Υπό απειλή βρίσκονται το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, ο Ερασίνος και η Πικροδάφνη έπειτα από αποφάσεις του ΣτΕ -διαφορετικές για το καθένα- που τα αφήνουν ανοχύρωτα απέναντι σε «σωτήρες» και καταπατητές. ● Τα παραπάνω υποστήριξαν σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου φορείς, κινήσεις και δίκτυα που αγωνίζονται για την προστασία τους.
Μετά την απόρριψη από το ΣτΕ των αιτήσεων ακύρωσης έργων και οριοθετήσεων ρεμάτων από περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες για τα δύο από τα μεγαλύτερα ρέματα της Αττικής, του Ερασίνου και της Ραφήνας, αλλά και της αίτησης ακύρωσης που έγινε δεκτή από το ΣτΕ για το ρέμα Πικροδάφνης, και τα τρία ρέματα βρίσκονται υπό απειλή. Αυτό υπογράμμισαν σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου οι Φορείς και Κινήσεις για την Προστασία των Ρεμάτων – Ρεματική και το Περιβαλλοντικό Δίκτυο Αθήνας. Ερασίνος.
Ήδη στο ρέμα Ερασίνου οι μπουλντόζες προελαύνουν, αποψιλώνοντας δεκάδες στρέμματα παραρεμάτιων υγροτοπικών και προστατευόμενων εκτάσεων, χωρίς καν να έχει προηγηθεί νόμιμη οριοθέτηση του ρέματος με Προεδρικό Διάταγμα, όπως επιβάλλουν νόμοι και νομολογία του ΣτΕ.
Το παράλογο ενός φαραωνικού «αντιπλημμυρικού» έργου που χωρίζει αυθαίρετα το ρέμα Ερασίνου σε δύο τμήματα, εγκιβωτίζει 10 χιλιόμετρα και κατασκευάζει δυο τεράστια φράγματα σε ένα ποτάμι που δεν διέρχεται από καμία κατοικημένη περιοχή παρά μόνο από ζώνες χαρακτηρισμένες αγροτικές, αρχαιολογικές και Αττικού Πάρκου, στις οποίες δεν προβλέπεται καμία οικιστική, εμπορική ή βιομηχανική ανάπτυξη, επισήμανε ο Σταμάτης Αρναούτης από την Πρωτοβουλία για την Προστασία του Ερασίνου.
Εκτός του παράδοξου ενός αντιπλημμυρικού έργου στη μέση τού… πουθενά που νομιμοποίησε το ΣτΕ με δυο διαφορετικές αποφάσεις, το 2013 και το 2020, το προγραμματιζόμενο έργο αναμένεται να αφανίσει τρεις προστατευόμενους και οριοθετημένους υγρότοπους που εκτείνονται εκατέρωθεν σχεδόν ολόκληρης της πεδινής κοίτης του Ερασίνου.
Και να επιφέρει μη αναστρέψιμες συνέπειες στον υγρότοπο της εκβολής (περιοχή Natura 2000) που θα οδηγήσουν στην εξαφάνιση απειλούμενων, προστατευόμενων και ενδημικών ειδών που διαβιώνουν σε αυτόν. Επιπλέον, θα αλλοιώσει το θεσμοθετημένο «Τοπίο ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους και Ιστορικού Τόπου» που περιλαμβάνει τον αρχαιολογικό χώρο του Ναού της Αρτέμιδος, που παραμένει αναλλοίωτος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Πικροδάφνη
Στο ρέμα Πικροδάφνης, η απόφαση του ΣτΕ ναι μεν έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης της αδειοδότησης των έργων διευθέτησης του ρέματος που είχαν καταθέσει περιβαλλοντικοί σύλλογοι και πολίτες, λόγω παράλειψης της νόμιμης οριοθέτησής του από τη Διοίκηση, ωστόσο, αλλοιώνει το πνεύμα προστασίας παλαιότερης απόφασης του ΣτΕ (2008) για το ίδιο ρέμα, ανοίγοντας τη δυνατότητα νομιμοποίησης πλήθους παράνομων καταπατήσεων του ρέματος.
«Παρ’ όλο που η απόφαση του ΣτΕ έδωσε μια ανάσα στον πρόσφατο τετραετή αγώνα του κινήματος για τη διάσωση του ρέματος, έθεσε νέους κινδύνους από την πίσω πόρτα», ανέφερε η Ροδούλα Κωνσταντινίδου από το Δίκτυο Πολιτών για τη Διάσωση του Ρέματος Πικροδάφνης. Κι αυτό γιατί το ΣτΕ έδωσε εντολή προς τη Διοίκηση για ολοκλήρωση εντός 4μήνου της οριοθέτησης του ρέματος βάσει των γραμμών οριοθέτησης, αλλά χωρίς τα έργα διευθέτησης.
Κάτι που ανοίγει τον δρόμο για νομιμοποίηση πολύ περισσότερων αυθαίρετων ή «νόμιμων» καταπατήσεων των παραρεμάτιων εκτάσεων, μειώνοντας δραστικά τον χώρο του ρέματος και θέτοντας σε κίνδυνο κυρίως τις ιδιοκτησίες που θα νομιμοποιηθούν με αυτό τον τρόπο.
Η ίδια αναφέρθηκε σε πρόσφατα περιστατικά ρύπανσης του ρέματος από αγωγούς λυμάτων της ΕΥΔΑΠ που τέμνουν το ρέμα, από παράνομες συνδέσεις με αγωγούς ομβρίων και από πετρελαιοειδή, που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από το κράτος, αφού η συστηματική ρύπανση των ποταμών τούς υποβαθμίζει ως υδάτινα συστήματα και προκαλεί μαζική θανάτωση ειδών υδρόβιας πανίδας – πολλά εκ των οποίων προστατευόμενα ή απειλούμενα.
Ραφήνα
Σε ό,τι αφορά το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, το ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης κατά του έργου που αφορούσε τη διευθέτηση του ποταμού σε μήκος 17 χιλιόμετρων φυσικού ρέματος. Ετσι, στο όνομα της αντιπλημμυρικής προστασίας, το ρέμα θα εγκιβωτιστεί σε μια έκταση όπου η μόνη εντός σχεδίου περιοχή είναι το τελευταίο ένα με ενάμισι χιλιόμετρο, ενώ τα υπόλοιπα 16 χιλιόμετρα διέρχονται από ζώνες πρασίνου, αρχαιολογικές και αγροτικές, στις οποίες δεν προβλέπεται καμία οικιστική, εμπορική ή βιομηχανική ανάπτυξη.
«Πρόκειται για ένα έργο που θα καταστρέψει ένα πλούσιο οικοσύστημα και θα καταργήσει τα πλημμυρικά πεδία που μέχρι σήμερα σώζουν τη Ραφήνα από πλημμύρες», ανέφερε η Εμμανουέλα Τερζοπούλου από την Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.
Εξάλλου, είναι πολύ κατώτερο των νόμιμων προδιαγραφών που επιβάλλουν σχεδιασμό για προστασία από πλημμύρα που στατιστικά εμφανίζεται μία φορά στην 50ετία, ενώ, σύμφωνα με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, σχεδιάζεται για την αντιμετώπιση μιας πλημμύρας που εμφανίζεται μία φορά στην 20ετία.
Επιπλέον, προβλέπει πλήρη τσιμεντοποίηση και ανύψωση τοιχίων εκατέρωθεν της κοίτης στον προστατευόμενο και οριοθετημένο υγρότοπο της εκβολής. Το σχεδιαζόμενο έργο θα πληρωθεί από τον ελληνικό λαό με 100 εκατομμύρια, σύμφωνα με τον αρχικό του προϋπολογισμό, για να μετατρέψει τη Ραφήνα σε μία νέα Μάνδρα, επισήμανε η Εμμ. Τερζοπούλου. Η ίδια άσκησε κριτική στο παράδοξο του νόμου 4258/2014 που διέπει τις οριοθετήσεις/διευθετήσεις ρεμάτων και δίνει τη δυνατότητα να αποφασίζονται έργα διευθέτησης ρεμάτων πριν από την οριοθέτησή τους. Γεγονός που οδηγεί στη μετατροπή των ρεμάτων σε τεχνητούς αγωγούς ομβρίων χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση της αναγκαιότητάς τους.
Στις 9/6 εκδικάζεται στο ΣτΕ δεύτερη, κρίσιμη προσφυγή συλλόγων και κατοίκων της περιοχής, αυτή τη φορά κατά της οριοθέτησης του ρέματος Ραφήνας που, πάντως, είναι χαρακτηρισμένο ως «Α’ προτεραιότητας» και «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος» με στόχο τη διάσωση των 17 χιλιομέτρων φυσικού ρέματος και των σπάνιων για την Αττική υγροτοπικών εκτάσεων στην πεδιάδα των Σπάτων και στην εκβολή του.