«Εβδομάδα απαγορευμένων βιβλιοπωλών»χαρακτηρίστηκε επισήμως η εβδομάδα που ξεκίνησε τη Δευτέρα 5 Νοεμβρίου από εκατοντάδες παλαιοβιβλιοπωλεία ανά τον κόσμο που εντελώς απροειδοποίητα και τελευταία στιγμή πετάχτηκαν έξω από το δίκτυο της Amazon.
Φυσικός αυτουργός της επιχειρηθείσας οικονομικής εξόντωσής τους ήταν το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο AdeBooks που εξειδικεύεται σε πωλήσεις παλιών βιβλίων, περιοδικών κι εφημερίδων, δίσκων βινυλίου, χαρτών κ.ά., το οποίο ιδρύθηκε το 1995 και το 2008 εξαγοράσθηκε από την Amazon. Η ιδιαίτερα εξειδικευμένη πλατφόρμα πραγματοποιούσε σημαντικό μέρος των πωλήσεων της συνδέοντας την ιστοσελίδα της με αντίστοιχα ηλεκτρονικά πωλητήρια ανά τον κόσμο που μπορεί να διέθεταν ή να μη διέθεταν φυσικά εμπορικά καταστήματα. Αφού λοιπόν είχαν επί χρόνια εξαρτήσει την ύπαρξη και τους τζίρους τους από το κανάλι πωλήσεων που έστησε η Amazon, αμειβόμενη δεόντως για την υπηρεσία που παρείχε, πολλοί εξ αυτών στη Νότια Κορέα, την Ουγγαρία, την Τσεχία, και τη Ρωσία έλαβαν μια ωραία πρωία ένα μέιλ με το οποίο ενημερώνονταν ότι πλέον η θυγατρική της Amazon δεν μπορούσε να τους υποστηρίξει. Η δικαιολογία που επικαλέστηκε ήταν πως πλέον δεν ήταν βιώσιμη η λειτουργία σε αυτές τις χώρες λόγω αυξημένου κόστους. «Μόνο η εταιρεία μας είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα πρέπει να απολύσει τουλάχιστον πέντε εργαζόμενους», δήλωνε στουςNew York Times στις 4 Νοεμβρίου βιβλιοπώλης από την Πράγα, συγκεκριμενοποιώντας τις επιπτώσεις από τον οικονομικό εξοστρακισμό τους!
Απέναντι στην αυθαιρεσία της Amazon αντέδρασαν ακαριαία περισσότεροι από 274 παλαιοβιβλιοπώλες σε 24 χώρες ανά τον κόσμο, αποφασίζοντας να αποσύρουν τα βιβλία τους από τις ηλεκτρονικές προθήκες του διαδικτυακού μονοπωλίου. Η δε Ένωση Παλαιοβιβλιοπωλών που έχει την έδρα της στο Λονδίνο, κλιμακώνοντας τη σύγκρουση, ανακοίνωσε ότι ακυρώνει τη συμφωνία που είχε υπογράψει με την Adebooks να γίνει χορηγός της ετήσιας έκθεσης βιβλίων του 2019. Η εταιρεία κατά την πάγια πρακτική της αρνήθηκε να απαντήσει στους βιβλιοπώλες, ακόμη και σε ερωτήσεις του Τύπου.
Η προσπάθεια οικονομικού στραγγαλισμού των παλαιοβιβλιοπωλών φέρνει στην επιφάνεια τους κινδύνους που εγκυμονούν για τη δημοκρατία και την πολυφωνία τα μονοπώλια που δημιούργησε το διαδίκτυο. Ποτέ, σε καμία άλλη εποχή μια επιχείρηση δεν είχε τη δύναμη να εξοντώνει οικονομικά τόσες χιλιάδες ανταγωνιστές της, από τόσες χώρες του κόσμου με μια κίνηση μόνο, με ένα μέιλ. Η Amazon το κατάφερε αυτό αφού πρώτα έναντι αμοιβαία επωφελών συμφωνιών (στην αρχή) προσέφερε πρόσβαση στις ηλεκτρονικές υποδομές της και συγκεκριμένα την πλατφόρμα που δημιούργησε και ανέπτυξε στη συνέχεια, χάρη στα δεδομένα εκατομμυρίων επισκεπτών που συγκέντρωσε και κατάλληλα αξιοποίησε με τη βοήθεια αλγορίθμων αυξάνοντας τις πωλήσεις μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων από τη μια και τις εμπειρίες των καταναλωτών από την άλλη. Μέχρι που ήρθε η ώρα να γιγαντωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να αποφασίσει να πετάξει στο περιθώριο τους ανταγωνιστές της! Ο οικονομικός τραμπουκισμός της Amazon δείχνει ότι η γιγάντωση των διαδικτυακών μονοπωλίων δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω τη επιστράτευσης έξυπνων τεχνολογιών και του συγκριτικού πλεονεκτήματος που παρέχει η επεξεργασία των μεγάλων δεδομένων. Η επικράτηση υλοποιείται και μέσω αθέμιτων πρακτικών που έχουν δραματικές συνέπειες στην ίδια τη δημοκρατία.
Ας αναλογιστούμε, καθ’ υπερβολήν, έναν κόσμο με έναν εκδοτικό οίκο μόνο. Είναι κάτι που ποτέ δεν πρόκειται φυσικά να γίνει, αλλά θα το ήθελε πάρα πολύ ο ιδρυτής και μεγαλομέτοχος της Amazon, Τζεφ Μπέζος, που είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, με προσωπική περιουσία άνω των 165 δισ. δολ. Σε έναν τέτοιο κόσμο χώρο στα ψηφιακά ράφια θα είχαν μόνο τα ευπώλητα γραμμένα στην αγγλική γλώσσα βιβλία.
Ο κίνδυνος που εκπροσωπεί ο Τζεφ Μπέζος και η αυτοκρατορία του για τον κόσμο των ιδεών έγινε ορατός το 2010 όταν η Amazon διέκοψε τις πωλήσεις βιβλίων του εκδοτικού οίκου Macmillan εξ αιτίας πιθανά κάποιας εμπορικής διαφοράς κι ως μορφή εκβιασμού. Έγινε ορατός επίσης το 2014 όταν βρέθηκε στα χαρακώματα με τον γαλλικό πολυεθνικό εκδοτικό όμιλο Hachette, ο οποίος μεταξύ άλλων θυγατρικών ελέγχει την Time Warner Book, ενώ η μητρική της ελέγχει τα ευρείας κυκλοφορίας περιοδικά Elle, Paris Match, κ.α. Παρόλα αυτά η Amazon δε δίστασε να σταματήσει να πουλάει τίτλους της Hachette κι ας περιλαμβάνονται στους καταλόγους της συγγραφείς όπως η Τζ. Κ. Ρόουλιγκ. Που να φανταζόταν η δημοφιλής συγγραφέας πόσο θα κινδύνευε ο Χάρι Πότερ από τον Τζεφ Μπέζος… Στο πλαίσιο της διαμάχης της Amazon με τη Hachette μάθαμε και ορισμένα, τουλάχιστον, από τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη που χρησιμοποιεί η Amazon όταν θέλει να επιβληθεί στους προμηθευτές της και να δεχθούν τους όρους της. Τέτοια χτυπήματα κάτω από τη ζώνη που η Amazon επιστρατεύει είναι για παράδειγμα η καθυστέρηση στην παραλαβή του βιβλίου που αποθαρρύνει έναν επίδοξο αναγνώστη από την ολοκλήρωση της παραγγελίας, είναι η πώληση ενός βιβλίου χωρίς καμία έκπτωση και μεγάλα διαφημιστικά μπάνερ που εμφανίζονται χωρίς κανείς προφανώς να τα ζητήσει γράφοντας «ίδια θέματα σε χαμηλότερη τιμή»…
Η εκδικητική μανία του Τζεφ Μπέζος απέναντι σε όποιον αμφισβητεί τη σκοτεινή δεσποτεία του βρίσκεται πιθανά πίσω κι από την απόφασή του να εξαιρέσει από τις μισθολογικές αυξήσεις τους εργαζόμενους εκείνων των χωρών που απέργησαν (Γερμανία, Ισπανία, Πολωνία, κ.α.) διεκδικώντας όχι μόνο αυξήσεις αλλά και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Για παράδειγμα να μην πρέπει να ουρούν σε μπουκάλια και να μπορούν να πάνε όπως όλοι οι άνθρωποι στις τουαλέτες για τη φυσική του ανάγκη χωρίς το φόβο να τους επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις. Ή, άλλο παράδειγμα, να τοποθετηθούν κλιματιστικά στην αχανή εγκατάσταση της Amazon στην Πενσυλβάνια, όπου στο χώρο του πάρκινγκ σταθμεύουν μόνιμα ασθενοφόρα για να μεταφέρουν στο νοσοκομείο λιπόθυμους από την εξάντληση και τις υψηλές θερμοκρασίες εργαζόμενους…
Πηγή: Εφημερίδα Νέα Σελίδα
