Ξεχειλίζει… αποικιοκρατία η σύμβαση των 700 σελίδων που κατατέθηκε προς κύρωση στη Βουλή.Αόριστες υποσχέσεις για αύξηση της απασχόλησης, στις καλένδες η μεταλλουργία, με προνόμια αυτοελέγχου ο επενδυτής, εκτεθειμένο σε ρήτρες αποζημιώσεων για διαφυγόντα κέρδη το Δημόσιο
Διαστάσεις μνημονίου και χαρακτήρα συμφωνίας που πετύχαιναν σε προηγούμενους αιώνες τα αποικιοκρατικά κράτη με φύλαρχους στην Αφρική λαμβάνει η σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Eldorado Gold-«Ελληνικός Χρυσός» για τα μεταλλεία στη Χαλκιδική, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής.
Στις περίπου 700 σελίδες του ελληνικού κειμένου (συν άλλες τόσες του αγγλικού), τεράστιο όγκο καταλαμβάνουν οι πίνακες με τις γεωγραφικές συντεταγμένες των περιοχών που παραχωρούνται στις Σκουριές και τις υπόλοιπες περιοχές (Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Μαντέμ Λάκκο κ.λπ.) προκειμένου η Eldorado Gold να επεκτείνει τις δραστηριότητές της στο έδαφος και κάτω από αυτό.
Το περίπλοκο νομικό κείμενο κρύβει πολλές δαιδαλώδεις στοές και ένα κυνήγι του θησαυρού στο οποίο τους κανόνες βάζει η επενδυτική εταιρεία. Ακολουθώντας τη λογική προηγούμενων νομοθετημάτων, όπως το πρόσφατο με τις δημόσιες συμβάσεις, η κυβέρνηση Μητσοτάκη πασχίζει να στείλει το μήνυμα εντός και κυρίως εκτός Ελλάδας ότι μόνον εκείνη μπορεί να σαρώσει κάθε «εμπόδιο» για να προχωρήσουν οι επενδύσεις και «να φάει ψωμί ο κόσμος», όπως ωρυόταν πρόσφατα στη Βουλή ο Αδωνις Γεωργιάδης, απαντώντας σε όσους ανησυχούσαν για το άνοιγμα των περιοχών Natura 2000.
Η σύμβαση θα ξεκινήσει να συζητείται την ερχόμενη Τετάρτη στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, χωρίς ακόμη να είναι γνωστό πότε και πώς θα φτάσει στην Ολομέλεια για ψήφιση. Ιδού μερικά κομβικά σημεία της:
● XΩΡΙΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ, ΑΝΟΙΓΜΑ ΣΚΟΥΡΙΩΝ Επιτρέπει στην Eldorado Gold να συνεχίσει για ακόμη 25 χρόνια χωρίς να ικανοποιεί την απαίτηση για παραγωγή τελικού προϊόντος μέσα στην Ελλάδα. Ολο το προηγούμενο διάστημα, η εξόρυξη κατέληγε στην παραγωγή συμπυκνωμάτων που εξάγονταν σε τρίτες χώρες για να παραχθεί εκεί το τελικό προϊόν και να αποδοθούν επίσης εκεί τα αντίστοιχα τέλη. Η εταιρεία είχε υποσχεθεί πρωτοποριακή μέθοδο με μικρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, την οποία ποτέ δεν κατάφερε να βάλει σε εφαρμογή. Τώρα, στο άρθρο 15, προβλέπεται ότι η Eldorado Gold θα προτείνει νέα μέθοδο σε διάστημα έως 24 μήνες. Η πρόταση αυτή θα εξεταστεί αλλά εάν απορριφθεί, η μόνη συνέπεια είναι να ξεκινήσει η όλη διαδικασία από την αρχή. Στο μεταξύ όμως θα συνεχίσει να εκμεταλλεύεται πολύ περισσότερα εξορυκτικά πεδία και ιδιαίτερα εκείνα στις Σκουριές, όπου μάλιστα τα κοιτάσματα έχουν και μικρότερη περιεκτικότητα σε κυάνιο, ενώ με την προηγούμενη σύμβαση η εταιρεία κινδύνευε να κηρυχθεί έκπτωτη, επειδή δεν κατάφερε να καθετοποιήσει την παραγωγή της με το εργοστάσιο μεταλλουργίας.
● ΕΛΕΓΧΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ Η Eldorado είναι ταυτόχρονα ελεγκτής και ελεγχόμενος. Η πρότασή της για τη μεταλλουργία, που αναφέραμε παραπάνω, θα κριθεί από Επιτροπή στην οποία συμμετέχουν και δικοί της εκπρόσωποι! Επίσης, για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν θα ισχύει ο έλεγχος από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά από Ανεξάρτητο Ελεγκτή Περιβάλλοντος «διεθνούς κύρους» που συμβάλλεται με την εταιρεία, ενώ το Δημόσιο έχει προθεσμία 30 ημερών για να αποδεχτεί την τοποθέτησή του!
● ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η αύξηση της απασχόλησης στη Χαλκιδική και τα περισσότερα έσοδα για το Δημόσιο είναι από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν κυβέρνηση και Eldorado Gold για να καλλιεργήσουν αποδοχή των εξορύξεων. Θεωρητικά, η εταιρεία υπόσχεται διατήρηση 1.650 θέσεων εργασίας και 1.400 νέες εκ των οποίων οι 900 θα αφορούν το άνοιγμα των μεταλλείων στις Σκουριές για μία διετία. Ομως, στο άρθρο 25 αναφέρει καθαρά ότι «το πρόγραμμα απασχόλησης θα εξαρτάται από την έγκαιρη έκδοση των απαιτούμενων αδειών, τις επιχειρησιακές ανάγκες και την εμπορική βιωσιμότητα», μετακυλίοντας την ευθύνη στο Δημόσιο. Στο επενδυτικό σχέδιο είναι ακόμη πιο ξεκάθαρη, αναφέροντας ότι «δεν μπορεί να εκτεθεί σε κίνδυνο αναλαμβάνοντας υποχρεώσεις που δεν μπορεί να εκπληρώσει», ενώ «τα επίπεδα απασχόλησης θα πρέπει να είναι αντίστοιχα της κερδοφορίας». Το μόνο «τυράκι» για το Δημόσιο είναι η αύξηση κατά 10% στα δικαιώματα εκμετάλλευσης των συμπυκνωμάτων και όχι του καθαρού μετάλλου, από τα οποία υπόσχεται έσοδα 200 εκατομμυρίων δολαρίων σε βάθος χρόνου. Υπόσχεται επίσης και 80 εκατομμύρια σε δράσεις «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης».
● ΑΔΕΙΕΣ – ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ Από τη στιγμή που έπεσαν οι υπογραφές στις αρχές Φεβρουαρίου, χωρίς να δημοσιοποιηθεί τότε το κείμενο, είχε τεθεί το ερώτημα αν πρόκειται για τροποποίηση της παλιάς συμφωνίας ή νέα συμφωνία. Η κυβέρνηση μιλούσε για μία τροποποίηση, ενώ τα Δελτία Τύπου της Eldorado Gold για ολότελα νέα συμφωνία. Αυτό, πιθανότατα συνέβη διότι εξυπηρετούσε την παρουσία της εταιρείας στα διεθνή χρηματιστήρια, καθώς οι αγοραστές προτιμούν μια διαγραφή του παρελθόντος που δεν δικαίωσε τις επιλογές τους. Μετά τις ανακοινώσεις της υπογραφής, η μετοχή εκτοξεύτηκε τότε στα 13,32 δολάρια. Επεσε στα 10,48 στα τέλη Φεβρουαρίου και τώρα άρχισε και πάλι να ανεβαίνει. Στο κείμενο που κατατέθηκε στη Βουλή γίνεται καθαρά λόγος για «Τροποποίηση της Σύμβασης». Με τις προβλέψεις του άρθρου 22, το Δημόσιο έχει την ευθύνη όταν οι άδειες δεν εκδίδονται μέσα στις οριζόμενες προθεσμίες και «η Εταιρεία δεν θα υποχρεούται να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της στον βαθμό που η εκπλήρωση αυτών σχετίζεται ή επηρεάζεται από την κατά περίπτωση απαιτούμενη άδεια». Οσο για την Εγκριση Περιβαλλοντικών Ορων των Μεταλλείων (ΑΕΠΟ), η σύμβαση αφήνει ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα, αναφέροντας ότι «θα αντικατασταθεί ή ανανεωθεί» και μάλιστα «εν ευθέτω χρόνω» πριν από τη λήξη της ισχύος της. Επίσης, εάν κάποια μελλοντική κυβέρνηση αποδειχτεί μη συνεργάσιμη προβλέπεται και πληρωμή ρήτρας από το Δημόσιο για διαφυγόντα κέρδη.
■ «Κείμενο αδιανόητο για τα δεδομένα ευρωπαϊκού κράτους» χαρακτηρίζει τη σύμβαση η Κυριακή Μάλαμα, βουλευτής Χαλκιδικής και αναπληρώτρια τομεάρχης Μακεδονίας-Θράκης του ΣΥΡΙΖΑ. Παραθέτει τις σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, που προαναφέραμε, αλλά χαρακτηρίζει ως «χειρότερο σκάνδαλο» το άρθρο 19, με το οποίο θεσμοθετείται η δυνατότητα επίσημης φοροαποφυγής για την εταιρεία. Με το εν λόγω άρθρο το Δημόσιο αποδέχεται να φεύγουν ως αφορολόγητα μερίσματα στο εξωτερικό όλα τα κέρδη της εταιρείας από την εξόρυξη μετάλλων στη Χαλκιδική.