Επισήμως, ο σκοπός της επίσκεψης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και το Κουβέιτ που ξεκινάει σήμερα κι ολοκληρώνεται αύριο είναι η εκτόνωση της διπλωματικής κρίσης. Στην πραγματικότητα είναι η ίδια η πολιτική επιβίωση του Τούρκου προέδρου…
Παρότι σε λίγο συμπληρώνονται σχεδόν δύο μήνες από τις 5 Ιουνίου όταν η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και η Αίγυπτος διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με το Κατάρ, η κρίση κλιμακώνεται. Μόλις τη Δευτέρα 17 Ιουλίου η Αίγυπτος ανακοίνωσε ότι επαναφέρει την υποχρέωση έκδοσης βίζας για τους πολίτες του Κατάρ που την επισκέπτονται βαθαίνοντας έτσι το ρήγμα που δημιουργήθηκε όταν οι τέσσερις αραβικές χώρες έστειλαν στη Ντόχα το τελεσίγραφο με τις 13 απαιτήσεις τους. Η υλοποίηση αυτών των αιτημάτων αποτελούσε όρο εκ των ων ουκ άνευ για την επανάκαμψη των διπλωματικών τους σχέσεων. Μεταξύ άλλων περιλαμβανόταν η εκδίωξη του ειδησεογραφικού δικτύου Αλ Τζαζίρα από το Κατάρ, το κλείσιμο της τούρκικης στρατιωτικής βάσης, η διακοπή των σχέσεων με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους της Αιγύπτου, η υποβάθμιση των σχέσεων με το Ιράν και το κλείσιμο της πρεσβείας του στη Ντόχα, κ.α.
Η οικογένεια Θάνι που ηγείται του Κατάρ απέρριψε κατηγορηματικά κάθε συζήτηση για να υποκύψει στον εκβιασμό, που τον χαρακτήρισε παραβίαση της κυριαρχίας της, ενώ ταυτόχρονα προέβη στη διπλωματική και οικονομική αντεπίθεση: ξεκίνησε ένα γύρο διεθνών επαφών από το Λονδίνο ως την Ισλαμαμπάντ για να επιβεβαιώσει τα διεθνή της ερείσματα και ταυτόχρονα άνοιξε το ασύλληπτου …βάθους χρηματοκιβώτιό της. Πρώτη κίνηση του Κατάρ, που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός υγροποιημένου φυσικού αερίου και η πλουσιότερη χώρα του κόσμου με κριτήριο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ήταν να υπογράψει με τις ΗΠΑ την αγορά 36 μαχητικών αεροπλάνων F15, έναντι 12 δισ. δολ. Έτσι, η μετέπειτα «πυροσβεστική» παρέμβαση του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον μόνο τυχαία δεν ήταν. Αξίζει να αναφερθεί ότι χάρη σε αυτό το χρηματοκιβώτιο που κατά δήλωση του κεντρικού τραπεζίτη αριθμεί 40 δισ. δολ. χώρια την αξία του χρυσού κι επιπλέον 300 ακόμη δισ. δολ. που έχει στην κατοχή του το επενδυτικό ταμείο, το Κατάρ όχι μόνο μπορεί να ακούει τις κυρώσεις χωρίς να νοιάζεται για τις επιπτώσεις στο εσωτερικό, αλλά επίσης να κάνει και επωφελείς οικονομικά προτάσεις διεθνούς συνεργασίας, χτίζοντας έτσι ένα αποτελεσματικότατο διεθνές τείχος προστασίας…
Μεταξύ όσων ποικιλοτρόπως έχουν ωφεληθεί από τον πλούτο του Κατάρ είναι και η Τουρκία. Το μικροσκοπικό Κατάρ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Τουρκία το πρώτο 4μηνο του 2017. Κι η Σαουδική Αραβία ωστόσο αποτελεί στρατηγικό οικονομικό σύμμαχο της Τουρκίας καθώς στο βασίλειο των Σαούντ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2016 κατευθύνθηκαν τουρκικές εξαγωγές ύψους 8,6 δισ. δολ. Τουλάχιστον 20 φορές περισσότερα απ’ όσα προϊόντα απορρόφησε το Κατάρ.
Το τεράστιο και ζωτικό συμφέρον της Τουρκίας από τη συνέχιση της ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας υποκίνησε το ταξίδι του Ερντογάν και την ειλικρινή, αν κι όχι ανιδιοτελή, προσπάθειά του να εκτονωθεί η κρίση μεταξύ Ντόχας και Ριάντ. Η βιασύνη του να αποσοβήσει ένα νέο μέτωπο πιθανά να μην ήταν τόση αν τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν δεν μετρούσε αλλεπάλληλες διπλωματικές ήττες: Στις σχέσεις του με την ΕΕ, στη Συρία, στο Κουρδικό… Μία ακόμη ήττα, στο ενδεχόμενο για παράδειγμα που η κρίση άλλαζε επίπεδο και μετατρεπόταν σε στρατιωτική, οπότε η Άγκυρα θα έπρεπε να επιλέξει μεταξύ των δύο στρατοπέδων και να στηρίξει το Κατάρ, θα συντόμευε δραματικά τον πολιτικό χρόνο και του ίδιου του Ερντογάν, αναδεικνύοντάς τον σε ιδανικό …λούζερ κάθε πολιτικού στοιχήματος που έβαλε την προηγούμενη πενταετία!
Οι πολιτικοί δεσμοί Κατάρ και Τουρκίας
Η συνεχής αποστολή τούρκων στρατιωτών και υλικού στο Κατάρ τις τελευταίες εβδομάδες, κι ενώ το τελεσίγραφο προς τη Ντόχα υποδείκνυε με σαφήνεια την διακοπή λειτουργίας της τουρκικής βάσης, έφερε στη επιφάνεια τους πολιτικούς δεσμούς που συνδέουν τις δύο χώρες. Οι σχέσεις τους υφάνθηκαν πολύ πριν ο σεΐχης του Κατάρ σηκώσει το τηλέφωνο και γίνει ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνεχάρη τον Ερντογάν τη νύχτα του αποτυχημένου πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016.
Τουρκία και Κατάρ, παρά τις τεράστιες διαφορές τους, αποτελούν ένα πολιτικό κέντρο ανταγωνιστικό απέναντι στη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, που διχάζει το σουνιτικό Ισλάμ. Ριάντ και Κάιρο είναι αδιαμφισβήτητοι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή και βαθιά εχθρικές απέναντι σε κάθε έννοια δημοκρατικού ανοίγματος. Το Κατάρ αντίθετα φλέρταρε με την αραβική Άνοιξη κι από κοινού με την Τουρκία στήριξαν τους Αδελφούς Μουσουλμάνους όταν εξελέγησαν τον Ιούνιο του 2012 στην Αίγυπτο πριν ανατραπούν με πραξικόπημα από τον Αμπντέλ αλ Σίσι. Επίσης, βοήθησαν και βοηθούν την παλαιστινιακή αντίσταση, δίνοντας για παράδειγμα άσυλο σε οργανώσεις και ηγέτες, ενώ δεν είναι κι οι πιο πιστοί σύμμαχοι των ΗΠΑ…
*Πηγή: neaselida.news – Λ.Βατικιώτης