Τον Σεπτέμβριο του 2013 το υπό σημαία Μολδαβίας φορτηγό πλοίο «Rhosus» απέπλευσε από το Μπατούμι της Γεωργίας μεταφέροντας στα αμπάρια του 2.750 τόνους νιτρικής αμμωνίας. Τελικός προορισμός του ήταν η Μοζαμβίκη. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους και ενώ είχε πραγματοποιήσει ενδιάμεση στάση στην Κωνσταντινούπολη, υποχρεώθηκε να καταπλεύσει στη Βηρυτό εξαιτίας μηχανικής βλάβης. Στη διάρκεια ελέγχου που ακολούθησε, το πλοίο δεν κρίθηκε αξιόπλοο και ο απόπλους του απαγορεύθηκε από τις τοπικές λιμενικές αρχές.
Εκείνη η φαινομενικά χαμηλού ενδιαφέροντος υπόθεση επανήλθε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο το απόγευμα της περασμένης Τρίτης. Κι αυτό διότι ήταν οι 2.750 τόνοι του χημικού λιπάσματος που μετέφερε το «Rhosus» και φυλάσσονταν 6,5 χρόνια σε αποθήκη στο λιμάνι της Βηρυτού οι οποίοι εξερράγησαν, προκαλώντας τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων…
Μετά την απαγόρευση απόπλου του «Rhosus» η πλοιοκτήτρια εταιρεία εγκατέλειψε το πλοίο όπως επίσης και το πλήρωμα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα εκείνης της περιόδου που φιλοξενήθηκαν σε ιστοσελίδες με διεθνή ναυτιλιακά νέα, ιδιοκτήτης και διαχειριστής του φορτηγού πλοίου ήταν ο Ιγκορ Γκρτσούσκιν, Ρώσος υπήκοος που ζούσε στην Κύπρο.
Σε χθεσινά δημοσιεύματα στον ρωσικό και διεθνή Τύπο ως πλοιοκτήτρια εταιρεία του «Rhosus» αναφέρεται η Teto Shipping, ωστόσο, στη διεθνή βάση ναυτιλιακών δεδομένων www.equasisi.org ως τελευταία πλοιοκτήτρια είναι καταχωρισμένη εταιρεία με έδρα το Μπουργκάς της Βουλγαρίας.
Η περίπτωση του «Rhosus» είχε προ εξαετίας λάβει σχετική δημοσιότητα διότι τέσσερα από τα μέλη του πληρώματος, ο Ρώσος πλοίαρχος και τρεις Ουκρανοί ναυτικοί, είχαν εγκλωβιστεί για διάστημα ενός έτους εντός του πλοίου. Οι Αρχές του Λιβάνου όχι μόνο τους είχαν απαγορεύσει να βγουν από τη χώρα αλλά τους είχαν θέσει υπό περιορισμό εντός του φορτηγού πλοίου. Την ίδια ώρα, ο πλοιοκτήτης είχε εξαφανιστεί πριν τους καταβάλει μισθούς ή έστω φροντίσει να τους προμηθεύσει με κάποια είδη πρώτης ανάγκης, όπως π.χ. τρόφιμα.
«Μας είπε ότι χρεοκόπησε. Δεν το πιστεύω. Το πιο σημαντικό είναι ότι εγκατέλειψε το πλήρωμα και το εμπόρευμα», ανέφερε ο καπετάνιος του πλοίου, Boris Prokoshev, σε μήνυμά του προς διεθνείς οργανισμούς και διπλωματικές αρχές τον Ιούνιο του 2014. Πέτυχαν τελικά να επιστρέψουν στην πατρίδα τους το φθινόπωρο του 2014. Ο Ιγκορ Γκρτσούσκιν φέρεται σύμφωνα με τον ρωσικό Τύπο να ζει στην Κύπρο.
Παρόμοιες περιπτώσεις
Δύο παρόμοιες υποθέσεις, με πρωταγωνιστές πλοία γεμάτα εκρηκτικά δίχως ευτυχώς παρόμοια κατάληξη εκτυλίχθηκαν εντός ελληνικών χωρικών υδάτων τη διετία 2017-2018.
Η πρώτη αφορά το υπό σημαία Μάλτας φορτηγό «Mekong Spirit» που μετέφερε 81 κοντέινερ με εκρηκτικά. Το πλοίο είχε πρώτο προορισμό το λιμάνι του Σουδάν και έπειτα θα κατευθυνόταν στην Ινδονησία και την Αυστραλία. Δεσμεύθηκε στην Κω και ρυμουλκήθηκε στη ναυτική βάση της Σούδας για έλεγχο, ενώ τα 16 μέλη του πληρώματος συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι μετέφεραν εκρηκτικές ύλες στο Νότιο Σουδάν κατά παράβαση του εμπάργκο που είχε επιβάλει ο ΟΗΕ.
Το «Mekong Spirit» ρυμουλκήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου έγινε η εκφόρτωση των 81 κοντέινερ. Από εκεί τα εκρηκτικά μεταφέρθηκαν σε στρατιωτική εγκατάσταση στην περιοχή της Καβάλας, όπου παραμένουν μέχρι σήμερα. Η δίκη για την υπόθεση έχει προσδιοριστεί για τον Σεπτέμβριο.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά το φορτηγό πλοίο «Andromeda» που τον Ιανουάριο του 2018 εντοπίστηκε να πλέει νότια της Κρήτης μεταφέροντας πάνω από 400 τόνους εκρηκτικά. Ο πλοιοκτήτης και το πλήρωμα κατηγορήθηκαν ότι σκόπευαν να μεταφέρουν τα εκρηκτικά στη Λιβύη, ωστόσο, το δικαστήριο τους απήλλαξε πρόσφατα από τις κατηγορίες. Τα εκρηκτικά παραμένουν σε στρατιωτική εγκατάσταση στις Σέρρες, καθώς η απόφαση του δικαστηρίου δεν έχει ακόμα καθαρογραφεί καθυστερώντας τη διαδικασία «αποδέσμευσης» του φορτίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές του 2015 κλιμάκιο του Λιμενικού, μετά σήμα ξένης υπηρεσίας, είχε πραγματοποιήσει έρευνα στα αμπάρια του «Andromeda» ενώ έπλεε στο Ιόνιο με δηλωμένο προορισμό την Αλβανία. Τότε, οι άνδρες της Ασφάλειας είχαν εντοπίσει σακιά με νιτρική αμμωνία (όπως ακριβώς και το «Rhosus»), η οποία κατόπιν επεξεργασίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε εκρηκτική ύλη (ANFO). Ο εισαγγελέας που είχε ενημερωθεί για την υπόθεση, ωστόσο, είχε διατάξει την αποδέσμευση του πλοίου και την απελευθέρωση των μελών του πληρώματος.
*Γιάννης Σουλιώτης