Έντεκα κοινωνικές ομάδες στο στόχαστρο του προϋπολογισμού του 2018
Με το ένα χέρι η κυβέρνηση δίνει μέρισμα και με το άλλο ετοιμάζεται να κόψει πάλι συντάξεις, επιδόματα και να επιβάλει νέους φόρους. Προτού προλάβουν νοικοκυριά να χαρούν από το χριστουγεννιάτικο δώρο της κυβέρνησης, έρχεται ο προϋπολογισμός του 2018, όχι μόνο για να τους το πάρει πίσω, αλλά και για να τους ζητήσει να πληρώσουν περισσότερα.
Ούτε ένα ούτε δύο, αλλά έντεκα ψηφισμένα μέτρα ενεργοποιούνται από την Πρωτοχρονιά που θα φέρουν νέα βάρη σε εκατομμύρια φορολογουμένους και έρχονται να προστεθούν στον ήδη βαρύ λογαριασμό της υπερφορολόγησης και των περικοπών, μπροστά στα οποία το μέρισμα φαντάζει με ψίχουλα.
Ο προϋπολογισμός του 2018 που κατατέθηκε στη Βουλή μπορεί να μην περιλαμβάνει νέα πρόσθετα μέτρα για να επιτευχθεί ο δύσκολος στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, αλλά φέρνει αυτά που η κυβέρνηση Τσίπρα έχει ψηφίσει από τον Μάιο του 2016 και τα οποία πρόκειται να τεθούν σε ισχύ το επόμενο έτος. Και για τους φορολογουμένους ένα μέτρο είναι «νέο» όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού.
Εως τώρα, με το τρίτο Μνημόνιο, έχουν ληφθεί μέτρα ύψους 4,5% του ΑΕΠ ή περίπου 8 δισ. ευρώ και εάν προστεθούν αυτά που έρχονται έως το 2020, ο λογαριασμός ανεβαίνει στα 17,5 δισ. ευρώ, αφού τα αντίμετρα δεν αναμένονται νωρίτερα από το 2023.
Η μείωση του αφορολογήτου έως τα 5.682 ευρώ ενδέχεται να επιβληθεί το 2019 μαζί με το μαχαίρι στις συντάξεις που θα δώσει το τελειωτικό χτύπημα σε ένα εκατομμύριο συνταξιούχους. Οι αποφάσεις για το ενδεχόμενο ταχύτερης περικοπής στο αφορολόγητο θα ληφθούν στη διάρκεια της τελευταίας αξιολόγησης του προγράμματος, την άνοιξη του 2018. Εάν το ΔΝΤ παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα αναμένεται να επαναλάβει το αίτημά του για μείωση του αφορολογήτου, νωρίτερα, από το 2019. Μείωση του αφορολογήτου κατά 3.000 ευρώ σημαίνει πρόσθετος φόρος έως 650 ευρώ σε νοικοκυριά με πενιχρά εισοδήματα, χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους που προσπαθούν να επιβιώσουν με 500 – 600 ευρώ τον μήνα.
Ο λογαριασμός που θα κληθούν να πληρώσουν οι συνταξιούχοι και φορολογούμενοι το 2018
1. Χαµηλο-συνταξιούχοι
Πάνω από 140.000 χαμηλοσυνταξιούχοι θα δουν το 2018 περικοπή στο ΕΚΑΣ, το οποίο καταργείται οριστικά και για όλους στο τέλος του 2019. Από τον επόμενο χρόνο επίσης, περίπου 200.000 νέοι χαμηλοσυνταξιούχοι που έχουν κάνει αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 13 Μαΐου 2016 θα στερηθούν το ΕΚΑΣ, οδεύοντας προς τις κατώτατες συντάξεις των 300 ευρώ που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου. Το επόμενο έτος κόβονται άλλα 238 εκατ. ευρώ από το επίδομα και θα πληρωθούν μόλις 85 εκατ. ευρώ για όσους θα συνεχίσουν να το λαμβάνουν. Η μείωση στο ΕΚΑΣ θα γίνει «μια κι έξω» από τις συνάξεις που θα πληρωθούν στις 21 Δεκεμβρίου 2017. Για το 2019 θα μοιραστούν το ΕΚΑΣ λιγότεροι δικαιούχοι καθώς το επίδομα περιορίζεται σε μόλις 45-50 ευρώ και από το 2020 καταργείται οριστικά.
2. Ελεύθεροι επαγγελµατίες
Θα βρεθούν αντιμέτωποι με την αύξηση των ασφαλιστικών τους εισφορών μέσω του υπολογισμού των εισφορών επί του αθροίσματος φορολογητέου εισοδήματος και καταβληθέντος εντός του 2017 εισφορών. Από την 1η Ιανουαρίου 2018 οι εισφορές θα υπολογίζονται επί του συνολικού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος προηγούμενου έτους κάθε επιχείρησης – επαγγελματία, προσαυξημένου με τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί κατά τη διάρκεια του 2017. Το 2018 θα είναι μεταβατικό καθεστώς, καθώς, αντί για το 100% των ασφαλιστικών εισφορών του 2017, θα προστεθεί στα καθαρά φορολογητέα εισοδήματα το 80%.
3. Ιδιοκτήτες ακινήτων
Περίπου 1 εκατ. φορολογούμενοι ιδιοκτήτες ακινήτων θα κληθούν να πληρώσουν το μάρμαρο της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Με δεδομένο ότι ο ετήσιος εισπρακτικός στόχος του ΕΝΦΙΑ δεν αλλάζει και παραμένει τουλάχιστον στα 2,65 δισ. ευρώ, όποια μείωση γίνει στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα αντισταθμιστεί από τις αυξήσεις που θα γίνουν σε πολλές φθηνές περιοχές αλλά και από την αύξηση των φορολογικών συντελεστών και τις παρεμβάσεις στον συμπληρωματικό φόρο που επιβάλλεται σήμερα σε περισσότερους από 500.000 ιδιοκτήτες με ακίνητη περιουσία άνω των 200.000 ευρώ. Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών βγήκε από τη λίστα των 95 προαπαιτουμένων που συνδέονται με την τρίτη αξιολόγηση τα οποία θα πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.
Λόγω των τεχνικών δυσκολιών οι δανειστές δεν έχουν αντίρρηση οι αλλαγές στις αντικειμενικές να γίνουν τους πρώτους μήνες του 2018. Ωστόσο αυτό δεν θα επηρεάσει τον ΕΝΦΙΑ που θα κληθούν να πληρώσουν το 2018 οι ιδιοκτήτες ακινήτων. Ανεξάρτητα από το πότε θα ισχύσουν οι αντικειμενικές αξίες, ο φόρος του 2018 θα υπολογιστεί με βάση τις νέες τιμές. Μάλιστα, για να ξεπεραστεί ο σκόπελος που ισχύει σήμερα και ορίζει ότι ο ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται στην αξία των ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους οι φορολογούμενοι την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους, θα κατατεθεί στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση προκειμένου ο φόρος του επόμενου έτους να υπολογιστεί πάνω στις νέες τιμές ζώνης που θα ισχύσουν από τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο.
Επίσης με φόρο υπεραξίας 15% απειλούνται όσοι σχεδιάζουν να πωλήσουν ακίνητα, εάν το οικονομικό επιτελείο δεν καταφέρει να εξασφαλίσει άλλη μια παράταση στην εφαρμογή του μέτρου.
4. Μισθωτοί και συνταξιούχοι
Περισσότεροι από 1,5 εκατ. φορολογούμενοι με ετήσιες αποδοχές από μισθό ή σύνταξη άνω των 9.000 ευρώ τον χρόνο θα διαπιστώσουν μια μείωση στις μηνιαίες αποδοχές τους από τον Ιανουάριο. Η μείωση θα προκύψει από την κατάργηση της έκπτωσης του 1,5% που γίνεται στη μηνιαία παρακράτηση φόρου.
5. Τρίτεκνοι – πολύτεκνοι
Μαχαίρι αναμένεται να μπει στο πολυτεκνικό επίδομα (500 ευρώ ανά παιδί) που κοστίζει στον προϋπολογισμό περίπου 250 εκατ. ευρώ και να ενισχυθεί με νέα κριτήρια το επίδομα σε όσους έχουν ένα ή δύο παιδιά με χαμηλά εισοδήματα. Σήμερα το επίδομα για τα 2 παιδιά κυμαίνεται από 320 ευρώ (εισόδημα 30.000 ευρώ) έως 960 ευρώ (εισόδημα έως 10.000 ευρώ). Το επίδομα για ένα παιδί κυμαίνεται από 160 ευρώ (εισόδημα 27.000 ευρώ) έως 480 ευρώ (εισόδημα 9.000 ευρώ).
6. Φορολογούµενοι µε ιατρικά έξοδα
Τέλος η έκπτωση φόρου για πάνω από 1 εκατ. φορολογουμένους. Για να εξοικονομηθεί ποσό της τάξεως των 120 εκατ. ευρώ, η Εφορία στις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2018 δεν θα αναγνωρίσει για έκπτωση καμία από τις αποδείξεις για τις δαπάνες σε γιατρούς, φάρμακα, νοσήλια κ.λπ. που εκδόθηκαν μέσα στο 2017. Η τελευταία φοροαπαλλαγή που υπήρχε για τους φορολογουμένους καταργήθηκε αυξάνοντας τα φαινόμενα φοροδιαφυγής μέσω της μη έκδοσης αποδείξεων. Οι ιατρικές αποδείξεις ισχύουν μόνο για το χτίσιμο του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.
7. Κάτοικοι 32 νησιών
Το ειδικό καθεστώς της έκπτωσης 30% του ΦΠΑ θα αποτελεί παρελθόν στο τέλος του έτους αν η κυβέρνηση δεν καταφέρει στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές να παρατείνει τη διάρκειά του για έναν χρόνο ακόμη και φυσικά να βρει περίπου 70 εκατ. ευρώ για να καλύψει τη δημοσιονομική τρύπα που θα ανοίξει. Η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος θα χτυπήσει όλους τους κατοίκους των 32 νησιών που παραμένουν στο ειδικό καθεστώς, καθώς θα προκαλέσει τσουνάμι ανατιμήσεων σε αγαθά και υπηρεσίες. Κατάργηση του ειδικού καθεστώτος σημαίνει αύξηση του κανονικού συντελεστή από το 17% στο 24% και του χαμηλού από το 9% στο 13%. Στα νησιά που θα υποστούν την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, συμπεριλαμβάνονται η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος, η Λήμνος, η Κως, η Κάλυμνος κ.ά.
8. Νοικοκυριά χωρίς ή µε λιγότερο επίδοµα θέρµανσης
Για να περικοπεί η ετήσια δαπάνη του επιδόματος θέρμανσης κατά 50% τα εισοδηματικά κριτήρια θα γίνουν αυστηρότερα και το ποσό του επιδόματος ανά λίτρο θα περιοριστεί. Αυτό σημαίνει ότι το επίδομα είτε θα κοπεί για χιλιάδες νοικοκυριά είτε θα είναι λιγότερο από αυτό που πήραν πέρυσι οι δικαιούχοι. Η περικοπή του επιδόματος γίνεται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Η απόφαση για τα κριτήρια χορήγησής του στους δικαιούχους εκκρεμεί ενώ η πρώτη δόση του «κουτσουρεμένου» επιδόματος θα δοθεί τον Ιανουάριο του 2018.
9. Φορολογούµενοι που εκµισθώνουν ακίνητα µέσω Airbnb
Αντιμέτωποι με την πληρωμή φόρου έως 45% θα βρεθούν όσοι αποκτούν εισοδήματα από την ενοικίαση ακινήτων μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας τύπου Airbnb. Για τους συγκεκριμένους η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ετοιμάζει ηλεκτρονικό φακέλωμα, αφού σύντομα θα κληθούν να δηλώσουν τι ακίνητα ενοικιάζουν, πού και σε ποιον.
10. Οφειλέτες
Ευκολότερα θα χάνουν τη ρύθμιση των 100 δόσεων οι φορολογούμενοι από την 1η Ιανουαρίου 2018. Ακόμη και αν καθυστερήσουν για μία ημέρα να πληρώσουν οποιαδήποτε νέα οφειλή τους θα βγαίνουν αυτόματα εκτός της ρύθμισης. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, η Εφορία θα διεκδικεί το σύνολο των ανεξόφλητων υπολοίπων των ρυθμισμένων έως και σε 100 δόσεις οφειλών τους, εφαρμόζοντας εις βάρος τους όλα τα προβλεπόμενα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, δηλαδή προχωρώντας σε κατασχέσεις εισοδημάτων, καταθέσεων και περιουσιακών τους στοιχείων.
11. Ξενοδοχεία
Από την 1η Ιανουαρίου 2018 επιβάλλεται φόρος διαμονής στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια – διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής ανέρχεται σε:
– 0,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 1-2 αστέρων
– 1,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 3 αστέρων
– 3 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 4 αστέρων
– 4 ευρώ ανά ημερήσια χρήση δωματίου για ξενοδοχεία 5 αστέρων
– 0,5 ευρώ ανά ημερήσια χρήση για τα ενοικιαζόμενα δωμάτια – διαμερίσματα.