Τα όσα είχε να πεί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σχετικά με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν κατά την μαραθώνια ετήσια συνέντευξη τύπου που παραχώρησε, όπως είναι καθιερωμένο (αν και αυτή τη φορά διαδικτυακά, λόγω πανδημίας) για το τέλος του έτους, συγκέντρωσαν οπωσδήποτε το ενδιαφέρον των ελληνικών μέσων ενημέρωσης. Όμως το μήνυμα δεν αφορούσε αποκλειστικά τις διμερείς ρωσο-τουρκικές σχέσεις.
“Συχνά διαφωνούμε πάνω σε κάποια θέματα με τον πρόεδρο Ερντογάν. Μερικές φορές ίσως να έχουμε και αντίθετες οπτικές. Αλλά είναι άνθρωπος που κρατάει τον λόγο του. Αν πιστεύει ότι κάτι είναι καλό για τη χώρα του, φτάνει μέχρι τέλους”, δήλωσε ο Πούτιν χαρακτηριστικά.
Τον ισχυρό άνδρα της Άγκυρας ο ένοικος του Κρεμλίνου τον επικαλέστηκε όμως ως παράδειγμα για να στηρίξει ένα ευρύτερο επιχείρημα: “Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Υπάρχουν εθνικά συμφέροντα. Μερικές φορές είναι αναγκαίο να γίνουν ορισμένοι συμβιβασμοί, άλλες φορές χρειάζεται να επιμείνει κανείς στις θέσεις του. Τα υπόλοιπα είναι μη παραγωγικά”.
Με άλλα λόγια, κατά την οπτική του Πούτιν το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι η σύμπτωση συμφερόντων, που κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι στην περίπτωση των ρωσοτουρκικών σχέσεων (και όχι μόνο αυτών), αλλά η δυνατότητα εγκαθίδρυσης μιας “σχέσης εργασίας”, η οποία στηρίζεται στο να “κρατάει κανείς τον λόγο του”.
Και αν κάτι κυρίως αμφισβητεί πλέον η Μόσχα, αυτό είναι η ικανότητα των ΗΠΑ και συνολικά της Δύσης να συνάπτει και να τηρεί συμφωνίες, όπως το μαρτυρεί η όλο και πιο συχνή κατηγορία περί “νιεντογκαβαρασπασόμπνοστ”, ήτοι αφερεγγυότητας.
Η απόσυρση της Ουάσιγκτον από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα – και οι επιπτώσεις της θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από την παραμονή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία. Όμως οι ρωσικές αιτιάσεις πηγαίνουν πολύ πιο πίσω, στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, παρά τις περί του αντιθέτου προφορικές διαβεβαιώσεις, καθώς και στην επιχειρούμενη συνολική αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού με την διπλωματία των κυρώσεων.
Με αυτή την έννοια οι διεθνείς σχέσεις δοκιμάζονται από την αβεβαιότητα που προκαλεί η εσωτερική δυναμική της Αμερικής, αυτήν στην οποία παρέπεμψε ο Πούτιν ερωτηθείς για το ζήτημα των “Ρώσων χάκερς” (αυτών που, παρά τον ρόλο που τους αποδόθηκε για τις εκλογές του 2016, φαίνεται πως έλαμψαν δια της απουσίας τους στις φετινές προεδρικές εκλογές, μέχρι ασφαλώς να “νεκραναστηθούν” για τις ανάγκες του επόμενου γύρου νεοψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης).
Το ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι γνώστης των θεμάτων, όπως επίσης τόνισε ο Πούτιν, θα πρέπει πάντως να ιδωθεί σε αντίστιξη προς την παρατήρηση του Ρώσου προέδρου ότι ο Ντόναλντ Τραμπ διαθέτει την υποστήριξη σχεδόν των μισών Αμερικανών ψηφοφόρων και δεν δείχνει διατεθειμένος να εγκαταλείψει την πολιτική. Συνεπώς η αβεβαιότητα δεν θα πάψει να αποτελεί γνώρισμα της αμερικανικής εσωτερικής δυναμικής.
Αλλά το βαθύτερο πρόβλημα έγκειται στο ότι ο “αναθεωρητισμός” τον οποίο προσάπτει η Ουάσιγκτον στην Μόσχα και το Πεκίνο είναι πρωτίστως δικό της γνώρισμα. Και μάλιστα “αναθεωρητισμός” στρεφόμενος εναντίον μίας τάξης πραγμάτων δημιουργημένης από τις ΗΠΑ και στα μέτρα τους – μέχρις ότου αποδείχθηκε ότι οι κανόνες του παιχνιδιού λειτουργούν προς όφελος των ανταγωνιστών.
Του Κώστα Ράπτη
