Ο εμπειρικός κανόνας λέει ότι το νόμισμα αντανακλά την οικονομική ευρωστία ή αδυναμία μίας χώρας. Αλλά η σημερινή ισοτιμία του δολαρίου απέναντι στο ευρώ φαίνεται να αποτελεί εξαίρεση.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα δικαιολογούσαν μία άνοδο του δολαρίου: Οι ΗΠΑ είχαν εισέλθει σε κύκλο ανάπτυξης πιο νωρίς από την Ευρώπη. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα έχει ήδη ανεβάσει τα επιτόκια της, ενώ η ΕΚΤ θα συνεχίζει, τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο, τις αγορές κρατικών ομολόγων, δαπανώντας κάθε μήνα 30 δισεκατομμύρια ευρώ για τον σκοπό αυτόν.
Η πολιτική φοροαπαλλαγών του Donald Trump αρχίζει να αποδίδει καρπούς. Κι όμως, η ισοτιμία του δολαρίου απέναντι στο ευρώ έχει διολισθήσει στη χαμηλότερη τιμή της από το 2014. Ένα δολάριο αντιστοιχεί σήμερα σε 1,25 ευρώ. Την προφανή εξήγηση έδωσε ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Steven Mnuchin στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, υποστηρίζοντας ότι το υποτιμημένο δολάριο φαίνεται να ευνοεί τις αμερικανικές εξαγωγές. Πρόκειται για μία δήλωση που, αν επιβεβαιωθεί, σηματοδοτεί στροφή του οικονομικού επιτελείου στην Ουάσιγκτον και εγκατάλειψη της παραδοσιακής πολιτικής του «ισχυρού δολαρίου».
H ανοδική κούρσα του ευρώ μπορεί να αποδίδει κάποια αμφίβολα οφέλη στην οικονομική εικόνα της Γερμανίας αλλά στην κυριολεξία πνίγει τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου και πρώτα απ’ όλα την Ελλάδα.
Οι εξαγωγές της πατρίδας μας γίνονται πιο ακριβές εκτός ευρωζώνης, ενώ φθηναίνουν απρόσμενα οι εισαγωγές, με συνέπεια, πέρα των πολλών άλλων, να μειώνεται η απασχόληση στην Ελλάδα.
Στη συγκυρία αυτή, ιδιαίτερα η Ελλάδα, χρειαζόταν εθνικό νόμισμα και μια εθνική νομισματική πολιτική, η οποία θα αντιστοιχούσε στον οικονομικό κύκλο και τις ειδικές ανάγκες της περιόδου
Our currency, your problem
Ο Γιούργκεν Μάτες, συνεργάτης του Ινστιτούτου της Γερμανικής Οικονομίας (IW) στην Κολωνία, υπενθυμίζει τη γνωστή ρήση του Τζέιμις Κόναλυ, υπουργού Οικονομικών επί Νίξον, ο οποίος έλεγε ότι «το δολάριο είναι δικό μας νόμισμα, αλλά δικό σας πρόβλημα».
Το σκεπτικό πίσω από αυτή τη διαπίστωση φαίνεται να εξηγεί και την υποχώρηση της ισοτιμίας του δολαρίου. Άλλωστε σύμφωνα με τις αρχές της τεχνικής ανάλυσης, επισημαίνει ο Μάτες, «όταν η αγορά αρχίζει να πηγαίνει σε μία κατεύθυνση, τότε την ακολουθεί, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, με μεγαλύτερη ένταση απ΄όση θα δικαιολογούσαν τα πραγματικά γεγονότα».
Η ανατίμηση του ευρώ θέτει την ΕΚΤ προ διλήμματος: το ισχυρό ευρώ την απαλάσσει από τη βάρος της απόφασης για ενδεχόμενη άνοδο των επιτοκίων, καθώς οι εισαγωγές προς την Ευρωζώνη φθηναίνουν και ο πληθωρισμός υποχωρεί. Δεν είναι τυχαίο ότι, την περασμένη Πέμπτη, ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δήλωσε ότι «δεν βλέπει πολλές πιθανότητες» για άνοδο των επιτοκίων μέσα στο 2018. Υπό τις δεδομένες συνθήκες άλλωστε, μία τέτοια απόφαση θα προκαλούσε νέα άνοδο του ευρώ, καθιστώντας πολύ πιο ακριβές τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, η περαιτέρω καθήλωση των επιτοκίων ενέχει άλλους σοβαρούς κινδύνους για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, για παράδειγμα μία «φούσκα» στο χρηματιστήριο ή στην αγορά ακινήτων.
Δεν συντρέχει λόγος πανικού
Προς το παρόν υπερτερεί η ανησυχία για το ισχυρό ευρώ. Κάποιοι πιστεύουν ότι η άνοδος του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος προκαλεί σημαντικά προβλήματα στις οικονομίες της νότιας Ευρώπης, που μόλις πρόσφατα πέρασαν σε θετικούς δείκτες ανάπτυξης. Πάντως ο Γιούργκεν Μάτες εμφανίζεται καθησυχαστικός: «Με μία αντίστροφη λογική μπορούμε να υπενθυμίσουμε ότι τα προηγούμενα χρόνια το αδύναμο ευρώ είχε μάλλον ωφελήσει τις χώρες της νότιας Ευρώπης. Υπό αυτή την έννοια, μπορούν να αντέξουν και μία ισοτιμία γύρω στο 1,20 χωρίς ιδιαίτερους κλυδωνισμούς», τονίζει ο Γερμανός οικονομολόγος.
Μιλώντας πρόσφατα στο δίκτυο CNBC, ο Donald Trump ξεκαθάρισε πάντως ότι «το δολάριο θα αρχίσει να ανεβαίνει, θα ανεβαίνει συνεχώς και στο τέλος του δρόμου θέλω να δω ένα ισχυρό δολάριο». Οι περί του αντιθέτου δηλώσεις Mnuchin δεν αποδίδουν την πραγματικότητα, διότι είχαν απομονωθεί από τα συμφραζόμενά τους, υποστηρίζει ο Αμερικανός πρόεδρος.