Ενα μήνα μετά την ανάδειξή του στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ο Ερσίν Τατάρ, μιλώντας στην «Κ», εξαρχής αποκλείει λύση ομοσπονδίας, προτάσσει ως ιδανικό ένα μοντέλο δύο κρατών και διπλής κυριαρχίας, απαιτεί «αναπροσαρμογή συνόρων», και καλεί τους Ελληνοκυπρίους να προσφύγουν στην «Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας» για το Βαρώσι, διότι, ως ισχυρίζεται, δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).
– Ως ο νέος Τουρκοκύπριος ηγέτης, θεωρείτε ότι το κεφάλαιο της ομοσπονδίας στις διαπραγματεύσεις έχει κλείσει;
– Ο λαός μας στις προεδρικές εκλογές επέλεξε την κατεύθυνση της λύσης δύο κρατών. Οσα δήλωσα κατά τη διαδικασία των προεδρικών εκλογών, στην τελετή παράδοσης, κατά την επίσκεψή μου στην Τουρκία, στην πρώτη μας συνάντηση με τον κ. Αναστασιάδη και στην 37η επέτειο του κράτους μας στις 15 Νοεμβρίου, είναι σαφή. Ο πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, κ. Ερντογάν, και ο υπουργός Εξωτερικών, κ. Τσαβούσογλου, ήταν εξίσου πολύ σαφείς. Η στάση μας είναι ξεκάθαρη. Οι συνομιλίες για την ομοσπονδία που ξεκίνησαν το 1977 κατέρρευσαν ολοσχερώς στο Κραν-Μοντανά τον Ιούλιο του 2017, λόγω της στάσης της ελληνοκυπριακής πλευράς.
– Πού στηρίζετε αυτή τη θέση σας;
– Η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει καταστήσει σαφές ότι δεν επιθυμεί να μοιραστεί μαζί μας το κράτος και τα πλούτη του νησιού. Ηταν σαφείς οι προθέσεις της απορρίπτοντας ακόμη και το σχέδιο Ανάν του ΟΗΕ, το οποίο σε πολλά σημεία ήταν εναντίον μας. Κατά μία έννοια, η διαδικασία στο Κραν-Μοντανά έδειξε ξεκάθαρα ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός με τη σημερινή στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς.
– Στο σημερινό αδιέξοδο, δεν διαδραματίζει ρόλο και η στάση της τουρκοκυπριακής πλευράς;
– Οι Τουρκοκύπριοι δεν θα έλεγαν ποτέ ναι σε μια συμφωνία στην οποία δεν θα διαιωνίζεται η αποτελεσματική και πραγματική εγγύηση της Τουρκίας. Από τώρα και στο εξής ας μην περιμένει κανείς ότι θα εγκαταλείψουμε το δικαίωμα να κυβερνήσουμε τους εαυτούς μας, το κράτος μας, ή το αίτημά μας για κυρίαρχη ισότητα. Κανείς δεν πρέπει να περιμένει από εμάς να κάνουμε εδαφικές παραχωρήσεις τις οποίες δεν είμαστε σε θέση να αποδεχθούμε. Ναι στην αναπροσαρμογή των συνόρων, αλλά όχι στους διακανονισμούς που θα μετέτρεπαν εκ νέου τους ανθρώπους μας σε πρόσφυγες. Συζητάμε το καθεστώς ιδιοκτησίας, αλλά δεν υπάρχει κανένας τρόπος, με τον οποίο θα μπορούσαμε να πούμε ναι στους διακανονισμούς που αγνοούν τους τίτλους ιδιοκτησίας που έχουμε εκδώσει αλλά και ό,τι έχει συμβεί όλα αυτά τα χρόνια.
– Με βάση τα προαναφερόμενα, ποια είναι η δική σας οπτική για τη λύση του Κυπριακού;
– Επιθυμούμε, πλέον, να θέσουμε στο τραπέζι των συνομιλιών τη λύση των δύο κρατών που θα βασίζεται στην κυριαρχική ισότητα (σ.σ. egemen eşitlik στα τουρκικά). Τα δύο κράτη θα επιλύσουν τα υφιστάμενα προβλήματα και στην πορεία θα λαμβάνουμε αποφάσεις που θα ωφελήσουν τους δύο λαούς και θα ενισχύσουν τον πλούτο, την ευημερία και την ειρήνη. Αυτή είναι η ρεαλιστική προσέγγιση στο Κυπριακό. Δεν επιθυμούμε να χάσουμε άλλα 40 χρόνια στις συνομιλίες για την ομοσπονδία. Ο λαός μας δικαίως περιμένει από εμάς να λάβουμε μέτρα για να πάρουμε τη θέση που μας αξίζει στον κόσμο. Φανταστείτε ότι λόγω της στάσης της ελληνοκυπριακής πλευράς, δεν μπορούμε ακόμη να πραγματοποιήσουμε απευθείας πτήσεις και οι νέοι μας δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε αθλητικούς αγώνες, οι ομάδες μας δεν μπορούν καν να παίξουν με τις ομάδες της Τουρκίας.
– Θα επιμείνετε στη λύση των δύο κρατών ακόμη και αν η ελληνοκυπριακή πλευρά την απορρίψει;
– Φυσικά και θα επιμείνω. Αυτή είναι η ορθή επιλογή, η οποία είναι προς όφελος της Κύπρου.
– Εάν αρχίσει η συζήτηση της λύσης των δύο κρατών θα πέσουν στο τραπέζι επιλογές που θα ικανοποιούν την ελληνοκυπριακή πλευρά, όπως λ.χ. η επιστροφή εδαφών και η απόσυρση στρατευμάτων;
– Πρώτα ας ξεκινήσουμε τη διαπραγμάτευση για τη λύση των δύο κρατών, και στη συνέχεια θα αξιολογήσουμε το τι μπορεί να συζητηθεί, τι θέλει η άλλη πλευρά, και τι μπορούμε να δώσουμε. Η στάση μας είναι σαφής: Συζητάμε και αξιολογούμε κάθε λογική πρόταση, όλα όσα θα οδηγήσουν τους Τουρκοκυπρίους προς τα εμπρός, όχι προς τα πίσω, και που δεν θα επισκιάσουν την ασφάλειά μας, δεν θα σπάσουν τους δεσμούς μας με την Τουρκία, δεν θα αγνοήσουν την κυριαρχική μας ισότητα, δεν θα καταστρέψουν την κοινωνικοοικονομική μας ζωή με διακανονισμούς για θέματα γης και ιδιοκτησίας.
– Σε περίπτωση που ξεκινήσει η συζήτηση για εναλλακτικά σχέδια λύσης, θα έρθει στο προσκήνιο και το ενδεχόμενο της διχοτόμησης στη θάλασσα και του διαμοιρασμού των υδρογονανθράκων;
– Αυτό το ζήτημα θα είναι μέρος των διαπραγματεύσεων. Η πρότασή μας για εξερεύνηση των υδρογονανθράκων εξακολουθεί να ισχύει, αλλά η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν την αποδέχεται. Προτείνουμε συνεργασία και συνεταιρισμό. Ωστόσο, η ελληνοκυπριακή πλευρά ισχυρίζεται ότι «θα πράξω ό,τι επιθυμώ και αν συμφωνείτε μαζί μου, θα σας δώσω κάτι, αλλά θα αποκλείσω την Τουρκία».
Το άνοιγμα του Βαρωσιού
– Σε ποια φάση βρίσκεται το σχέδιό σας για άνοιγμα του Βαρωσιού; Η διαδικασία θα συνεχιστεί ανεξάρτητα από τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό;
– Ναι, θα συνεχιστεί. Θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε μέτρα σχετικά με το Βαρώσι σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Οι Ελληνοκύπριοι φίλοι μας, οι κάτοικοι του Βαρωσιού πριν από το 1974, πρέπει να υποβάλουν αίτηση στην Επιτροπή Ακίνητης Περιουσίας. Προσωπικά έχω καταστήσει σαφές ότι το κλειστό Βαρώσι δεν θα είναι πλέον μια πόλη φάντασμα, ότι θα ανοίξει, και ότι ο στόχος μας είναι να γίνει και πάλι ένας τουριστικός παράδεισος, και έχω την έγκριση του λαού μας για αυτό το σχέδιο. Οι Ελληνοκύπριοι φίλοι μας και η διεθνής κοινότητα πρέπει να αποφασίσουν. Μας ζητείται να λάβουμε υπόψη μας τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, ναι ή όχι; Τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών είναι συμβουλευτικά. Ωστόσο μας υποδεικνύεται ότι πρέπει να συμμορφωνόμαστε στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Αυτό κάνουμε. Αν δεν συμμορφωθείς, θα τιμωρηθείς.