Στις δύο δεκαετίας παρουσίας τους στο Αφγανιστάν οι ΗΠΑ δαπάνησαν 83 δισ. δολάρια για την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας. Μόνο φέτος η στρατιωτική “συνεισφορά” των ΗΠΑ στις αφγανικές δυνάμεις ανήλθε σε 3 δισ. δολάρια.
Η κοστολόγηση του αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού που εγκαταλείφθηκε στο Αφγανιστάν δεν είναι εύκολη υπόθεση. Άλλωστε, εν μέσω της σκόνης του πολέμου -ή της αποχώρησης-, το Αφγανιστάν αποτελούσε πάντα ένα “μαύρο κουτί”.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, μάλιστα, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το εγχείρημα, κρύβοντας εκθέσεις σχετικές με τον στρατιωτικό εξοπλισμό στο Αφγανιστάν. Την προηγούμενη εβδομάδα, οι ελεγκτές του παρατηρητηρίου OpenTheBooks.com αναδημοσίευσαν δύο σημαντικές εκθέσεις όσον αφορά τον στρατιωτικό εξοπλισμό των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, οι οποίες εξαφανίστηκαν από τους ιστοτόπους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Πρόκειται για:
#1 Την έκθεση της Υπηρεσίας Λογοδοσίας της Κυβέρνησης (GAO) όσον αφορά τον στρατιωτικό εξοπλισμό που παρείχαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν (Αύγουστος 2017).
#2 Και την έκθεση του Ειδικού Επιθεωρητή για την Ανασυγκρότηση του Αφγανιστάν (SIGAR) για την απώλεια drones ScanEagle, αξίας 174 εκατ. δολαρίων (Ιούλιος 2020).
Οι φορολογούμενοι των ΗΠΑ πλήρωσαν για την εκπόνηση αυτών των ελέγχων αλλά και για τον εξοπλισμό που παρείχαν οι ΗΠΑ, επομένως θα πρέπει να ξέρουν που πήγαν τα χρήματά τους.
Μετά τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου, ο εκπρόσωπος της GAO απάντησε στο αίτημα του Forbes να σχολιάσει το θέμα, λέγοντας ότι “το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ζήτησε να κατεβάσουμε προσωρινά και να αναθεωρήσουμε τις εκθέσεις για το Αφγανιστάν προκειμένου να προστατευτούν οι αποδέκτες της αμερικανικής βοήθειας, οι οποίοι θα μπορούσαν να ταυτοποιηθούν μέσω των εκθέσεών μας και να υποστούν αντίποινα”. Ωστόσο, οι εν λόγω εκθέσεις παραθέτουν μόνο αριθμούς και καμία πληροφορία για τους παραλήπτες.
Επιπλέον, με εξαίρεση συγκεκριμένα στοιχεία για τα οποία υπάρχουν σχετικές διευκρινίσεις, για τον υπολογισμό της “αξίας κτήσης”, η πηγή μας αποτέλεσε η Υπηρεσία Υλικοτεχνικής Υποστήριξης (DLA) και οι βάσεις δεδομένων της για τον στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ας δούμε, όμως, πιο αναλυτικά τι έστειλαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν όλα αυτά τα χρόνια:
Οχήματα και αεροσκάφη
Μεταξύ 2003 και 2016, οι ΗΠΑ αγόρασαν και παρείχαν στον αφγανικό στρατό και τις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας 75.898 οχήματα και 208 αεροσκάφη, σύμφωνα με την έκθεση της Υπηρεσίας Λογοδοσίας της Κυβέρνησης.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι εκτιμώμενες τιμές ορισμένων στρατιωτικών οχημάτων:
– Τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού M113A2 ή M577A2: τιμή 170.000 ή 333.333 δολάρια έκαστο, αντίστοιχα.
– Τεθωρακισμένα οχήματα προστασίας από νάρκες: τιμή από 412.000 έως 767.000 δολάρια έκαστο.
– Οχήματα ανάκτησης: τιμή από 168.960 έως 880.674 δολάρια έκαστο.
– Οχήματα τακτικών επιχειρήσεων: τιμή από 67.139 έως 800.865 δολάρια έκαστο, ανάλογα με το μοντέλο.
– Humvees: τιμή από 37.943 έως 329.000 δολάρια έκαστο, ανάλογα με το μοντέλο.
– Ελαφρά οχήματα τακτικών επιχειρήσεων: από 42.273 έως 69.400 δολάρια έκαστο, ανάλογα με τον τύπο.
Εν τω μεταξύ, αυτόν τον μήνα οι Ταλιμπάν κατέλαβαν ελικόπτερα Black Hawk και επιθετικά αεροσκάφη A-29 Super Tucano. Μόλις τον προηγούμενο μήνα, δε, το αφγανικό υπουργείο Άμυνας παρέλαβε επτά νέα ελικόπτερα.
Το κόστος των ελικοπτέρων Black Hawk φτάνει τα 21 εκατ. δολάρια, ενώ των A-29 Super Tucano υπολογίζεται στα 21,3 εκατ. δολάρια έκαστο.
Επίσης, τον Μάρτιο του 2018 η πολεμική αεροπορία του Αφγανιστάν υπέγραψε συμβόλαιο για επτά εξελιγμένα ελαφρά επιθετικά αεροσκάφη C-208, που φέρουν πυραύλους HELLFIRE, αντιαρματικούς πυραύλους και άλλα όπλα, έναντι τιμήματος 12,1 εκατ. δολαρίων έκαστο.
Όσο για τα αεροσκάφη PC-12 (παρακολούθησης, αναγνώρισης και επιτήρησης), χρησιμοποιούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και το να πέσουν στα χέρια των Ταλιμπάν είναι ανησυχητικό. Τα μοντέλα εμπορικής χρήσης κοστίζουν περίπου 5 εκατ. δολάρια έκαστο, αλλά τα στρατιωτικής χρήσης έχουν πολλαπλάσιο κόστος.
Μεγάλες διαφορές έχουν, όμως, και οι τιμές των ελικοπτέρων, καθώς το κόστος τους εξαρτάται από την τεχνολογία και τον εξοπλισμό που φέρουν αλλά και την χρήση τους. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το DLA, τα ελικόπτερα γενικής χρήσης κοστίζουν από 92.000 έως 922.000 δολάρια.
Ακόμη κι αν οι Ταλιμπάν δεν μπορούν να πετάξουν τα αμερικανικά αεροσκάφη, τα διάφορα μέρη τους έχουν μεγάλη αξία. Για παράδειγμα, μόνο το πηδάλιο ελέγχου ορισμένων στρατιωτικών αεροσκαφών έχει τιμή πώλησης 17.808 δολάρια, ενώ μια δεξαμενή καυσίμων πωλείται έως και 35.000 δολάρια.
Drones που “έκαναν φτερά”
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι το 2017 ο αμερικανικός στρατός έχασε μη επανδρωμένα αεροσκάφη αξίας 174 εκατ. δολαρίων, που αποτελούσαν μέρος της συνδρομής του στον αμυντικό μηχανισμό του Εθνικού Στρατού του Αφγανιστάν (ΑΝΑ). Αλλά ο ANA δεν χρησιμοποίησε άμεσα τα εν λόγω drones και έπειτα έχασε τα ίχνη τους.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η σχετική έκθεση του SIGAR σχετικά με την απώλεια των συγκεκριμένων drones εξαφανίστηκε από τον ιστότοπό του.
Όπλα, εξοπλισμός επικοινωνίας και νυχτερινής όρασης
Από το 2003 έως το 2017, οι ΗΠΑ παρείχαν στις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας τουλάχιστον 600.000 όπλα πεζικού, συμπεριλαμβανομένων τυφεκίων Μ16, 162.000 τεμάχια συσκευών επικοινωνίας και 16.000 συσκευές νυχτερινής όρασης, σύμφωνα πάντα με την έκθεση του GAO.
Ένα όπλο πεζικού κοστίζει 150 δολάρια, το περίστροφο 350 δολάρια, ο εκτοξευτής χειροβομβίδων από 1.000 έως 5.000 δολάρια (και κάποιοι 15.000 δολάρια), ένα πυροβόλο M240 από 6.600 έως 9.000 δολάρια, ένα M16 από 749 έως 12.032 δολάρια (αν έχει και εκτοξευτή χειροβίδων), ενώ ένα οβιδοβόλο κοστίζει περίπου 200.000 δολάρια (φτάνει τις 500.000 δολάρια αν φέρει GPS). Οι διόπτρες νυχτερινής όρασης κοστίζουν από 5.000 έως 10.000 δολάρια, ενώ φτάνουν και τα 35.000 δολάρια οι τελευταίας τεχνολογίας.
Σε ό,τι αφορά τον εξοπλισμό επιτήρησης, ένα αεροστατο επιτήρησης κοστίζει 8,9 εκατ. δολάρια, ένα drone ScanEagle περίπου 1,4 εκατ. δολάρια, ενώ ένα σύστημα παρακολούθησης ραδιοεπικοινωνιών Wolfhounds περί τα 874.000 δολάρια.
Το κόστος των 16.000 συσκευών νυχτερινής όρασης κυμαίνεται ανάλογα με το μοντέλο, αλλά θα μπορούσε να έχει κοστίσει έως και 80 εκατ. δολάρια, καθώς μεμονωμένα τα γυαλιά υψηλής τεχνολογίας κοστίζουν από 2.742 έως 5.000 δολάρια, ενώ οι ενισχυτές εικόνας από 10,747 έως 66.000 δολάρια, οι πιο εξελιγμένοι, έκαστος.
Βέβαια, εάν οι Ταλιμπάν δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία ή την τεχνολογία για τον προγραμματισμό αυτού του εξοπλισμού, θα καταστεί παρωχημένος πολύ σύντομα. Έχουν, ωστόσο, πάντα την εναλλακτική να πουλήσουν τον εξοπλισμό αυτό σε άλλες χώρες που θα ήθελαν να αποκτήσουν τεχνολογία των ΗΠΑ.
Η περίοδος 2017-2019
Και οι συνεισφορές των ΗΠΑ δεν σταματούν στα παραπάνω. Από το 2017 έως το 2019, οι ΗΠΑ παρείχαν στις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας 7.035 πολυβόλα, 4.702 Humvees, 20.040 χειροβομβίδες, 2.520 βόμβες και 1.394 εκτοξευτές χειροβομβίδων, σύμφωνα με έκθεση του SIGAR το 2020.
Αξιωματούχος που διατήρησε την ανωνυμία του δήλωσε στο Reuters ότι, με βάσει τις τρέχουσες εκτιμήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών, οι Ταλιμπάν έχουν υπό τον έλεγχό τους περισσότερα από 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα, μεταξύ αυτών και αμερικανικά Humvees, καθώς και 40 αεροσκάφη, στόλος που δεν αποκλείεται να περιλαμβάνει ελικόπτερα UH-60 Black Hawks, ελικόπτερα ανίχνευσης-επίθεσης αλλά και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ScanEagle.
Οι ΗΠΑ, πάντως, σίγουρα δεν ξέρουν -επί του παρόντος- τι άφησαν στα χέρια των Ταλιμπάν. “Δεν έχουμε μια πλήρη εικόνα, προφανώς, πού έχει καταλήξει όλος ο εξοπλισμός, αλλά σίγουρα μεγάλο μέρος του έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν”, δήλωσε την Τρίτη ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, σύμφωνα με τον ιστότοπο The Hill. “Και προφανώς, δεν έχουμε την αίσθηση ότι θα μας το παραδώσουν στο αεροδρόμιο”, πρόσθεσε ο Σάλιβαν.
ηπα
Εν τω μεταξύ, Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές απαίτησαν πλήρη καταγραφή του αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού που εγκαταλήφθηκε στο Αφγανιστάν.
Σε επιστολή προς τον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν, μάλιστα, οι γερουσιαστές δήλωσαν “τρομοκρατημένοι” στη θέα φωτογραφιών με μαχητές των Ταλιμπάν εξοπλισμένων με αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό, ακόμη και με ελικόπτερα Black Hawk.
“Είναι αδιανόητο ότι στρατιωτικός εξοπλισμός υψηλής τεχνολογίας που πληρώθηκε από τους φορολογούμενους των ΗΠΑ έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν και των τρομοκρατών συμμάχων τους”, ανέφεραν στην επιστολή τους, προσθέτοντας: “Η διασφάλιση των περιουσιακών στοιχείων των ΗΠΑ θα έπρεπε να συγκαταλέγεται στις κορυφαίες προτεραιότητες του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ πριν ακόμη ανακοινωθεί η αποχώρηση από το Αφγανιστάν”.
Adam Andrzejewski
