Χθες το βράδυ, της Παρασκευής 31 Μαΐου, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) κατέθεσε στη Βουλή, προς συζήτηση και ψήφιση, το νομοσχέδιο για την εξαίρεση από την κατεδάφιση παράνομων κτισμάτων τα οποία βρίσκονται εντός των περίφημων «οικιστικών πυκνώσεων», που έχουν χτιστεί κυρίως σε δάση και μπλοκάρουν την κύρωση των Δασικών Χαρτών.
Το προεκλογικό δώρο του ΥΠΕΝ για τους ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων προβλέπει διατήρηση των παράνομων κτισμάτων που έχουν χτιστεί μέσα στις πυκνώσεις για 25 χρόνια, με την καταβολή ενιαίου δασικού προστίμου. Αφαιρέθηκε από το νομοσχέδιο η ρύθμιση που περιελάμβανε το αρχικό κείμενο που είχε τεθεί σε διαβούλευση και προέβλεπε εξαίρεση από την κατεδάφιση για 40 χρόνια όσων κτισμάτων είχαν κτιστεί πριν το 1975. Στις προωθούμενες ρυθμίσεις δεν μπορούν να υπαχθούν αυθαίρετα που βρίσκονται σε Εθνικούς Δρυμούς, υγροτόπους Ραμσάρ και άλλες προστατευόμενες εκτάσεις, εκτός εάν είχαν χτιστεί πριν τον χαρακτηρισμό των συγκεκριμένων περιοχών.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν προκύψει από τις αναρτήσεις των Δασικών Χαρτών στο 52,72% της έκτασης της χώρας (δηλαδή σε περίπου 69.5 εκατ. στρέμματα), οι πυκνώσεις καταλαμβάνουν 300.000 στρέμματα.
Η αντισυνταγματικότητα των πυκνώσεων
Η καθυστέρηση στην κατάθεση του νομοσχεδίου οφειλόταν στο γεγονός ότι στα μέσα Απριλίου το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε ακυρώσει την υπουργική απόφαση για τον ορισμό των πυκνώσεων ως αντισυνταγματική και γι΄ αυτό έπρεπε το νομοσχέδιο να προσαρμοστεί στις επιταγές των ανώτατων δικαστών.
Να σημειωθεί ότι η …έμπνευση για τις οικιστικές πυκνώσεις ανήκει στον πρώην υπουργού Περιβάλλοντος κ. Γιάννη Τσιρώνη. Το σκεπτικό ήταν η «τακτοποίηση» δασικής γης που έχει παράνομα οικοδομηθεί, ώστε να προχωρήσει, δίχως βροχή ενστάσεων από τους ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων, η διαδικασία ανάρτησης και κύρωσης των Δασικών Χαρτών.
Όπως εξηγεί στο «Βήμα» η δικηγόρος Ματίνα Ασημακοπούλου, η οποία πέτυχε για λογαριασμό του WWF Ελλάς την ακύρωση της υπουργικής απόφασης Τσιρώνη, η απόφαση 685/2019 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τις «οικιστικές πυκνώσεις» εκκινεί από την παραδοχή ότι το δάσος είναι αγαθό που προστατεύεται από το Σύνταγμα, πολύ περισσότερο όταν έχει καταστραφεί από επεμβάσεις τρίτων. «Υπάγεται σε ιδιαίτερα αυστηρό προστατευτικό καθεστώς που έχει σκοπό τη διατήρηση της κατά προορισμό χρήσης του. Η χρήση αυτή μπορεί να μεταβάλλεται μόνο για την εξυπηρέτηση σκοπού υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος. Τέτοιο σκοπό δεν συνιστά η αξιοποίηση του δάσους για οικιστικούς λόγους», σημειώνει η κ. Ασημακοπούλου, επισημαίνοντας ότι οιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση επιτρέπει ή ανέχεται την οικιστική χρήση του δάσους δεν είναι συνταγματικά ανεκτή.
Σύμφωνα με τη δικηγόρο, οι άτυπες συγκεντρώσεις κτιρίων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις – εξ ορισμού ασύμβατες με τον προορισμό τους – αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα της παθογένειας του ελληνικού κράτους. «Η κατάρτιση των δασικών χαρτών ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αντιμετωπισθούν οι έκνομες αυτές καταστάσεις με αποφασιστικότητα και να ληφθούν μέτρα για την οικολογική ανασυγκρότηση και ανάκτηση του δασικού χαρακτήρα τους». Αντ’ αυτού, ο νομοθέτης, κλείνοντας το μάτι σε καταπατητές και παράνομους οικιστές, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη μετατροπή τους σε οικιστικούς υποδοχείς και, κατ’ επέκταση, όπως αναφέρει η κυρία Ασημακοπουλου, τη de factoπολεοδόμησή τους.
Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο νομικός συντονιστής στο WWF Ελλάς κ. Γιώργος Χασιώτης, «η πιο απλή, δίκαιη, και διαυγής λύση θα ήταν η απρόσκοπτη συνέχιση της διαδικασίας ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών». Και προσθέτει: «Ουσιαστικά, είναι η μόνη λύση που θάλπει την ισότητα των πολιτών απέναντι στο νόμο και το περιβάλλον. Οι εξαιρέσεις που ήδη υπάρχουν – τα κίτρινα και τα πορτοκαλί περιγράμματα – είναι υπεραρκετές: αντίθετα με τα ιώδη περιγράμματα (οικιστικές πυκνώσεις), τα περιγράμματα αυτά καταγράφουν εκτάσεις που έχουν εξαιρεθεί από την δασική νομοθεσία (ή μένει εκκρεμής ο χαρακτηρισμός τους) βάσει νόμιμων διαδικασιών, και όχι βάσει τετελεσμένων. Η διαδικασία των ενστάσεων, και η δυνατότητα προσφυγής στην συνέχεια στα δικαστήρια, προστατεύουν τους πολίτες εντός των οικιστικών πυκνώσεως, όπως ακριβώς και εκτός…».