Πρόσφατα, στην Αθήνα, εγκαινιάστηκε μια «διπλωματική» εκπροσώπηση της αυτοαποκαλούμενης Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ. Πρόκειται για την μη αναγνωρισμένη, από το Κίεβο, κρατική οντότητα που άρχισε να διαμορφώνεται στην Ανατολική Ουκρανία από το 2014, μαζί με την γειτονική Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ, ως αποτέλεσμα της αντίδρασης του λαού της περιοχής στην νέα εξουσία που προέκυψε από τα γεγονότα του Μαϊντάν τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς και του εμφύλιου πολέμου που ακολούθησε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Πολύ συνοπτικά, ο τότε πρόεδρος της Ουκρανίας, Γιανουκόβιτς, δεν προχώρησε στην υπογραφή ενός είδους «μνημονίου» με την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση, εξέλιξη που προκάλεσε την αντίδραση εκείνου του τμήματος της οικονομικής και πολιτικής ελίτ της χώρας του οποίου τα συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα από τον δυτικό προσανατολισμό της. Η αντίδραση αυτή πήρε την μορφή διαδηλώσεων που εξελίχθηκαν σε ανοιχτή αμφισβήτηση της κυβέρνησης, οδηγώντας στα βίαια και αιματηρά γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν του Κιέβου.
Ο Γιανουκόβιτς κατέφυγε στην Ρωσία, αλλά η κατάσταση όχι μόνο δεν εξομαλύνθηκε, αλλά οδηγήθηκε σε εμφύλιο πόλεμο με αφορμή το γεγονός, ότι από τα πρώτα μέτρα της νέας εξουσίας ήταν η απαγόρευση της ρωσικής γλώσσας στις δημόσιες συναλλαγές, κάτι που ουσιαστικά απέκλειε δεκάδες εκατομμύρια ρωσόφωνων Ουκρανών πολιτών. Επιπλέον, στα γεγονότα του Μαϊντάν πρωτοστάτησαν, εκ μέρους των εξεγερμένων, ιδιαίτερα ηχηρά, τμήματα της ουκρανικής ακροδεξιάς και νεοναζί, κάτι το οποίο ενεργοποίησε τα ισχυρά αντιφασιστικά ανακλαστικά της ουκρανικής κοινωνίας, κυρίως στα ανατολικά της χώρας, δεδομένου ότι οι αγριότητες των ναζί στην κατεχόμενη Ουκρανία παραμένουν έντονες μέχρι και σήμερα στην συλλογική μνήμη.
Έτσι η Politico, έφτασε μέχρι την οδό Θεμιστοκλέους στα Εξάρχεια, όπου στεγάζεται η «διπλωματική» εκπροσώπησης της ΛΔ του Ντονιέτσκ, όχι μόνο λόγω του ενδιαφέροντος που προκαλεί αντικειμενικά η προσπάθεια των κρατικών οντοτήτων της Ανατολικής Ουκρανίας να «νομιμοποιήσουν» την ύπαρξή τους εντός της χώρας από το εξωτερικό, αλλά, περισσότερο, λόγω της ενεργής αλληλεγγύης που απολαμβάνει αυτή η προσπάθεια από ένα μέρος της ελληνικής Αριστεράς και του αναρχικού χώρου. Εκεί λοιπόν ο ανταποκριτής της Politico βρίσκει τον Ανδρέα Ζαφείρη, έναν καθηγητή καλών τεχνών, ο οποίος δουλεύει στον ελεύθερο χρόνο του με παιδιά με ειδικές ανάγκες, ενώ ασχολείται επίσης με την δημοσιογραφία και με την γραφή.
Ο ίδιος διηγείται ότι άρχισε να ενδιαφέρεται για την πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία μετά τα γεγονότα στο Μαϊντάν. «Για πρώτη φορά στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία είχαμε μια κυβέρνηση σε μια ευρωπαϊκή χώρα με ναζιστικό στοιχείο» λέει. Περιγράφει το Μαϊντάν, ως ένα πραξικόπημα που οργανώθηκε από το ΝΑΤΟ «για την ανατροπή του Γιανουκόβιτς διότι δεν ενδιαφερόταν να έρθει πιο κοντά στην ΕΕ». Η εξέγερση στο Κίεβο ήταν μέρος μιας σειράς «Πορτοκαλί Επαναστάσεων», με αμερικανική στήριξη, «όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Μέση Ανατολή» προσθέτει. Αν και τα κόμματα της ουκρανικής ακροδεξιάς εξασφάλισαν μικρά εκλογικά ποσοστά, ο Α. Ζαφείρης σημειώνει πως αποτελούν ένα «στοιχείο ελέγχου» της πολιτικής κατάστασης στο Κίεβο. «Δεν είναι θέμα μεγέθους αλλά ποιοτικό» εξηγεί. «Υπάρχουν πολλοί ναζί σε υψηλές κυβερνητικές θέσεις». Η ουκρανική κυβέρνηση έχει γίνει μια «μαριονέτα για κάποια μέρη του καθεστώτος των ΗΠΑ».
Τον περασμένο Μάρτιο ο Α. Ζαφείρης αποφάσισε να αναλάβει δράση. Συγκέντρωσε μια ομάδα με ανάλογη στάση έναντι του ουκρανικού ζητήματος και άρχισε να επικοινωνεί με την «ΛΔ» του Ντονιέτσκ, η οποία του έδωσε την άδεια να ανοίξει γραφείο εκπροσώπησής της στην Ελλάδα. Ανάλογα γραφεία υπάρχουν στην Ιταλία, την Τσεχία και την Φινλανδία. Στην Αθήνα, τα ίδια τα μέλη της πρωτοβουλίας χρηματοδοτούν όλη την προσπάθεια. Τα εγκαίνια του γραφείου της ΛΔ του Ντονιέτσκ στην Αθήνα ήταν ένα σημαντικό βήμα της ομάδας στην οποία συμμετέχει ο Ζαφείρης, αφού, από την αρχή του πολέμου προχώρησαν σε δράσεις αλληλεγγύης. «Προσπαθούμε να μαζέψουμε τρόφιμα, ρούχα και χρήματα που τα στέλνουμε εκεί. Νοικιάσαμε και έναν χώρο εδώ κοντά για την συλλογή δωρεών».
Η ομάδα προσπαθεί επίσης να υποστηρίξει την ελληνική κοινότητα της ανατολικής Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον Ζαφείρη, υπάρχουν περισσότεροι από 90.000 Έλληνες στη χώρα, σχεδόν 80.000 από τους οποίους ζουν στην περιοχή του Ντονιέτσκ. Η ομάδα συγκέντρωσε μάλιστα χρήματα για τη δημιουργία ελληνικού σχολείου και κατέληξε σε συμφωνία συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Horlivka στην περιοχή του Ντονιέτσκ. Αν και το γραφείο της Αθήνας δημιουργήθηκε με την άδεια της ΛΔ του Ντονιέτσκ, ο Ζαφείρης υπογραμμίζει ότι δεν είναι πρεσβεία. Προσφέρει στήριξη στην ελληνική κοινότητα της Ουκρανίας και προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις κυρίαρχες αφηγήσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ενημερώνοντας το ελληνικό κοινό «για το τι πραγματικά συμβαίνει στην ανατολική Ουκρανία», λέει.
Το γραφείο, το οποίο λειτουργεί επίσης ως πολιτιστικός χώρος της γειτονιάς – γίνονται μαθήματα χορού και θεάτρου – αποτελείται από έξι άτομα, που μοιράζονται διοικητικά καθήκοντα και ασχολούνται με τον Τύπο και τα γεγονότα. Όλοι τους προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους χωρίς να πληρώνονται. Το γραφείο είναι ανοιχτό κάθε μέρα, από το πρωί μέχρι το απόγευμα. Οι άνθρωποι έρχονται για να ρωτήσουν για την κατάσταση στην Ουκρανία, λέει ο Ζαφείρης, ειδικά εκείνοι που έχουν συγγενείς και φίλους εκεί. Για την ομάδα, όλα επανέρχονται στην πάλη ενάντια στον φασισμό και αυτό που αντιλαμβάνονται ως παγκόσμια κυρίαρχη παγκόσμια τάξη.
«Αυτή η ουκρανική κατάσταση είναι ένα πείραμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλη την Ευρώπη», λέει. «Η Ελλάδα, με μια μεγάλη οικονομική κρίση και σε μια σημαντική στρατηγική θέση – κοντά στη Συρία, τη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο – έχει πολλά κοινά με την Ουκρανία. Γι’ αυτό τα πλοία του ΝΑΤΟ χρησιμοποιούν το Αιγαίο, μια ελληνική θάλασσα, σαν να είναι ο παιδότοπός τους. Μερικοί πολιτικοί εδώ στην Ελλάδα θέλουν να βάλουν τη χώρα στην πρώτη γραμμή αυτού του μετώπου και αυτό θα ήταν μεγάλη καταστροφή για μας». «Δεν είμαστε ηλίθιοι», λέει, προσθέτοντας ότι η Ρωσία, η Ουκρανία και οι ΗΠΑ έχουν σαφώς τα δικά τους σχέδια, στα οποία η ομάδα δεν έχει καμία επιθυμία να συμμετάσχει. Αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να «μεταφέρουν στους ανθρώπους πραγματικά νέα» για το τι συμβαίνει στην χώρα. «Δεν είμαστε ενάντια στην Ουκρανία ή τον ουκρανικό λαό», ξεκαθαρίζει.
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι δεν συμφωνούν όλοι πως αυτή η διαβεβαίωση είναι ειλικρινής. Η Ελλάδα φιλοξενεί περίπου 17.000 Ουκρανούς, πολλοί από τους οποίους είναι δυσαρεστημένοι με το άνοιγμα του γραφείου. Η Άννα Μανιάτη ζει στην Ελλάδα οκτώ χρόνια και θεωρεί το ελληνικό γραφείο της ΛΔ του Ντονιέτσκ ως τμήμα της «προπαγανδιστικής μηχανής της Ρωσίας» με στόχο να δείξει ότι οι «αποσχιστές» έχουν διεθνή υποστήριξη. «Δεν έχει σημασία ότι αυτό το “γραφείο” δεν αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος. Θα δείξουν την εικόνα τους στη ρωσική τηλεόραση και τις εφημερίδες, αυτό είναι το σημαντικό». «Είναι μέρος του υβριδικού πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ευρώπη» υποστηρίζει η Μανιάτη, προσθέτοντας ότι αμφιβάλλει πως τα μέλη του γραφείου της Αθήνας «κατανοούν την πραγματική έννοια του όρου” φασισμός”».
Ωστόσο ο Ζαφείρης απορρίπτει αυτήν την κριτική. «Βλέπουμε αυτόν τον αγώνα όπως τον αγώνα ενάντια στον Φράνκο. Το Ντονμπάς (σσ. η άλλη ονομασία της Ανατολικής Ουκρανίας) είναι η Ισπανία της εποχής μας».
