Κομισιόν: «Όταν “συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις που ορίζονται στην άδεια” λειτουργίας του»
Αυτό απαντά η Κομισιόν, δια του Επιτρόπου Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, κ. Carmenu Vella, στην ερώτηση του ευρωβουλευτή της Λαϊκής Ενότητας, Νίκου Χουντή, για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Αιγείρας, και ιδιαίτερα στο ερώτημα, «τι οφείλουν να πράξουν οι αρμόδιες αρχές, όταν ένας ΧΥΤΑ έχει κορεσθεί».
Ο κ. Vella, στην απάντησή του, παραπέμπει τον Έλληνα ευρωβουλευτή στο άρθρο 13 της οδηγίας για περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων (1999/31/ΕΚ)[1], το οποίο περιγράφει ότι η διαδικασία παύσης λειτουργίας ενός ΧΥΤΑ, αρχίζει «i) όταν συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις που ορίζονται στην άδεια» λειτουργίας του ΧΥΤΑ.
Τονίζεται ότι, με βάση την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του ΧΥΤΑ Αιγείρας (5278/1/11/2001, Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας), έχουν ήδη εκπληρωθεί οι προϋποθέσεις που ορίζονται στην άδεια και επιβάλλουν το άμεσο κλείσιμο του ΧΥΤΑ.
Συγκεκριμένα:
- Ο ΧΥΤΑ έχει υπερκορεσθεί. Με συνολική χωρητικότητα 137.343 κυβικά μέτρα (7.600 τόνοι/έτος) ήταν προγραμματισμένος να δέχεται απορρίμματα μόνο από την Ανατολική Αιγιαλεία (11.000 κάτοικοι), και συγκεκριμένα, των Δημοτικών Διαμερισμάτων Αιγείρας, Ακράτας και Διακοπτού. Ωστόσο, τα τελευταία 3,5 χρόνια κατέληγαν στο ΧΥΤΑ, παράνομα, τα απορρίμματα από ολόκληρο το Δήμο Αιγιάλειας (50.000 κάτοικοι) και όχι μόνο από την Ανατολική Αιγιάλεια, ποσότητα δηλαδή, τουλάχιστον τριπλάσια από την προβλεπόμενη, για τη καθημερινή λειτουργία του. Η μη λειτουργία, για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, της γεφυροπλάστιγγας, καθιστά αδύνατη την ακριβή καταμέτρηση του όγκου των απορριμμάτων που έχει δεχθεί. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με παλαιότερες (Τροποποίηση ΠΕΣΔΑ Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Νοέμβριος 2016) αλλά και πιο πρόσφατες επίσημες μετρήσεις τεχνικών υπηρεσιών, ο ΧΥΤΑ είναι ήδη υπερκορεσμένος.
- Η άδεια λειτουργίας του έληξε την 31.12.2013. Έκτοτε λειτουργεί με προσωρινές έκτακτες άδειες, χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη η εν τω μεταξύ εκτεταμένη τροποποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την αδειοδότηση των σχετικών έργων, κλπ.
- Εξαιτίας της πολυετούς πλημμελούς λειτουργίας του ΧΥΤΑ, έχει επέλθει μόλυνση του εδάφους γύρω από τον ΧΥΤΑ και των επιφανειακών υδάτων από τα στραγγίδια που διαφεύγουν χρόνια τώρα, τέτοια που θα δικαιολογούσε από μόνη της το άμεσο κλείσιμό του, αφού είναι πλέον προφανές ότι η συνέχιση της λειτουργίας του ενέχει τεράστιους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Ακόμη και κατά την περίοδο ισχύος της άδειας του ΧΥΤΑ, η λειτουργία του υπήρξε απόλυτα προβληματική, αφού:
Ο βιολογικός καθαρισμός δε λειτουργούσε.
Δεν υπήρξε ποτέ εγκατάσταση άντλησης βιοαερίου.
Έχουν καταστραφεί πλήρως τα γεωυφάσματα. και οι μεμβράνες στεγανοποίησης.
Έχει υποστεί διάρρηξη η δεξαμενή υπερχείλισης, με αποτέλεσμα τη διαφυγή τοξικών αποβλήτων.
Μετά το 2010 δεν υπάρχει υπεύθυνος χημικός μηχανικός στον ΧΥΤΑ, με αποτέλεσμα να μη γίνονται χημικές αναλύσεις, όπως προβλέπει η νομοθεσία.
Τέλος, ο Ευρωπαίος Επίτροπος, απαντώντας στο ερώτημα του Νίκου Χουντή, σχετικά τις δυνατότητες που παρέχει το ευρωπαϊκό πλαίσιο στους κατοίκους της Αιγείρας για να προστατεύσουν την υγεία τους, απάντησε κατά λέξη:
«Τα εθνικά δικαστήρια έχουν την αρμοδιότητα να αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές ατόμων που ζητούν προστασία από εθνικά μέτρα τα οποία δεν είναι συμβατά με το ενωσιακό δίκαιο ή χρηματική αποζημίωση για τη βλάβη που υπέστησαν λόγω της απουσίας μέτρων»…
Ακολουθούν η πλήρης ερώτηση του Ν. Χουντή και η απάντηση του κ. Vella
Ερώτηση Ν. Χουντή:
ΘΕΜΑ: Άρνηση των ελληνικών αρχών να κλείσουν παράνομο και επικίνδυνο ΧΥΤΑ
Ο ΧΥΤΑ Αιγείρας λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2015 χωρίς άδεια.
Στο υπάρχον κύτταρο έχουν εναποτεθεί πολύ περισσότερα από τα αρχικά προβλεπόμενα απορρίμματα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, έχει πλέον μηδενική χωρητικότητα.
Στον ΧΥΤΑ καταλήγουν βιομηχανικά και νοσοκομειακά απόβλητα, η ανεπεξέργαστη λυματολάσπη του βιολογικού καθαρισμού του Αιγίου, ενώ, για μεγάλο χρονικό διάστημα, εναποτίθενταν παράνομα και απορρίμματα άλλων περιοχών, πέραν των προγραμματισμένων.
Υπάρχουν μόνιμες ελλείψεις βασικού προσωπικού, ο βιολογικός καθαρισμός δε λειτουργεί, τα πρανή καταρρέουν, ο κίνδυνος κατολισθήσεων είναι μεγάλος, τα γαιοϋφάσματα έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές, λόγω της παντελούς έλλειψης συστήματος διαχείρισης του βιοαερίου. Από καθίζηση καταστράφηκε η μεμβράνη στεγανοποίησης, και τα στραγγίδια να διαφεύγουν στον Κορινθιακό Κόλπο (NATURA 2000).
Έχουν επιβληθεί πρόστιμα, λόγω μη τήρησης των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας, χωρίς να έχουν εισπραχθεί.
Επειδή, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, ο ΧΥΤΑ Αιγείρας πρακτικά έχει μετατραπεί σε Χώρο Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ), για την ύπαρξη των οποίων η Ελλάδα έχει ήδη καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο,
Ερωτάται:
Τι οφείλουν να πράξουν οι αρμόδιες αρχές, όταν ένας ΧΥΤΑ έχει κορεσθεί;
Τι μέτρα προτίθεται να λάβει για το άμεσο κλείσιμο αυτού του επικίνδυνου ΧΥΤΑ;
Τι δυνατότητες παρέχει, εν προκειμένω, το ευρωπαϊκό πλαίσιο στους κατοίκους για να προστατεύσουν την υγεία τους;
Απάντηση του κ. Vella εξ ονόματος της Επιτροπής (22.6.2018)
Οι ειδικά διευθετημένοι χώροι υγειονομικής ταφής συμμορφώνονται με τις νομικές και τεχνικές απαιτήσεις που ορίζονται στην οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων . Σύμφωνα με το άρθρο 8 της εν λόγω οδηγίας, οι αρμόδιες αρχές εκδίδουν άδεια για τη λειτουργία του χώρου υγειονομικής ταφής μόνο όταν ο χώρος συμμορφώνεται με τις εν λόγω απαιτήσεις. Η αυστηρή εφαρμογή της οδηγίας αποτελεί εγγύηση για την προστασία της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 13 της οδηγίας, ο φορέας εκμετάλλευσης του χώρου υγειονομικής ταφής ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές για τυχόν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες διαπιστώνονται στο πλαίσιο των διαδικασιών ελέγχου και παρακολούθησης. Με τη σειρά τους, οι αρμόδιες αρχές, με αιτιολογημένη απόφασή τους, μπορούν να προσδιορίσουν την έναρξη της διαδικασίας παύσης της λειτουργίας του χώρου υγειονομικής ταφής αποβλήτων, όταν η υπόθεση το απαιτεί.
Στην Ελλάδα, οι εθνικές διοικητικές αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της οδηγίας είναι, κατά κύριο λόγο, υπεύθυνες για τον έλεγχο συγκεκριμένων καταστάσεων και έχουν τα μέσα να αντιμετωπίσουν το εκάστοτε πρόβλημα, αν διαπιστωθεί ότι οι ανησυχίες είναι βάσιμες. Τα εθνικά δικαστήρια έχουν την αρμοδιότητα να αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές ατόμων που ζητούν προστασία από εθνικά μέτρα τα οποία δεν είναι συμβατά με το ενωσιακό δίκαιο ή χρηματική αποζημίωση για τη βλάβη που υπέστησαν λόγω της απουσίας μέτρων.
[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:31999L0031&from=en