Είναι αναμφίβολα εξαιρετικά σημαντική, για τη γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με τη σύγχρονη ρωσική λογοτεχνία, η κυκλοφορία στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Τόπος», σε μετάφραση του Βασίλη Μακρίδη, του μυθιστορήματος του Ζαχάρ Πριλέπιν, «Σάνκια».
Ο συγγραφέας, ο πλέον πολυδιαβασμένος της μετασοβιετικής λογοτεχνικής γενιάς, παλιός πολεμιστής στην Τσετσενία και μαχητής τώρα στον αντιφασιστικό αγώνα του Ντονμπάς, εξέδωσε το «Σάνκια», το πρώτο του βιβλίο, το 2006, και ευθύς καθιερώθηκε ως σημαντικός λογοτέχνης. Τον επόμενο χρόνο το μυθιστόρημα πήρε το βραβείο Γιάσναγια Πολιάνα του Ιδρύματος Τολστόι.
Με γραφή άμεση, καθοριζόμενη από τη συμμετοχή του ίδιου του συγγραφέα στο κίνημα που συγκροτήθηκε ήδη από τα χρόνια της ταπείνωσης του ρωσικού λαού από το καθεστώς Γέλτσιν, το «Σάνκια» αναφέρεται ακριβώς στην περιπετειώδη ιστορία μιας ομάδας νέων που με βίαιες ακτιβιστικές ενέργειες και με ανάμικτα στοιχεία εθνικισμού και νοσταλγίας της σοβιετικής εποχής, εκφράζουν την αντίθεσή τους σ’ αυτό που χαρακτηρίζουν βαθιά παρακμή της ρωσικής κοινωνίας.
Την ιστορία αυτή την παρακολουθούμε με κεντρικό πρόσωπο ένα μέλος αυτής της ομάδας, τον νεαρό Αλεξάντρ, που τον αποκαλούν χαϊδευτικά Σάνκια.
Η οικονομική και πολιτισμική παρακμή της ρωσικής κοινωνίας, ο πολιτικός αυταρχισμός, η εγκατάλειψη της ρωσικής υπαίθρου, που μετατρέπεται σε τόπο επιβίωσης γερόντων ξεχασμένων από το κράτος, αλλά και το απρόσωπο των μεγαλουπόλεων, όπου η φτώχεια και η απόγνωση των πολλών έρχεται σε καταφανή αντίθεση με την προκλητική επίδειξη πλούτου από τους νεόπλουτους γιάπηδες, προβάλλουν μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, καθιστώντας το μια εντυπωσιακή εικονογράφηση της μετασοβιετικής ρωσικής πραγματικότητας.
Σε μια τέτοια κατάσταση, δεν είναι καθόλου παράξενη η εμφάνιση και η δράση ομάδων, όπως αυτή στην οποία συμμετέχει ο Σάνκια, αποτελούμενων από νέους για τους οποίους η βία είναι η μόνη διέξοδος εκτόνωσης οργής συσσωρευμένης, έστω και χωρίς κάποιο συγκροτημένο σχέδιο διεξόδου. Είναι η προσωπική απόγνωση του καθενός απ’ αυτούς, που λειτουργεί ως κίνητρο αντίστασης. Με την πλήρη παραγνώριση των συνεπειών της βίαιης δράσης τους, σ’ αυτούς τους ίδιους, που βρίσκονται αντιμέτωποι με την άγρια αστυνομική καταστολή, με ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια, με φυλακίσεις, ακόμη και με τον κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους.
Ακριβώς αυτό είναι που καθιστά το βιβλίο άξιο να χαρακτηριστεί σύγχρονο λογοτεχνικό αριστούργημα. Η εντυπωσιακή ικανότητα του συγγραφέα να διεισδύει βαθιά στον ψυχισμό των ηρώων του, που συνιστά και το ιδιαίτερο γνώρισμα της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας.
