Η είδηση μας έρχεται απ’ τη μακρινή Ισλανδία (προσοχή, όχι την Ιρλανδία). Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργού Οικονομικών Μπένεντικτ Γιοχάνεσον, η μικρή νησιωτική χώρα εξετάζει το ενδεχόμενο να διασυνδέσει το νόμισμά της, την κορόνα, μ’ ένα από τα αποθεματικά νομίσματα της ευρύτερης περιφέρειάς της.
Όπως επεσήμανε ο κ. Γιοχάνεσον, τρία νομίσματα είναι υποψήφια: το αμερικανικό δολάριο, η βρετανική στερλίνα και το ευρώ. Αργότερα ο ίδιος διευκρίνισε, μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters, ότι το ευρώ είναι «η μόνη ρεαλιστική επιλογή». Σκέψεις για διασύνδεση με το καναδικό δολάριο ή τη νορβηγική κορόνα απορρίφθηκαν εξ’ αρχής. Στόχος της ισλανδικής κυβέρνησης, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών στους Financial Times, είναι η σταθεροποίηση του νομίσματος, γιατί η κορόνα είναι πολύ αδύναμη για να διατηρήσει τη «συναλλαγματική ελευθερία της».
Ήδη στο Ρέικιαβικ, την πρωτεύουσα, έχει συσταθεί μια επιτροπή η οποία θα αξιολογήσει τη νομισματική πολιτική και θα καθορίσει μια σταθερή ισοτιμία, βάσει της διασύνδεσης της τιμής της κορόνας με ένα ισχυρό αποθεματικό νόμισμα.
Η πολύ πιθανή διασύνδεση, δηλαδή το «κλείδωμα», της κορόνας με το ευρώ δε σημαίνει ένταξη της Ισλανδίας στην Ευρωζώνη, αλλά ότι το εθνικό νόμισμά της θα ανατιμάται ή θα υποτιμάται έναντι όλων των άλλων διεθνών νομισμάτων (δολάριο, στερλίνα, ελβετικό φράγκο, γιέν κλπ.) κατά το ίδιο ποσοστό που θα υποτιμάται ή θα ανατιμάται, έναντι αυτών, το ευρώ. Εξάλλου η Ισλανδία, από το Μάρτιο του 2015, έχει αποσύρει την υποψηφιότητά της για ένταξη στην ΕΕ κατά συνέπεια στην Ευρωζώνη, ενώ, από το 1949, παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ.
Το «κλείδωμα» ενός νομίσματος αποτελεί εθνική επιλογή μιας χώρας και δεν εξαρτάται από τη σύμφωνη γνώμη άλλων κυβερνήσεων ή των χρηματαγορών ενώ δεν απαιτούνται συναλλαγματικά αποθέματα για τη στήριξη της ισοτιμίας. Ουσιαστικά με το «κλείδωμα» προσδιορίζεται η ισοτιμία με την οποία οι εγχώριες τράπεζες πωλούν συνάλλαγμα έναντι του εθνικού νομίσματος στους ενδιαφερόμενους π.χ. στις εισαγωγικές επιχειρήσεις.
Από τη χρεοκοπία στην ανάπτυξη
Η Ισλανδία είναι το δεύτερο σε μέγεθος νησί της Ευρώπης, μετά τη Μεγάλη Βρετανία, με έκταση 103.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (Ελλάδα 132.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα) αλλά με πληθυσμό μόλις 332.000 κατοίκους. Βρίσκεται στο Βόρειο Ατλαντικό, ανάμεσα στις δυτικές ακτές της Νορβηγίας και τις ανατολικές ακτές της Γροιλανδίας. Τα κύρια έσοδα της χώρας προέρχονται από τα αλιεύματα, από το αλουμίνιο, λόγω της φτηνής ενέργειας από τη γεωθερμία και τις υδατοπτώσεις και – όσο κι αν φαντάζει περίεργο – από τον τουρισμό. Είναι δε μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο.
Όταν το 2008 ξέσπασε η κρίση των ενυπόθηκων δανείων (Subprimes) στις ΗΠΑ, η Ισλανδία χρεοκόπησε λόγω των τραπεζών της, που είχαν τεράστια έκθεση σε τοξικά ομόλογα. Οι τρεις μεγαλύτερες ιδιωτικές τράπεζες είχαν υποχρεώσεις που υπερέβαιναν το 900% του ΑΕΠ της χώρας. Οι τράπεζες κατέρρευσαν, η μια εθνικοποιήθηκε και οι άλλες δύο μπήκαν σε εκκαθάριση. Ξένοι επενδυτές, κυρίως Βρετανοί και Ολλανδοί, έχασαν αποταμιεύσεις ύψους 5,5 δις. ευρώ. Στο τέλος του 2009 η κορόνα, που ήταν σε ελεύθερη διαπραγμάτευση, είχε υποστεί τεράστια υποτίμηση σε σχέση με το αμερικανικό δολάριο.
Με τη μαχητική αντίδραση του ισλανδικού λαού που οδήγησε τους υπεύθυνους της χρεοκοπίας – πολιτικούς και τραπεζίτες – στα δικαστήρια και τη φυλακή και μέσω δύο δημοψηφισμάτων, που απέρριψαν προτάσεις για αναγνώριση και αέναη εξυπηρέτηση του χρέους, που είχε διογκωθεί λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η κατάσταση έχει σήμερα αντιστραφεί. Το 2016 το ΑΕΠ της Ισλανδίας αυξήθηκε κατά 7,2% και η κορόνα ανατιμήθηκε κατά 15% έναντι του δολαρίου. Η ανατίμηση αυτή του ισλανδικού νομίσματος είναι ανεπιθύμητη για την κυβέρνηση, η οποία προετοιμάζει το «κλείδωμά» του με το ευρώ, που την παρούσα περίοδο είναι υποτιμημένο σε σχέση μ’ άλλα αποθεματικά νομίσματα και ιδιαίτερα με το αμερικανικό δολάριο.
Το «κλείδωμα» της ισοτιμίας ενός εθνικού νομίσματος με κάποιο άλλο νόμισμα μπορεί να γινει είτε για να αποφευχθεί η υποτίμησή του είτε για να αποφευχθεί η ανατίμησή του, όπως συμβαίνει με την ισλανδική κορόνα. Αντίθετα η Ελβετία μεταξύ του 2011 και 2015 είχε «κλειδώσει» το φράγκο με το ευρώ ώστε το νόμισμά της να μην υποτιμηθεί όταν ανατιμάτο το ευρώ. Στις αρχές του 2015, όταν άρχισε η υποτίμηση του ευρώ, η Ελβετία «ξεκλείδωσε» το ελβετικό φράγκο, με αποτέλεσμα αυτό να ανατιμηθεί. Θυμίζουμε επίσης ότι η Βουλγαρία σήμερα έχει «κλειδωμένη» την ισοτιμία του νομίσματός της, του λέβα, με το ευρώ, παρόλο που είναι χώρα-μέλος της ΕΕ αλλά όχι της Ευρωζώνης. Η Κίνα επίσης έχει ελεγχόμενη την ισοτιμία του γιουάν σε σχέση με το δολάριο των ΗΠΑ, ενώ άλλες χώρες (Ρωσία, Αργεντινή κ.ά.) είχαν για μικρά ή μεγάλα χρονικά διαστήματα «κλειδώσει» την ισοτιμία του εθνικού νομίσματός τους. Υπενθυμίζουμε, τέλος, ότι η Ελλάδα, επί περίπου είκοσι χρόνια, από το 1953 μέχρι το 1973, είχε «κλειδωμένη» την ισοτιμία της δραχμής με το δολάριο (1 δολάριο αντιστοιχούσε σε 30 δραχμές).
Η Ελλάδα μπορεί
Σήμερα στη χώρα μας η δυνατότητα «κλειδώματος» της ισοτιμίας της Νέας Δραχμής, σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ, απουσιάζει από τον δημόσιο διάλογο. Ο γράφων, από το 2012 μέχρι σήμερα, σε δύο βιβλία και δεκάδες άρθρα του, έχει παρουσιάσει αυτό το «όπλο» που διαθέτει κάθε χώρα που θέλει να προστατεύσει και να σταθεροποιήσει το εθνικό νόμισμά της από κερδοσκοπικές επιθέσεις που μπορεί να έχουν κίνητρο οικονομικούς αλλά και πολιτικούς λόγους.
Οι οπαδοί του ευρωμονόδρομου, οι φετιχιστές του ευρώ, δε θέλουν να αναφέρονται σ’ αυτή τη δυνατότητα, γιατί έτσι θα καταρρεύσει όλη η, γκεμπελικής υφής, προπαγάνδα τους. Μια προπαγάνδα η οποία στοχεύει στην τρομοκράτηση των πολιτών, ότι σε περίπτωση εξόδου από το ευρώ η Νέα Δραχμή θα υποτιμηθεί δραματικά, οι τιμές όλων των εισαγόμενων αγαθών και των περισσότερων εγχώριων θα αυξηθούν σημαντικά, οι μισθοί και οι συντάξεις θα χάσουν την αγοραστική τους δύναμη και οι καταθέσεις θα εξανεμιστούν. Τι θα απομείνει απ’ αυτή την «επιχείρηση φόβος» που έχει εξαπολυθεί εναντίον των Ελλήνων αν αυτοί αντιληφθούν ότι μπορούμε να επιστρέψουμε στο εθνικό νόμισμά μας με ισοτιμία ένα προς ένα (1 ευρώ προς 1 Νέα Δραχμή) και αμέσως μετά αυτή την ισοτιμία να την «κλειδώσουμε», για όσο διάστημα χρειάζεται, μέχρι να σταθεροποιηθεί η δραχμή και ν’ αρχίσει η οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας;
Με αυτό τον τρόπο εξόδου από το ευρώ η μετάβαση θα γίνει ομαλά και η δραχμή, στο εσωτερικό της χώρας, θα έχει την ίδια αξία που έχει σήμερα το ευρώ. Ένας μισθός 1.000 ευρώ θα γίνει 1.000 δραχμές, μια σύνταξη 800 ευρώ θα γινει 800 δραχμές, η τιμή ενός προϊόντος που κάνει 10 ευρώ θα κάνει 10 δραχμές κ.ο.κ. Έτσι δε θα δημιουργηθεί εισαγόμενος πληθωρισμός. Η Νέα Δραχμή δε θα είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμη στα χρηματιστήρια και τις αγορές του εξωτερικού. Η πληρωμή όλων των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών δε θα γίνεται σε δραχμές, αλλά σε συνάλλαγμα απ’ αυτό που εισπράττει η χώρα μας από τις εξαγωγές προϊόντων, τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Το Ισοζύγιο Εξωτερικών Συναλλαγών είναι ήδη ουσιαστικά ισοσκελισμένο. (Βλέπε άρθρο του γράφοντος «Ο μύθος της Ψωροκώσταινας και το εξωτερικό ισοζύγιο», τεύχος 370ό του περιοδικού Επίκαιρα, 17-3-17 και στο https://greekattack.wordpress.com).
Όμως και ορισμένοι από τους υποστηρικτές της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα δεν αναφέρονται στη δυνατότητα «κλειδώματος» της ισοτιμίας είτε από άγνοια του θέματος είτε επειδή εμφορούνται από ιδεοληψίες ότι η υποτίμηση είναι καλό πράγμα, που ευνοεί τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα και επιβαρύνει τους πλούσιους! Πρόκειται για πολιτικο-οικονομικές ανοησίες που εντείνουν τη σύγχιση και την ανασφάλεια στους πολίτες και τους εγκλωβίζουν στην προπαγάνδα των ευρωφετιχιστών. Κάποιοι απ’ αυτούς υποστηρίζουν ότι η δραχμή πρέπει να αφεθεί σε ελεύθερη διαπραγμάτευση και ταυτόχρονα ομολογούν ότι ούτε οι ίδιοι μπορούν να γνωρίζουν πόσο θα υποτιμηθεί, πάντως υπολογίζουν ότι ύστερα από ένα χρονικό διάστημα η υποτίμηση θα σταθεροποιηθεί περίπου στο 40%. Κάποιοι άλλοι προτείνουν υποτίμηση 10%, άλλοι 25% κι άλλοι 50% στο όνομα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων. Η χώρα μας όμως, τα τελευταία επτά χρόνια, έχει υποστεί την εσωτερική υποτίμηση εντός του ευρώ που έχει μειώσει την αμοιβή της εργασίας, κατά μέσο όρο 24%. Πόση ακόμη υποτίμηση της αγοραστικής δύναμής τους μπορούν να αντέξουν οι πολίτες;
Επίσης πρέπει να εκτιμηθεί αν η Ελλάδα έχει το παραγωγικό δυναμικό για να επωφεληθεί ουσιαστικά από μια υποτίμηση. Αν, δηλαδή, έχουμε τα εργοστάσια και τις αγροτικές καλλιέργειες που μπορούν ν’ αυξήσουν σε σημαντικό βαθμό τον όγκο των εξαγωγών λόγω πιό ανταγωνιστικών τιμών. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, η υποτίμηση δε θα έχει κανένα ουσιαστικό όφελος, αντίθετα θα δημιουργήσει διαλυτικές – καταστροφικές συνθήκες στην οικονομία και θα εξαθλιώσει ακόμα περισσότερο τους Έλληνες.
Υπό τις σημερινές συνθήκες της εσωτερικής υποτίμησης και του ισοσκελισμένου εξωτερικού ισοζυγίου δεν απαιτείται υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος, αλλά χρηματοδότηση, με αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας, παραγωγικών επενδύσεων στον αγροτικό τομέα, τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία. Οι παραγωγικές επενδύσεις προοδευτικά θα αυξάνουν τον πλούτο της χώρας, θα βελτιώνουν τα εισοδήματα και θα μειώνουν την τεράστια ανεργία και υποαπασχόληση.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος αν θέλουμε να γλυτώσουμε από τα Μνημόνια, τα μεσοπρόθεσμα προγράμματα, τα προαπαιτούμενα και τις αξιολογήσεις των δανειστών, προκειμένου να αποκαταστήσουμε την εθνική κυριαρχία και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων.
*Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ στις 13-4-17.
