Οι Κινέζοι είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τις ψηφιακές πληρωμές − πιο εύκολα θα δει κανείς έναν Κινέζο να ψωνίζει στη Σανγκάη ή στο Πεκίνο μέσω κάποιας εφαρμογής στο κινητό του τηλέφωνο, όπως το Alipay ή το WeChat Pay, παρά να κουβαλάει ένα πορτοφόλι γεμάτο γουάν.
Τώρα η κινεζική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα για μια επίσημη ψηφιακή έκδοση του νομίσματός της − με το ενδεχόμενο μιας μεγαλύτερης δοκιμής στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2022.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι το ψηφιακό γουάν θα μπορούσε να ενισχύσει την εξουσία της κυβέρνησης επί του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας και μια μέρα να αλλάξει, ίσως, ακόμα και την παγκόσμια ισορροπία της οικονομικής επιρροής. Για τον μεγαλύτερο όγκο χρήματος που ανταλλάσσεται ηλεκτρονικά χρησιμοποιούνται πιστωτικοί ή χρεωστικοί λογαριασμοί σε διάφορες τράπεζες.
Τα ψηφιακά μετρητά της Κίνας έχουν σχεδιαστεί ως μια ηλεκτρονική έκδοση ενός χαρτονομίσματος ή ενός κέρματος: με τη μόνη διαφορά ότι φυλάσσονται σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι ενός smartphone και όχι σε ένα κανονικό πορτοφόλι. Αλλά τα ψηφιακά μετρητά ξοδεύονται πιο εύκολα και πιο γρήγορα συγκριτικά με τα χαρτονομίσματα − και επίσης επιτρέπουν στις Αρχές της Κίνας να ελέγχουν τις κινήσεις των πολιτών, σε έναν βαθμό που δεν θα ήταν ποτέ εφικτός με φυσικό χρήμα.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε σε μικρή κλίμακα τον Απρίλιο, με την περιορισμένη διάθεση ψηφιακών χρημάτων στις πόλεις Σενζέν, Σούζου, Τσενγκντού και Σιόνγκαν − μια νέα “έξυπνη” πόλη, νοτιοδυτικά του Πεκίνου, που σχεδιάστηκε από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι μέρος των χρημάτων διανεμήθηκε με τη μορφή επιδοτήσεων που καταβλήθηκαν σε ιδιώτες στην πόλη Σούζου.
Αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι Αρχές της Κίνας είναι το ψηφιακό νόμισμα να μην αρχίσει να εκτοπίζει άλλες μορφές χρημάτων, όπως οι τραπεζικές καταθέσεις. Οι τράπεζες χρειάζονται αυτές τις καταθέσεις για να μπορούν να προσφέρουν δάνεια στους δανειολήπτες. Το νέο εγχείρημα θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει μεγάλο ανταγωνισμό από δύο από τις πιο επιτυχημένες τεχνολογικές εταιρείες-κολοσσούς της Κίνας, την Alibaba Group Holding και την Tencent Holdings, που στηρίζουν τις υπηρεσίες Alipay και WeChat αντίστοιχα.
Ίσως, όμως, αυτό να έδωσε και την ώθηση. Οι πληρωμές καταναλωτών με χρήση εφαρμογών για κινητά μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών αντιπροσωπεύουν το 16% του ΑΕΠ στην Κίνα, σε σύγκριση με λιγότερο από 1% στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας βρίσκεται στα χέρια λίγων εταιρειών.
“Αυτές οι εταιρείες δημιουργούν προκλήσεις και οικονομικούς κινδύνους”, δήλωσε ο διοικητής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, Yi Gang, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου πέρυσι. “Το βλέπετε: Σε αυτό το παιχνίδι οι νικητές τα παίρνουν όλα. Τα μονοπώλια είναι μια πρόκληση”.
Το κίνητρο της Κίνας
Η άνοδος των ανεξάρτητων κρυπτονομισμάτων όπως το Bitcoin και το Ether, εν τω μεταξύ, δημιούργησαν τον κίνδυνο να προκύψει ένας τεράστιος όγκος οικονομικής δραστηριότητας που δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Η Κίνα, τα τελευταία χρόνια, έχει καταργήσει τη χρήση τέτοιων νομισμάτων, αλλά είδε από την αρχή τα πλεονεκτήματα που είχε η βασική ιδέα των κρυπτονομισμάτων − αρκεί να έχει η ίδια κάποιο έλεγχο σε αυτά.
Η Κίνα άρχισε να μελετά την έκδοση του δικού της ψηφιακού νομίσματος ήδη από το 2014. “Αυτή η κίνηση κρύβει πολύ ισχυρή πολιτική βούληση πίσω της”, λέει ο Andrew Polk, συνιδρυτής και επικεφαλής οικονομικής έρευνας στην Trivium China, συμβουλευτική εταιρεία με έδρα το Πεκίνο. “Η Κίνα βλέπει μια ευκαιρία να αναδειχθεί σε παγκόσμιο ηγέτη”.
Παρά το γεγονός ότι για τη διάθεση του ψηφιακού νομίσματος σε ολόκληρη την Κίνα θα χρειαζόταν να περάσουν χρόνια, οι κινήσεις της Κίνας προκάλεσαν ανησυχίες, καθώς “διαβάστηκαν” από κάποιους ως μια νέα απειλή για την οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ. Ο Aditi Kumar και ο Eric Rosenbach του Harvard Kennedy School, γράφοντας τον Μάιο για το περιοδικό “Foreign Affairs”, υποστήριξαν ότι η ψηφιακή έκδοση του renminbi, όπως είναι επίσημα γνωστό το νόμισμα της Κίνας, θα μπορούσε τελικά να επιτρέψει στο Ιράν και σε άλλες χώρες να αποφύγουν πιο εύκολα τις αμερικανικές κυρώσεις ή να μεταφέρουν χρήματα χωρίς αυτό να εντοπίζεται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί επειδή μια μέρα ίσως η διασυνοριακή μεταφορά του ψηφιακού νομίσματος να μπορεί να τελεστεί χωρίς να “περάσει” από τα διεθνή συστήματα πληρωμών που βασίζονται στην ισοτιμία με το δολάριο.
Ωστόσο, δεν ανησυχούν όλοι. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Henry Paulson έγραψε, επίσης στο “Foreign Affairs”, ότι, παρά τα σχέδια της Κίνας, η απειλή για το καθεστώς του δολαρίου ως του προτιμώμενου νομίσματος σε όλο τον κόσμο “δεν αποτελεί σοβαρή ανησυχία”. Ακόμα κι αν ένα ψηφιακό γουάν αποδειχθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολύ εύκολα σε όλο τον κόσμο, το δολάριο είναι ευρέως αξιόπιστο, ενώ το πετρέλαιο και άλλα βασικά εμπορεύματα εξακολουθούν να τιμολογούνται με βάση το αμερικανικό νόμισμα.
“Big Brother” στις συναλλαγές
Όταν το νέο νόμισμα τεθεί σε κυκλοφορία, τα άτομα θα μπορούν να το ανταλλάσσουν χρησιμοποιώντας ψηφιακά πορτοφόλια. Δεν θα χρειάζεται να έχουν τραπεζικό λογαριασμό. Αυτό θα μπορούσε να το καταστήσει προσβάσιμο σε 225 εκατομμύρια Κινέζους που δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Στις αγροτικές περιοχές, η ηλεκτρονική διανομή και η ανταλλαγή χρήματος θα μπορούσαν να τονώσουν την ανάπτυξη και να περιορίσουν τις απάτες, καθιστώντας ευκολότερη την παρακολούθηση του χρήματος.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας (PBOC) θα μπορεί να βλέπει πού πηγαίνουν τα χρήματα. Η PBOC ενδέχεται να θέσει, επίσης, όρια στο ύψος ορισμένων συναλλαγών ή ακόμα και να απαιτεί ραντεβού για την πραγματοποίηση μεγάλων συναλλαγών. “Στόχος της Κίνας δεν είναι να κάνει τις πληρωμές πιο βολικές, αλλά να αντικαταστήσει τα μετρητά, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί ακόμα πιο στενά τον κόσμο”, υποστηρίζει ο Aaron Brown, επενδυτής κρυπτονομισμάτων.
Ακόμα κι αν το ψηφιακό νόμισμα απογειωθεί σε εθνικό επίπεδο, δεν είναι ακόμη σαφές εάν θα επιτρέπεται η διασυνοριακή κυκλοφορία. Μια μέθοδος ασφαλών διεθνών συναλλαγών με άμεση μεταφορά θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης. Η εκκαθάριση των συναλλαγματικών συναλλαγών μπορεί αυτήν τη στιγμή να διαρκέσει μία ή δύο εργάσιμες.
Ένα διαδεδομένο ψηφιακό γουάν θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει χώρες και ανθρώπους στο εξωτερικό να ενσωματώσουν την τεχνολογία της Κίνας – και, τελικά, το νόμισμά της.
Μόλις ξεκινήσει η διάθεσή του σε εθνικό επίπεδο, οι εξελίξεις μπορεί να τρέξουν γρήγορα. Περισσότερο από το 80% των χρηστών smartphones στην Κίνα πληρώνουν τακτικά για συναλλαγές μέσω των συσκευών τους, το υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο. Και οι Κινέζοι καταναλωτές έλκονται γρήγορα από τις νέες οικονομικές τεχνολογίες.
Ένα money market fund που προσφέρθηκε μέσω της Alipay, το Yu’E Bao, έγινε τόσο δημοφιλές μετά την κυκλοφορία του το 2013, που κάποια στιγμή βρέθηκε να είναι το μεγαλύτερο money fund στον κόσμο. Το ερώτημα είναι αν οι Κινέζοι καταναλωτές θα εμπιστευτούν αυτήν τη νέα τεχνολογία μετρητών − καθώς και τη δύναμη πίσω από αυτήν.
πηγή: Bloomberg – Capital.gr