Η πρωτοτυπία του 3ου προγράμματος προσαρμογής της οικονομίας σε σχέση με το 1ο και το 2ο πρόγραμμα είναι ότι ένα χρόνο πριν από τη λήξη του δεσμεύει τόσο τη σημερινή όσο και την επόμενη κυβέρνηση με την υποχρέωση εφαρμογής ένα πακέτου μέτρων ύψους 4,6 δισ. ευρώ για την τριετία 2018-2020.
Το πακέτο αυτό συμπληρώνει μια πενταετία σκληρών μέτρων που σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή των κρατικών προϋπολογισμών ξεκίνησε το 2015 με 1,5 δισ. ευρώ νέα μέτρα, κυρίως από περικοπές συντάξεων και φόρους, που συνέχισε το 2016 με προαποφασισμένα μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ. Σε αυτά μετά τον Μάιο του 2016 και το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης προστέθηκαν άλλα 1,4 δισ. ευρώ από νέα μέτρα κυρίως από φόρους και περικοπές συντάξεων, φτάνοντας το συνολικό λογαριασμό στα 5,6 δισ. ευρώ.
Εδώ όμως αρχίζει η συζήτηση για το αν τα νέα μέτρα που υιοθετήθηκαν για το κλείσιμο της πρώτη αξιολόγησης ανταποκρίνονταν και στις προσδοκίες απόδοσης του υπουργείου Οικονομικών ή ήταν -σκόπιμα- υποτιμημένες και από τους δανειστές αλλά και από το υπουργείο Οικονομικών. Τα ερωτηματικά μεγάλωσαν με την ανακοίνωση του πρωτογενούς πλεονάσματος-ρεκόρ του 4,2% του ΑΕΠ (7,4 δισ. ευρώ) για το 2016. Ακόμη και αν οι θεσμοί δεχθούν ότι από μόνιμα μέτρα προήλθε μόνο το 3,3% (5,8 δισ. ευρώ), η υπεραπόδοση είναι τεράστια σε σχέση με το στόχο του προγράμματος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ και δέκα φορές μεγαλύτερη από τα μέτρα του 2015 όταν το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε το 0,3% του ΑΕΠ (ενώ οι δανειστές περίμεναν έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ).
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η υπεραπόδοση των φόρων μεταξύ πρόβλεψης και τελικού αποτελέσματος για το 2016 φτάνει τα 2 δισ. ευρώ, ενώ με βάση τον προϋπολογισμό η απόδοση των νέων μέτρων του προηγούμενου χρόνου από φορολογικό και ασφαλιστικό θα ήταν μόνο 600 εκατ. ευρώ. Συνεπώς η υπέρβαση του στόχου έφτασε το 1,4 δισ. ευρώ, που ήταν και το κομμάτι της απόδοσης που κρυβόταν κάτω από τις συντηρητικές εκτιμήσεις κυβέρνησης και δανειστών.
Συνεπώς ο συνολικός λογαριασμός των μέτρων σε πραγματικές συνθήκες έφτασε για το 2016 το αστρονομικό ποσό των 7 δισ. ευρώ! Για το 2017 η ενεργοποίηση μέτρων που ψηφίστηκαν το 2016 και οι έμμεσοι φόροι που εφαρμόστηκαν από 1.1.2017 αναμένεται να αποδώσουν πρόσθετα έσοδα 2,4 δισ. ευρώ.
Άρα η συνολική επιβάρυνση την τριετία 2015-2017 έχει φτάσει μέχρι τώρα τα 10,9 δισ. ευρώ (1,5 δισ. ευρώ το 2015, 7 δισ. ευρώ το 2016 και 2,4 δισ. ευρώ το 2017).