Οι μεγαλύτερες αλλαγές στην ιστορία της ανθρωπότητας συντελούνται από νέους ανθρώπους ή τουλάχιστον προϋποθέτουν τη μαζική τους συμμετοχή. Έχοντας αυτό στο νου θα επιχειρήσω, μέσω δυο μικρών, συμβολικών, ιστοριών, να επιχειρηματολογήσω γιατί έχει φτάσει η ώρα και στο δικό μας πολιτικό χώρο για μια μεγάλη αναδιάταξη του στελεχιακού δυναμικού με την πραγματική αξιοποίηση των νεότερων συντρόφων και συντροφισσών. Αναδιάταξη αναγκαία αν θέλουμε να προσεγγίσουμε, στα σοβαρά, τη νεολαία και ιδιαίτερα τη νεολαία του ΟΧΙ.
Η πρώτη ιστορία διαδραματίζεται πριν από μερικούς μήνες σε μια παιδική γιορτή στις Βρυξέλλες. Πρωταγωνιστής είναι ένα κόκκινο αγωνιστικό αυτοκινητάκι, ο Lightning (στα αγγλικά) ή Flash(στη γαλλική του απόδοση) ή Κεραυνός (στα ελληνικά) McQueen. O Μακουίν, στην πραγματικότητα, είναι ο κεντρικός ήρωας σε μια παιδική ταινία της Disney, κλασσικό προϊόν της αμερικάνικης βιομηχανίας θεάματος που στη συνέχεια έγινε και παιχνίδι με έσοδα εκατομμυρίων δολαρίων για τους «ιδιοκτήτες» του. Είναι όμως, την ίδια στιγμή, ένα από τα αγαπημένα παιδικά του τετράχρονου γιού μου, της φίλης του της Ida και του φίλου του του Samuel.
Σε κάποια στιγμή λοιπόν στη γιορτή άρχισα να βαριέμαι τον κόσμο των μεγάλων και αποφάσισα να καθίσω μαζί τους μικρούς. Και οι τρεις ήταν απορροφημένοι με τις περιπέτειες του κόκκινου αυτοκινήτου και δεν μου έδιναν ιδιαίτερη σημασία. Έκανα μια απόπειρα να το παρακολουθήσω αλλά ύστερα από πέντε λεπτά μου ήρθε αμέσως η σκέψη “Μα πως έχουν αλλάξει έτσι τα παιδικά . Τί αμερικανιές βλέπουν τα παιδάκια”. Αποφάσισα να παρέμβω για να τους πω τις “μεγάλες αλήθειες” και να τους πείσω να σταματήσουν να το βλέπουν.
-Παιδιά, μήπως αυτό που βλέπετε είναι λίγο χαζό;
-Όχι είναι πολύ ωραίο. Κοίτα ξεφεύγει από τους κακούς
-Ναι αλλά όλο κυνηγιούνται.
-Ναι έτσι είναι
-Να σας βάλω να δείτε κάτι άλλο;
-Όχι
– Λοιπόν ακούστε να σας πω τι θα κάνουμε. Θα σας βάλω να δείτε ωραία παιδικά στο YouTube που έβλεπα εγώ όταν ήμουν μικρός. Το Φρου-Φρου και τον Νιλς Χόλγκερσον.
-Τι είναι αυτοί;
-Ελάτε να σας δείξω.
-Αυτός εδώ είναι ο Νιλς με τις χήνες του. Καταπληκτικό παιδικό!
-Μα αυτό είναι πολύ παλιό.
-Ναι αλλά είναι πολύ ωραίο. Τα παιδικά πρέπει να είναι…
-Τώρα όμως θα δούμε αυτό που βλέπαμε και μας το σταμάτησες..
Ο καημένος Νιλς δεν μπόρεσε να αντέξει πάνω από είκοσι δευτερόλεπτα μπροστά στα μάτια των παιδιών του 2017. Ξαναγύρισαν ενθουσιασμένοι στον «Κεραυνό McQueen » και σε λίγα δευτερόλεπτα είχαν ξεχάσει την παρουσία μου δίπλα τους. Ήταν φανερό ότι η προσπάθεια μου να παρέμβω τόσο άτσαλα στον κόσμο τους με τη «σοφία» του μεγάλου είχε πέσει στο κενό. Το βράδυ στο σπίτι αναρωτιόμουν τί λάθος είχα κάνει. Μήπως τους προσέγγισα απότομα; Μήπως την πλήρωσε ο Νιλς που δεν είναι 3D παιδικό; Μήπως τελικά υπάρχει το «χάσμα γενεών»; Μήπως πρέπει εγώ να προσαρμοστώ αντί να τους ζητάω να προσαρμοστούν αυτοί;
Λίγες μέρες αργότερα βρεθήκαμε με τον γιό μου σ΄ ένα κατάστημα παιχνιδιών.
–Μπαμπά θέλω να μου πάρεις τον «Κεραυνό McQueen».
–Πάλι αυτό θέλεις;
–Ναι, σε παρακαλώ.
Αυτή τη φορά αποφάσισα να του δείξω ότι μιλάμε την «ίδια γλώσσα» και ότι μπορεί να βασίζεται επάνω μου. Πηγαίνουμε κατευθείαν στον πάγκο της πωλήτριας και της λέω σχεδόν επιθετικά :
–Θα θέλαμε το αυτοκινητάκι με τον κεραυνό! Άθελα μου όμως χρησιμοποίησα τη μετάφραση από την ελληνική λέξη, τον κεραυνό δηλαδή(le tonnerre) και όχι τη λέξη(Flash) που χρησιμοποιείται στα γαλλικά για να αποδοθεί το αμερικάνικο Lightning για το αυτοκινητάκι, με αποτέλεσμα να μην καταλάβει.
–Μα μπαμπά το λες λάθος!
–Γιατί; Το αυτοκίνητο-κεραυνός δεν είναι;
–Αυτό είναι στα ελληνικά. Στα γαλλικά το λένε Flash, μου είπε γεμάτος απογοήτευση.
–Καλά άσε θα το πω σωστά
–Όχι θα το πω εγώ σωστά. Θέλουμε το Flash McQueen.
–Ναι εντάξει, απάντησε αμέσως η πωλήτρια και πήγε να μας τον φέρει.
–Μπαμπά όλο λάθος το λες, μου λέει νευριασμένα.
Καθώς λοιπόν άρχισα πάλι να αισθάνομαι ότι κάτι δεν κάνω καλά, δίπλα μας ακριβώς στεκόταν ένας κύριος με το γιό του που περίμεναν τη σειρά τους για να πάρουν παιχνίδια.
-Σου αρέσει ο Flash McQueen;
–Ναι πολύ αλλά ο μπαμπάς μου τον λέει λάθος
–Εντάξει δεν πειράζει, δε θα έχει δει την ταινία, λέει χαριτωμένα.
-Εσάς σας αρέσει; ρωτάει ο μικρός.
-Ναι μου αρέσει. Όπως και ο φίλος του ο «Μπάρμπας» που είναι λίγο ξεχασιάρης, και το ότι τρέχει πολύ γρήγορα και στο τέλος μου αρέσει που σώζει και τη Βασίλισσα.
–Θέλετε να έρθετε μια μέρα σπίτι μας να το δούμε;
–Μα τι του λες του ανθρώπου;
–Εεε..ναι αλλά καλύτερα να το δεις με το μπαμπά σου για να του το μάθεις.
Όταν γυρίσαμε στο σπίτι είχα έναν συνεχή εκνευρισμό. Όχι μόνο δεν κατάφερα να ζητήσω σωστά το παιχνίδι, όχι μόνο ο γιός μου είχε κολλήσει μ΄ένα αμερικάνικο αυτοκινητάκι αλλά βρέθηκε κι αυτός ο τύπος από το πουθενά που του τράβηξε το ενδιαφέρον με τις γνώσεις του για το «θέμα».
-Μπαμπά, σου αρέσει το καινούριο μου αυτοκίνητο;
-Ε..ναι, έτσι κι έτσι. Θέλεις τώρα να δούμε εκείνο το κινούμενο σχέδιο με το παιδάκι και τις χήνες, τον Νιλς Χόλγκερσον;
-Όχι δεν μου άρεσε.
Για ακόμη μία φορά προσπαθώντας από τα «έξω» και τα «πάνω» να του επιβάλω τον δύστυχο Νιλς έφαγα τα μούτρα μου.
Όταν ο μικρός πήγε για ύπνο μπήκα στο Facebook και στα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία να δω τι γίνεται στο μικρό μας πλανήτη. Έπεσα πάνω σε μια παλιότερη ομιλία του Bernie Sanders σ΄ ένα πανεπιστήμιο των Η.Π.Α όπου, από κάτω, ένα ενθουσιώδες κοινό από φοιτητές και φοιτήτριες φώναζε «Go Bernie Gο”. Νέοι ανθρώποι που κατά χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, συμμετείχαν στην εκστρατεία του για το Λευκό Οίκο.
Λίγο αργότερα άνοιξα τον Guardian καθώς ανακοινώνονταν τα αποτελέσματα για τους υποψήφιους προέδρους των εργατικών στην Αγγλία. Ο Corbyn είχε σαρώσει με 61% και επανεξελέγη πρόεδρος χάρη στις δεκάδες χιλιάδες νέους ανθρώπους που το τελευταίο διάστημα είχαν γραφτεί μαζικά στο κόμμα για να αποτρέψουν το πραξικόπημα, των δεξιόστροφων «μπλεριστών», εναντίον του.
Καθώς η σκέψη μου δεν είχε φύγει ακόμη από το κόκκινο αυτοκινητάκι άρχισα αμέσως να βρίσκω συμβολισμούς.«Κοίτα να δεις» σκέφτηκα «ο Bernie κι ο Corbyn εμπνέουν τη νεολαία όπως ο τύπος στο μαγαζί ενέπνευσε το γιό μου που τον κάλεσε στο σπίτι μας να δουν την ταινία. Έχουν βρει τους αντίστοιχους κώδικες επικοινωνίας».
Ξεκίνησα να μεταφέρω στον κόσμο της πολιτικής τις ιστορίες με το μικρό αυτοκινητάκι. Αισθάνθηκα ότι υπάρχει ένα συμβολικό νήμα που συνδέει δύο τελείως διαφορετικούς κόσμους, αυτόν του γιου μου, της Ida και του Samuel με εκείνο των νέων ανθρώπων στη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Ισπανία και την Ελλάδα. Κάποιος ή κάτι τους εμπνέει. Κάποιος που μπορεί μιλάει τη «γλώσσα» της κάθε γενιάς. Ο κύριος στο ταμείο, ο Bernie, o Corbyn, ο Pablo Iglesias, ο…Τσίπρας, ο Αλαβάνος, ο Βαρουφάκης… Πριν νομίσετε ότι θα υποστηρίξω τον Τσίπρα θα σας δώσω τις εξηγήσεις.
Πρώτα απ’ όλα θα πείτε «εμείς στην αριστερά δεν ακολουθούμε πρόσωπα. Αγωνιζόμαστε συλλογικά και δεν ψάχνουμε πεφωτισμένους ηγέτες. Είδαμε και τον Τσίπρα που ήταν νέος και χαρισματικός». Συμφωνώ. Ούτε και εγώ. «Είδαμε και τον Iglesias που είναι έτοιμος να συμβιβαστεί στην Ισπανία, κι ο Bernie τελικά στήριξε την Hillary κι ο Βαρουφακης ήταν σύμβουλος του Corbyn που υποστήριξε το ΝΑΙ στο βρετανικό δημοψήφισμα και και και… Συμφωνούμε, όμως εδώ δε συζητάμε αυτό. Συζητάμε το πως όλοι αυτοί ενέπνευσαν μεγάλα τμήματα της νεολαίας. Ποιός μπορεί να ισχυριστεί σήμερα ότι τα πρόσωπα δεν παίζουν το ρόλο τους στην πολιτική; Νομίζω κανείς. Ποιός μπορεί να αρνηθεί ότι όλοι αυτοί, είτε ήταν νέοι άνθρωποι είτε κατάφεραν να επικοινωνήσουν με τη νεολαία;
Θα συνεχίσετε τώρα να διαφωνείτε λέγοντας «έστω κι αν τα πρόσωπα παίζουν ένα ρόλο δεν είναι μόνο αυτό που κινητοποίησε τη νεολαία σ΄ όλες αυτές τις περιπτώσεις». Φυσικά. Ήταν και η οικονομική κρίση, η ανεργία, η αβεβαιότητα για το μέλλον, η παρακμή του πολιτικού συστήματος, οι κοινωνικοί αγώνες και οι αγώνες της νεολαίας, η γοητεία των κοινωνικών κινημάτων κλπ κλπ. Ήταν όμως και τα πρόσωπα..
Άρα λοιπόν η πρόταση ποια είναι; Να βρούμε μια χαρισματική προσωπικότητα και στη ΛΑΕ που να μιλάει τη γλώσσα της νεολαίας; Όχι. Ας ξαναγυρίσουμε στην ιστορία του «Κεραυνού McQueen».
Αν ο κύριος στο μαγαζί με τα παιχνίδια που μιλούσε τη «γλώσσα» του γιου μου συμβολίζει τις χαρισματικές προσωπικότητες που κερδίζουν τη νεολαία, τότε ο γιος μου (συγγνώμη που αναφέρομαι κολακευτικά γι’ αυτόν, το κάνω χάριν του παραδείγματος) συμβολίζει την ίδια τη νεολαία που δεν περιμένει τη «σοφή» καθοδήγηση. «Όχι μπαμπά θα το πω εγώ σωστά» μου είπε αποφασισμένα όταν πήγα να διορθώσω το λάθος μου στην πωλήτρια. Και όντως το είπε σωστά χωρίς να με περιμένει. Αφού λοιπόν δε θέλουμε ή δεν μπορούμε να έχουμε χαρισματικές προσωπικότητες ας κάνουμε το ίδιο. Αντί να προσπαθούμε να πείσουμε απλώς στο όνομα της νεολαίας ας κάνουμε κάτι πιο αποτελεσματικό. Ας μπουν οι δικοί μας νέοι άνθρωποι μπροστά και ο φορέας μας, αντί να αγωνίζεται να βρει τις σωστές λέξεις όπως έκανα εγώ, αντί να σχεδιάζει αυτός εκ μέρους τους, ας τους αφήσει να το κάνουν μόνοι και μόνες τους.
Πάλι θα πείτε κάποιοι : «Θα βγάλουμε μπροστά τους νέους μας για να καθοδηγήσουν τη νεολαία;” Όχι. Θα τους βγάλουμε μπροστά γιατί αυτοί-ες είναι η ίδια η νεολαία. Έχουν τα ίδια προβλήματα, τις ίδιες ανάγκες, τις ίδιες αγωνίες και την ίδια.. «γλώσσα» επικοινωνίας με τους νέους που βρίσκονται απ´ έξω. «Ναι αλλά” θα επιμείνετε “δεν έχουν τις εμπειρίες των παλιότερων, δεν έζησαν δύσκολα πολιτικά χρόνια, δεν ξέρουν καλά από συνδικαλισμό κλπ κλπ». Πράγματι, αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Οι νέοι και οι νέες στην Αριστερά δεν είναι ούτε απολιτίκ, ούτε πλαστικοποιημένοι Δαπίτες, ούτε λιγότερο αγωνιστές από τους παλιότερους. Έχουν περάσει απ ΄τα κινήματα, απ τις πλατείες, έχουν φάει τα δακρυγόνα με το κουτάλι, έχουν δώσει μάχες στο φοιτητικό κίνημα και στους δρόμους, έχουν καλύτερη πολιτική συγκρότηση και μόρφωση απ΄τους παλιότερους, ξέρουν τις νέες τεχνολογίες, μιλούν ξένες γλώσσες, έχουν καλύτερη πληροφόρηση κλπ. κλπ . Αν ο φορέας μας, ως συλλογικός χώρος, δεν τους γοητεύει δεν έχουν και πολύ άδικο. Όπως δεν μπορεί να επικοινωνήσει ευρύτερα με τη νεολαία έτσι δεν μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να επικοινωνήσει και με τους ίδιους/ες.
“Ωραία, επομένως να βάλουμε 30-40 νέους και νέες σε κάποιο όργανο και θα πάμε καλά;” Όχι. Καταρχάς οι νέοι και οι νέες σύντροφοι και συντρόφισσες πρέπει να ξεφύγουν από τις παθογένειες των μεγαλύτερων. Να αναλάβουν θέσεις ευθύνης για να αλλάξουν τις λειτουργίες της ΛΑΕ και να την καταστήσουν περισσότερο ελκυστική στον έξω κόσμο. Να πολεμήσουν ενάντια στον παραγοντισμό, τη γραφειοκρατία, τη στείρα αντιπαράθεση και τη νοοτροπία του μικρομάγαζου. Να δώσουν βάρος στην εμβάθυνση της δημοκρατίας και στην ενότητα των αριστερών δυνάμεων. Κυρίως όμως να μιλήσουν με τη νεολαία έξω χωρίς την ξύλινη γλώσσα των μεγαλυτέρων τους. Να σκεφτούν συλλογικά και να βρούν καινούριες ιδέες, καινούριες δράσεις, καινούρια αισθητική. Να συνομιλήσουν με καλύτερα επιχειρήματα με τους «εκτός των τειχών» για τους «Κεραυνούς McQueen» της γενιάς τους.
Όμως, εμπιστοσύνη στους νέους και τις νέες σημαίνει εμπιστοσύνη στην πράξη. Σημαίνει ότι τους δίνεται χώρος, ότι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, ότι παίρνουν αποφάσεις, ότι αντιμετωπίζονται ισότιμα, ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάνουν ένα βήμα πίσω για να βγουν αυτοί μπροστά, ότι εκπροσωπούν τη ΛΑΕ δημόσια. Διαφορετικά θα προσπαθούμε να κερδίσουμε τη νεολαία με τον ίδιο άγαρμπο, πατερναλιστικό τρόπο που επιχείρησα να επιβάλω τον Νιλς Χόλγκερσον αντί του «Κεραυνού McQueen». «Θα σκεφτώ εγώ για εσάς, θα σας πω εγώ τι θα δείτε γιατί εγώ ξέρω». Μια τρύπα στο νερό δηλαδή.
Ας αντιληφθούμε ότι, θέλουμε δεν θέλουμε, η πολιτική σε όλο τον κόσμο έχει αλλάξει. Οι πολιτικοί σχηματισμοί που δε λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο, που δεν ανανεώνονται, που δεν «εκσυγχρονίζονται» μένουν στο περιθώριο. Τη διαπίστωση αυτή την έχουν κάνει όλα τα αστικά κόμματα στην Ευρώπη όπως και τα κόμματα της Αριστεράς. Γι’ αυτό πια δίνουν χώρο σε νέους αριστερούς και αριστερές στα κοινοβούλια, στα διεθνή φόρα, στο Ευρωκοινοβούλιο, στη δημόσια εκπροσώπηση. Το παραδοσιακό μοντέλο πολιτικής έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουμε, τόσο καλύτερα θα είναι. Στο κάτω-κάτω με την αξιοποίηση των νέων συντρόφων και συντροφισσών δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα. Στη δύσκολη φάση που είμαστε η τράπουλα χρειαζεται ανακάτεμα. Η ελπίδα, το παρόν και το μέλλον του χώρου μας είναι αυτοί και αυτές. Με την απειρία τους, με τα λάθη τους, με τη δύσκολη καθημερινότητά τους αλλά και με την ικανότητα τους να λένε το κόκκινο αυτοκινητάκι σωστά με το όνομά του και στις τρεις γλώσσες, «Lightning-Flash-Κεραυνός McQueen».
