Η ενεργειακή κρίση βαθαίνει τη στιγμή που η παραλλαγή του κορωνοϊού Omicron εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη, σκοτεινιάζοντας τις οικονομικές προοπτικές της περιοχής
Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση απειλεί να εκτροχιάσει την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης καθώς το κόστος του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας εκτοξεύεται σχεδόν καθημερινά σε νέα ρεκόρ.
Ειδικότερα, την Τρίτη 21 Δεκεμβρίου οι τιμές γνώρισαν νέα άνοδο, αφού η Ρωσία περιόρισε τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και η Γαλλία αναγκάστηκε να ενισχύσει τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας και να κάψει πετρέλαιο για να κρατήσει τα «φώτα αναμμένα».
Η ευρωπαϊκή τιμή αναφοράς για το φυσικό αέριο, το ολλανδικό TTF, άγγιξε τα 187,47 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh), καταγράφοντας αύξηση άνω του 27,6% σε σχέση με το χθεσινό κλείσιμο, σπάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ της 6ης Οκτωβρίου.
Το βρετανικό φυσικό αέριο παράδοσης τον επόμενο μήνα έφθασε επίσης σε ιστορικό ύψος, στις 408,30 πένες ανά θερμική μονάδα.
Αυτά τα επίπεδα τιμών SPOT είναι επτά φορές υψηλότερα σε σχέση με τις αρχές του έτους.
«Το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο συνεχίζει την ανυποχώρητη άνοδό του», διαπιστώνουν οι αναλυτές της Deutsche Bank.
Την ίδια στιγμή, είναι χαρακτηριστικό ότι η τιμή του ρεύματος στη γαλλική αγορά για σήμερα 21/12 έχει διαμορφωθεί στα 442,88 ευρώ/MWh(!), στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009, ενώ στη γερμανική αγορά βρίσκεται στα 431,98 ευρώ/MWh.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στη Γαλλία η EdF έχει ανακοινώσει ότι σταματά τη λειτουργία αντιδραστήρων που αντιστοιχούν στο 10% της πυρηνικής παραγωγής της χώρας.
Στην Ισπανία η τιμή έχει διαμορφωθεί στα 327,38 ευρώ/MWh και στην μέχρι χθες φθηνότερη Πολωνία το ρεύμα πωλείται στα 344,56 ευρώ/MWh.
Στην Ελλάδα, στη χονδρική η τιμή της μεγαβατώρας το πρωί ήταν γύρω στα 340-350 ευρώ και στο τέλος της ημέρας εκτινάχθηκε στα 416 ευρώ, δηλαδή αυξήθηκε κατά 21,5% μέσα σε μια μόλις ημέρα, ενώ στο τριήμερο η άνοδος των τιμών αγγίζει το 75,7%.
Στο μεταξύ, η περιορισμένη συμμετοχή των ΑΠΕ και συνακόλουθα η μεγάλη αύξηση της παραγωγής από ακριβό φυσικό αέριο αποτυπώνεται και στην ελληνική αγορά, όπου η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο μείγμα φθάνει στο 47,55% και των ΑΠΕ μόλις στο 18,18%.
Ευτυχώς για την ελληνική αγορά η διαθεσιμότητα των μεγάλων υδροηλεκτρικών είναι αυξημένη, με συμμετοχή 15,89% ενώ ο λιγνίτης δίνει το 11,67% της παραγωγής.
Πάντως, χθες σημειώθηκε βλάβη στη μονάδα της ΔΕΗ Άγιος Δημήτριο 4, αν και παράγοντες της επιχείρησης θεωρούν ότι πρόκειται για πρόβλημα που θα αντιμετωπιστεί σύντομα και δεν θα επηρεάσει σημαντικά τις εξελίξεις σε ότι αφορά τις τιμές.
Σκοτεινιάζουν οι προοπτικές
Η ενεργειακή κρίση βαθαίνει τη στιγμή που η παραλλαγή του κορωνοϊού Omicron εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη, σκοτεινιάζοντας τις οικονομικές προοπτικές της περιοχής.
Η αύξηση του κόστους θα εντείνει το ήδη υπάρχον πρόβλημα των ανατιμήσεων που είχε προκαλέσει το σοκ στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Οι παραγωγοί τροφίμων αισθάνονται επίσης τις συνέπειες, με το κόστος των ενεργοβόρων λιπασμάτων να αυξάνεται.
Σε αυτό το πλαίσιο, στα Χρηματιστήρια Ενέργειας στην Ευρώπη συνεχίζεται το ράλι του τρόμου, με τη spot χονδρική τιμή του ηλεκτρισμού σε αρκετές αγορές να ξεπερνά κατά πολύ τα 400 ευρώ/MWh.
Σε κάθε περίπτωση, το δίμηνο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου θεωρείται κρίσιμο ενώ τίποτα δεν δείχνει ότι η ενεργειακή κρίση, που βρίσκεται στο χειρότερο σημείο της μέχρι σήμερα, θα αποκλιμακωθεί σύντομα.
Οι θερμοκρασίες αναμένεται να πέσουν κάτω από το μηδέν σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αυτή την εβδομάδα, επιβαρύνοντας τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, που ήδη βρίσκονται αντιμέτωπα με χαμηλή παραγωγή, αλλά και περιορισμό της συνεισφοράς των πυρηνικών εργοστασίων στη Γαλλία.
Η αιολική παραγωγή στη Βόρεια Ευρώπη προβλέπεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα έως τις 23 Δεκεμβρίου, ενώ η Γαλλία έως τον Ιανουάριο θα έχει θέσει εκτός λειτουργίας το 1/3 των πυρηνικών εργοστασίων της και η Γερμανία θα σβήσει τρεις από τους πυρηνικούς σταθμούς της.
Η ενεργειακή κρίση είναι τόσο σοβαρή που η Trafigura’s Nyrstar θα σταματήσει την παραγωγή στο μεταλλουργείο ψευδαργύρου της στη Γαλλία την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου.
Η νορβηγική εταιρεία παραγωγής λιπασμάτων Yara International, η οποία περιόρισε την παραγωγή νωρίτερα φέτος, δήλωσε ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση και θα περιορίσει την παραγωγή όπου χρειάζεται.
Οι χαμηλές θερμοκρασίες που εξαπλώνονται σε όλη την ήπειρο αυτή την εβδομάδα επίσης δεν βοηθούν και το τεράστιο δίκτυο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Ευρώπης απλά δεν μπορεί να συμβαδίσει.
Οι Ρώσοι μείωσαν τις ροές
Σε επίπεδο Ευρώπης τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα καθώς η Ρωσία περιόρισε τις ροές φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Yamal-Europe προς τη Γερμανία, γεγονός που ενδέχεται να αναγκάσει την Ευρώπη να αυξήσει τη χρήση των αποθεμάτων της.
Και αυτό σε μια περίοδο που οι αποθηκευτικοί χώροι της Ευρώπης έχουν πληρότητα 60% καταγράφοντας ιστορικό χαμηλό για αυτήν την εποχή του χρόνου.
Πάντως σύμφωνα με αναλυτές οι traders αναμένουν ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να βοηθήσει σε κάποιο βαθμό, λόγω της χαμηλότερης ζήτησης στην Ασία, όμως οι εκτροπές φορτίου θα χρειαστούν χρόνο και οι αυξημένες αφίξεις στα ευρωπαϊκά λιμάνια είναι απίθανο να πραγματοποιηθούν πριν από τον Ιανουάριο.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν τα πράγματα, ενώ μια πιθανή εισβολή θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές ακόμη υψηλότερες.
Όλα αυτά συνθέτουν μια επισφαλή προοπτική για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και τους καταναλωτές, ενώ όπως επισημαίνουν αναλυτές οι χώρες ανησυχούν όλο και περισσότερο για τη Ρωσία, και εάν κάνει κρύο, τότε τα κυλιόμενα black out θα μπορούσαν να είναι η τελευταία λύση.