσκεται πιθανότατα στα πρόθυρα εξέγερσης λόγω σωρείας προβλημάτων, και πιθανότατα μια πιθανή “έκρηξη” στο εσωτερικό της θα ”εξήγαγε” βία σε όλα τα Βαλκάνια.