Γερμανία και Ρωσία διατηρούν τις τελευταίες δεκαετίες εξαιρετικές σχέσεις στην οικονομία και το εμπόριο. Τι αλλάζουν οι δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία
Η Ρωσία παραμένει μία σημαντική αγορά για τις γερμανικές επιχειρήσεις, αν και τα τελευταία χρόνια οι γερμανικές εξαγωγές έχουν μειωθεί. Σύμφωνα με στοιχεία του έτους 2020 η αχανής Ρωσία είναι η 15η μεγαλύτερη αγορά για τις γερμανικές επιχειρήσεις. Η συνολική αξία των εξαγωγών προς τη Ρωσία δεν ξεπερνούσε πάντως τα 23 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι περίπου 2% του συνόλου. Περιζήτητα παραμένουν τα γερμανικά αυτοκίνητα και εξαρτήματα αυτοκινήτων, τα προϊόντα μηχανικού και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, καθώς και τα χημικά προϊόντα.
Από την πλευρά της η Ρωσία εξάγει στη Γερμανία κυρίως πρώτες ύλες, πετρέλαιο, φυσικό αέριο και μη σιδηρούχα μέταλλα. Πρόκειται για ποσοστό 2% των συνολικών εισαγωγών της Γερμανίας από το εξωτερικό. Ιδιαίτερα εμφανής είναι η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σχεδόν το 50% των ενεργειακών αναγκών της χώρας σε φυσικό αέριο καλύπτει σήμερα η ρωσική Gazprom.
«Συγκλονισμένοι» δηλώνουν οι επιχειρηματίες
Η ρωσική εισβολή φαίνεται να έχει προκαλέσει σοκ και στις γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία. Μιλώντας στην DW ο επικεφαλής του Γερμανικού Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου (DIHK) Πέτερ Άντριαν δηλώνει ότι “οι οικονομικές συνέπειες της εισβολής δεν μπορούν ακόμη να εκτιμηθούν, αλλά σίγουρα θα είναι σημαντικές. Ως πρόεδρος του DIHK οι σκέψεις μου είναι κοντά στους εργαζόμενους των γερμανικών επιχειρήσεων και του επιμελητηρίου στην Ουκρανία. Αλλά και για όσους δραστηριοποιούνται στη Ρωσία αρχίζει μία εποχή μεγάλης αβεβαιότητας…”
“Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία μας έχει συγκλονίσει” δηλώνει στο Βερολίνο ο επικεφαλής της “Επιτροπής της Γερμανικής Οικονομίας για την Ανατολική Ευρώπη” Όλιβερ Χέρμες. “Πρόκειται για μία αδικαιολόγητη επίθεση με στόχο μία ανεξάρτητη χώρα, τους πολίτες της, την ειρήνη στην Ευρώπη και στον κόσμο συνολικά. Μόνο ηττημένοι θα υπάρξουν και σε αυτόν τον πόλεμο…” Η Επιτροπή καλεί τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν να τερματίσει τις εχθροπραξίες και να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Παράλληλα ο Χέρμες απευθύνει έκκληση “στους πολυάριθμους φίλους και εταίρους μας στη Ρωσία: Υψώστε τη φωνή σας, βοηθήστε για να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος”. Ο Χέρμες τονίζει ότι τα τελευταία 70 χρόνια οι γερμανικές επιχειρήσεις καταβάλλουν άοκνες προσπάθειες για την οικοδόμηση και διατήρηση των εμπορικών σχέσεων με την Ανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με τον Χέρμες “είχαν αναλάβει τον ρόλο του γεφυροποιού, που συμβάλλει στις προσπάθειες για την πολιτική και κοινωνική συμφιλίωση στην περιοχή. Πολλές φορές οι εταίροι έγιναν φίλοι”.
Τη ρωσική επίθεση καταδίκασε και ο γερμανικός σύνδεσμος επιχειρήσεων μηχανολογικού εξοπλισμού (VDMA). “Ο σύνδεσμος και τα μέλη του είναι εμβρόντητοι για το γεγονός ότι η Ρωσία αρχίζει πόλεμο στην Ευρώπη” τονίζει ο πρόεδρος του VDMA Καρλ Χόισγκεν, για να προσθέσει ότι ο σύνδεσμος στηρίζει την απόφαση για την επιβολή κυρώσεων στην επιθετική αυτή ενέργεια. Σύμφωνα με στοιχεία της γερμανικής κεντρικής τράπεζας οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει μέχρι σήμερα 24 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία και απασχολούν σχεδόν 280.000 εργαζόμενους στη χώρα αυτή.
Επιχειρήσεις κλείνουν, δραστηριότητες αναστέλλονται
Η εταιρία λοτζίστικς HHLA, που από το 2001 διατηρεί δικό της τέρμιναλ στο λιμάνι της Οδησσού, αναστέλλει προς το παρόν τις δραστηριότητές της. Και οι 480 εργαζόμενοι στην Ουκρανία είναι ασφαλείς, τονίζει εκπρόσωπος της επιχείρησης. Ο εμπορικός κολοσσός Metro, που διαθέτει στη Ρωσία 93 καταστήματα με συνολικό τζίρο 2,4 δις ευρώ, ανακοίνωσε ότι αισθάνεται ιδιαίτερη ευθύνη “για τους 10.000 εργαζόμενους και τα 2,5 εκ. πελατών του” στη χώρα. Αλλά και στη γειτονική Ουκρανία ο όμιλος Metro διαθέτει 26 καταστήματα με ετήσιο τζίρο που αγγίζει τα 800 εκ. ευρώ. Η εταιρεία δομικών υλικών Knauf που απασχολεί 589 εργαζόμενους στην περιοχή του Ντονμπάς, κλείνει το εργοστάσιό της για “προληπτικούς λόγους”, όπως αναφέρει.
Η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Allianz ανακοίνωσε ότι εδώ και πολλές εβδομάδες έχει σταματήσει τις συναλλαγές με ρωσικά χρεόγραφα και σήμερα διαθέτει ένα πολύ μικρό χαρτοφυλάκιο ρωσικών κρατικών ομολόγων. Εκπρόσωπος της Deutsche Bank εκφράζει στο πρακτορείο Reuters τη “βαθύτατη ανησυχία” της μεγαλύτερης γερμανικής τράπεζας για την επίθεση σε μία ανεξάρτητη χώρα, αλλά και για το γεγονός ότι αμφισβητούνται σύνορα στην Ευρώπη. ενώ παράλληλα δηλώνει ότι “ασφαλώς θα σεβαστεί τις πολιτικές αποφάσεις περί κυρώσεων”. Πάντως, από το 2015 η Deutsche Bank έχει μειώσει αισθητά τις δραστηριότητές της στη ρωσική αγορά.
Μετακομίζει η Deutsche Telekom
Η Deutsche Telekom διατηρεί μονάδα λογισμικού στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας με 2.000 εργαζόμενους, οι οποίοι υπάγονται κυρίως στην T-Systems, θυγατρική του ομίλου της Telekom για τις οπτικές ίνες. “Προέχει η φροντίδα για τους εργαζόμενους”, αναφέρει ο πρόεδρος του ομίλου Τιμ Χέτγκες. Μεταξύ άλλων η εταιρεία εξετάζει την παροχή βίζας, αλλά και τη μεταφορά επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές. Την ανησυχία του για τις εξελίξεις εκφράζει και ο Όλα Κελένιους, επικεφαλής της Mercedes-Benz, που διατηρεί εργοστάσιο αυτοκινήτων κοντά στη Μόσχα, “Ελπίζω ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση, παρακολουθούμε την κατάσταση με πολλή προσοχή”, δηλώνει ο ίδιος. “Για εμάς προηγείται η ασφάλεια των ανθρώπων, τα επαγγελματικά έπονται”.
Γενικότερα πολλές επιχειρήσεις φαίνεται να επανεξετάζουν τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία. Ήδη από το 2011 μέχρι σήμερα, σχεδόν οι μισές από τις 6.300 γερμανικές επιχειρήσεις που είχαν δώσει το παρών στη ρωσική αγορά έχουν πλέον αποσυρθεί. Παραμένουν 3.651 επιχειρήσεις, οι οποίες το 2019 απασχολούσαν περισσότερους από 277.000 εργαζόμενους. Από την άλλη πλευρά, στη Γερμανία έχουν καταγραφεί 164 ρωσικές επιχειρήσεις με 8.100 εργαζόμενους και τζίρο 31,8 δις ευρώ.
Τι είναι αυτό που προσελκύει τις γερμανικές επιχειρήσεις στη ρωσική αγορά; Σύμφωνα με εκτιμήσεις του DIHK η Ρωσία έχει μεγάλες ανάγκες για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της, ενώ το Made in Germany έχει μία εξαιρετική φήμη στη χώρα. Επιπλέον η ρωσική αγορά υπόσχεται σχετικά υψηλά περιθώρια κέρδους. αλλά και η διευρυμένη αγορά των 180 εκατομμυρίων καταναλωτών στην περιοχή του Ευρασιατικού Οικονομικού Χώρου (EAWU) αποτελεί πλεονέκτημα.
Όσο για την Ουκρανία, παραμένει ο μικρότερος εμπορικός εταίρος. Το 2019 οι γερμανικές επενδύσεις στη χώρα δεν ξεπερνούσαν τα 3,6 δις ευρώ. Σήμερα δραστηριοποιούνται εκεί περίπου 2.000 επιχειρήσεις με γερμανική συμμετοχή. Μετά από μία δύσκολη περίοδο, λόγω πανδημίας, οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών αναπτύσσονται και πάλι. Το 2021 οι γερμανικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 17,2% φτάνοντας τα 5,4 δις ευρώ, ενώ οι εισαγωγές της Γερμανίας από την Ουκρανία αυξήθηκαν σε ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, κατά 22,9%, για να φτάσουν τα 3,1 δις ευρώ. Ο συνολικός όγκος των εμπορικών συναλλαγών αγγίζει πλέον τα 8,5 δις ευρώ και είναι αυξημένος κατά 20% σε σχέση με το 2020. Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία καταλαμβάνει την 41η θέση μεταξύ των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων της Γερμανίας.
Πηγή: Deutsche Welle – Κλάους Ούλριχ