Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο πιο «Γερμανός» Γάλλος πρόεδρος μέχρι σήμερα, ο εκλεκτός των τραπεζιτών, ο υπερασπιστής του μεγάλου πλούτου και ο πρόεδρος που δε θα υποχωρούσε, μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες έκανε ήδη δύο βήματα πίσω: κρυπτόμενος, πήρε πίσω το φόρο στα καύσιμα και δια διαγγέλματος ανακοίνωσε αύξηση του κατωτάτου μισθού.
“Too little, too late”, σχεδόν σίγουρα για τον ίδιο αλλά και πιθανότατα για να «καλμάρει» το κίνημα των κίτρινων γιλέκων. Άλλωστε, η εικόνα ενός τόσο αλαζόνα προέδρου, τόσο προφανώς ηττημένου από το «δρόμο», επειδή ακριβώς ο ίδιος υποτίμησε το λαό του είναι από τα ισχυρότερα κίνητρα κινηματικής κλιμάκωσης.
Ωστόσο, ακόμα και αυτές οι μικρές υποχωρήσεις του Γάλλου προέδρου είναι εύγλωττες: πρώτον, κανένας ηγέτης, δεν μπορεί να παραγνωρίζει τη δύναμη του λαού του. Δεν μπορεί να αψηφά για πολύ, ένα κίνημα αποφασισμένο, δυναμικό, επίμονο, κυρίως δε όταν τυγχάνει της υποστήριξης ευρύτερων τάξεων και στρωμάτων του πληθυσμού. Τα κίτρινα γιλέκα δείχνουν ότι οι λαοί μπορούν να ξαναγίνουν δρώντες και μάλιστα κυρίαρχοι αρκεί να είναι αποφασισμένοι να συγκρουστούν με το κατεστημένο που τους εξουσιάζει. Πρόκειται για πανευρωπαϊκή «ένεση» αυτοπεποίθησης, ιδιαίτερα χρήσιμη για τον ελληνικό λαό, αυτού του καιρού, της ηττοπάθειας και της παθητικότητας.
Δεύτερον, οι εμφανιζόμενοι ως ατσάλινοι νόμοι του δημοσιονομισμού, δηλαδή της επ’ αόριστον λιτότητας για τους φτωχούς και για τους μεσαίους, υπέρ του πολύ μεγάλου πλούτου, κάθε άλλο παρά «φυσικοί» είναι. Δεν υπάρχει τίποτε το φυσικό, ούτε το αυτονόητο στην περιστολή μισθών, συντάξεων, κοινωνικών παροχών και στην υπερφορολόγηση του κοινωνικού μπλοκ των θυμάτων της κρίσης. Υπάρχει μόνο, η «ατσάλινη» και αντικοινωνική βουλιμία των διαχειριστών κεφαλαίων, των μεγαλομετόχων εταιρειών κολοσσιαίου πλούτου και των προσαρτημένων στους παραπάνω, ομάδων πληθυσμού- μία εκ των οποίων οι πολιτικές ελίτ- για ακόμα περισσότερο δικό τους πλουτισμό και – επομένως- για ακόμα περισσότερη ανισότητα. Ο «δρόμος» αποκαλύπτει έτσι, την πολιτική και επιστημονική γύμνια των μεγαλόσχημων της πολιτικής, της «διανόησης», των επιχειρήσεων και των ΜΜΕ, που ψελλίζουν εν μέσω κοινωνικής εξέγερσης για ρωσικό δάκτυλο, για “fake news” κλπ. Το μήνυμα και για τον ελληνικό λαό είναι ότι μπορεί να υπάρξει γρήγορη έξοδος από τη φτώχεια και από τη λιτότητα, αρκεί να τολμήσουμε και να την παλέψουμε.
Τρίτον, οι πολιτικές ελίτ φοβούνται κινήματα συνολικής απονομιμοποίησής τους, που εδράζονται όμως σε κρίσιμες διεκδικήσεις-κόμβους. Γιατί αυτά τα κινήματα μπορούν να ρίχνουν θεμέλια στην κοινωνική πλειοψηφία, εφόσον και επειδή αντιλαμβάνονται τον κρίσιμο κόμβο της συγκυρίας- πχ. φόρος για τα καύσιμα- συνδέοντάς τον ωστόσο με γενικότερες διεκδικήσεις. Το πρώτο χωρίς το δεύτερο οδηγεί σε βραχύβιους κινηματισμούς, το δεύτερο χωρίς το πρώτο δεν έχει καταλύτη για να εξελιχτεί σε κοινωνικό κίνημα.
Τέταρτον και παρά τα παραπάνω, οι ελίτ, τα κατεστημένα των αναπτυγμένων- και όχι μόνο- κρατών έχουν εθιστεί τόσο βαθιά σε μια «πορνογραφία» του πλουτισμού- άμεσος, εύκολος, απολύτως αυτοαναφορικός πλουτισμός ή και φετιχισμός της διαδικασίας πλουτισμού τους- ώστε τους είναι σχεδόν αδύνατη ακόμα και η προσχώρηση σε έναν εντελώς μετριοπαθή κεϋνσιανισμό. Αυτό που είχε να δώσει ο Μακρόν ήταν ένα 100άρικο.
Επιπλέον, η προσήλωση των ελίτ στη γιγάντωση των ανισοτήτων δεν έχει να κάνει μόνο, ούτε καν κυρίως με τον υπαρκτό αλλά παραπλανητικά κρυπτόμενο δημοσιονομικό χώρο για αυξήσεις- παρότι αυτό είναι το πιο άμεσο- αλλά ακόμα περισσότερο με τη χρήση και με την αξιοποίηση των εντυπωσιακών, νέων τεχνολογιών. Ενώ οι τελευταίες φέρουν τη δυνατότητα απελευθέρωσης των λαών από τους εργασιακούς και καπιταλιστικούς καταναγκασμούς, οι ελίτ είναι αποφασισμένες να τις δεσμεύσουν προς όφελος της ενίσχυσης αυτών ακριβώς των καταναγκασμών και προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός μεταμοντέρνου ολοκληρωτισμού.
Για αυτούς τους λόγους, οι ελίτ του πλούτου και οι υπάλληλοί τους στην πολιτική θα συνεχίσουν εν τέλει να παροξύνουν τις αντιδράσεις εναντίον τους και επομένως να προσφεύγουν ολοένα περισσότερο σε μια πολύπτυχη καταστολή, όσο αντιστρόφως ανάλογα, η δυνατότητα άσκησης ηγεμονίας από πλευράς τους θα φθίνει ολοένα περισσότερο.
Οι αντιδράσεις αυτές δεν μπορούν παρά να παίρνουν εν τέλει τη μορφή ρευμάτων αντίστασης. Τα τελευταία, παρά τη δυσφήμησή τους, θα διεθνοποιηθούν και θα μεταναστεύσουν και στην Ελλάδα. Πότε, με ποια αφορμή και σε τίνος τη θητεία μένει να φανεί. Ωστόσο, η δομική διάσταση της λιτότητας, της φτώχειας, των ανισοτήτων και της εξάρτησης θα πυροδοτήσουν νέο κύμα γενικευμένης απονομιμοποίησης όλων των συνενόχων της νεοφιλελεύθερης ΤΙΝΑ.
Ο ρόλος της αριστεράς ενόψει τέτοιων εξελίξεων είναι η προετοιμασία, τόσο η δική της όσο και των κρισίμων κοινωνικών δυνάμεων, προκειμένου μέσα από την κατάλληλη προγραμματική επεξεργασία και την οργανωτική ανασυγκρότηση να προετοιμάσει το έδαφος για τις εξεγέρσεις του μέλλοντος. Αυτή η δουλειά θα ανοίξει το δρόμο και για το νέο κοινωνικό μπλοκ εξουσίας, που μέχρι σήμερα, υπομένει τα επίχειρα της κρίσης.
