Η ιστοσελίδα μας δημοσίευσε τα τελευταία 24ωρα αρκετά εκτεταμένα ρεπορτάζ γύρω από το θέμα της παραβίασης από τρία ουκρανικά πολεμικά πλοία των ρωσικών χωρικών υδάτων στα στενά της Κερτς, που χωρίζουν την χερσόνησο της Κριμαίας από την ηπειρωτική Ρωσία.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, τα τρία ουκρανικά πλοία έχουν συλληφθεί και κατασχεθεί από τις ρωσικές αρχές και έχουν οδηγηθεί στον ναύσταθμο της Κερτς, ενώ το σύνολο των πληρωμάτων τους, αποτελούμενο από 24 ναυτικούς, έχει συλληφθεί και ανακρίνεται με βασικά αδικήματα της παραβίαση των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του ρωσικού νόμου περί διέλευσης των Στενών της Κερτς.
Επίσης, με αίτημα και πρωτοβουλία της ίδιας της Ρωσίας συγκλήθηκε έκτακτα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να εξετάσει το συγκεκριμένο ζήτημα, ωστόσο το αίτημα της Ρωσίας απορρίφθηκε με 7 ψήφους κατά, 4 υπέρ της ρωσικής πρότασης και 4 αποχές από την ψηφοφορία. Αντίθετα, έγινε δεκτό προς συζήτηση ανάλογο αίτημα της Ουκρανίας, παρόλο που αυτή δεν είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και, ως εκ τούτου, δεν είχε κανονικά το δικαίωμα να υποβάλει τέτοιου είδους αίτημα…
Σύσσωμος ο δυτικός κόσμος και οι ιμπεριαλιστικές του διεθνικές ενώσεις (ΝΑΤΟ, ΕΕ) έχουν ήδη λάβει το μέρος της χουντικής ουκρανικής κυβέρνησης υπό τον «Πρόεδρο» Ποροσένκο, κατηγορώντας την… Ρωσία για παράνομες ενέργειες (!!!) και για… παραβίαση των ουκρανικών συνόρων!!! Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ απαίτησε (!!!) από τις ρωσικές αρχές την άμεση απελευθέρωση των Ουκρανών ναυτών και των τριών πλοίων, ενώ η (υπό παραίτηση, στο τέλους του έτους) αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι χαρακτήρισε τις ενέργειες της Ρωσίας «εξωφρενική παραβίαση ουκρανικής περιοχής» (!!!) και κάλεσε τη Μόσχα να περιορίσει τις εντάσεις που προκαλούνται!!!
Όλα τα παραπάνω έχουν μία φανερή αιτία: την μη αναγνώριση, από τον δυτικό κόσμο, του δημοψηφίσματος της 16ης Μαρτίου 2014 που διεξάχθηκε στην Αυτόνομη Δημοκρατία (ΑΔ) της Κριμαίας και την αυτόνομη πόλη (ΑΠ) της Σεβαστούπολης υπό την ευθύνη της – εκλεγμένης με βάση την ουκρανική νομοθεσία – τοπικής κυβέρνησης. Στο δημοψήφισμα αυτό, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χερσονήσου ψήφισε υπέρ της αποχώρησης από τη σύνθεση της Ουκρανίας και της προσχώρησης, ως ομοσπονδιακής οντότητας, στη σύνθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στην ΑΔ της Κριμαίας το ποσοστό υπέρ της προσχώρησης στη Ρωσία έφτασε το 96,77% με ποσοστό συμμετοχής του 83,1% όσων είχαν δικαίωμα ψήφου, ενώ στην ΑΠ της Σεβαστούπολης τα ποσοστά ήταν αντίστοιχα 95,6% και 89,5%.
Φυσικά κανείς στη Δύση δεν έχει πει τίποτε για το πραξικόπημα της 22ης Φεβρουαρίου 2014, που ανέτρεψε τον νόμιμα εκλεγμένο Πρόεδρο της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ούτε για την ουσιαστική κατάληψη της εξουσίας από τον νεοναζιστικό και εθνικιστικό εσμό που κυριάρχησε νωρίτερα στο «Μαϊντάν» του Κιέβου και άλλων ουκρανικών πόλεων, με επικεφαλής τον Ποροσένκο και τους «συν αυτώ». Δεν έχουν πει τίποτε, επίσης, για τα νεοναζιστικά πογκρόμ εναντίον Ουκρανών πολιτών που εκφράζονταν εναντίον της νέας «εξουσίας» της χώρας, ούτε για τον αδελφοκτόνο εμφύλιο στο Ντονμπάς. Δεν έχουν πει τίποτε, ασφαλώς, για τις διώξεις που υπόκεινται οι Ουκρανοί πολίτες με διαφορετική εθνοτική καταγωγή (με κύριο όγκο, φυσικά, τους Ρώσους, που αποτελούν περίπου το 25% του πληθυσμού της χώρας), ούτε για τις απαγορεύσεις πολιτικών κομμάτων και της χρήσης στη δημόσια σφαίρα οποιασδήποτε άλλης γλώσσας, πλην της ουκρανικής. Δεν έχουν τίποτε, τέλος, για το θρησκευτικό σχίσμα που επιχειρείται στο ορθόδοξο χριστιανικό ποίμνιο της χώρας με πρωτοβουλία του ίδιου του Ποροσένκο και την στήριξη (δυστυχώς) του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.
Και πώς θα μπορούσαν να πουν οτιδήποτε για όλα τα παραπάνω, όταν ακριβώς οι δυτικοί ιμπεριαλιστές ήταν αυτοί που προκάλεσαν τα παραπάνω γεγονότα, φυσικά με την πρόθυμη συνεργασία των τοπικών τους λακέδων, στα πρόσωπα τύπων σαν τους Ποροσένκο, Γιατσενιούκ, Τουρτσίνοβ, Παρουμπί, Γκεράσενκο κοκ. Ήταν ακριβώς αυτοί που οργάνωσαν το πραξικόπημα της 22ης Φεβρουαρίου 2014, προκειμένου να δημιουργήσουν όσο τον δυνατόν σοβαρότερα προβλήματα στο «μαλακό υπογάστριο» της Ρωσίας, η οποία εδώ και περίπου 15 χρόνια εμφανίζεται πλέον ως σοβαρός γεωπολιτικός «παίκτης» παγκόσμιας εμβέλειας, ικανός να αμφισβητήσει τη «μονοκρατορία» των ΗΠΑ και των συμμάχων τους σε παγκόσμια κλίμακα.
Για να γυρίσουμε στο ζήτημα της Κριμαίας, θα πρέπει να εξηγήσουμε μερικές σημαντικές λεπτομέρειες στους αναγνώστες μας, προκειμένου να εντρυφήσουν στην ουσία του προβλήματος.
Η Αζοφική Θάλασσα, μια εσωτερική θάλασσα που επικοινωνεί με τον Εύξεινο Πόντο μέσω του πορθμού της Κερτς, από το 1991, χρονιά ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, μοιραζόταν και μοιράζεται, ως προς την δικαιοδοσία, ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Αυτό που συνέβη όμως το 2014, ήταν η de facto αλλαγή των θαλάσσιων συνόρων των δύο χωρών, ως συνέπεια της προσχώρησης της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης στη Ρωσική Ομοσπονδία. Το τελευταίο αυτό γεγονός μετέτρεψε τα χωρικά ύδατα που ανήκουν στην χερσόνησο από ουκρανικά σε ρωσικά. Ο δε πορθμός της Κερτς, που μέχρι το 2014 χωριζόταν ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία με βάση την αρχή της «μέσης γραμμής», από την στιγμή που η Κριμαία πέρασε στην δικαιοδοσία της Ρωσίας ελέγχεται πλήρως από αυτήν.
Η ηγεσία του Κιέβου, ωστόσο, ουδέποτε αναγνώρισε το δημοκρατικό δικαίωμα του λαού της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης για αυτοπροσδιορισμό και αυτοδιάθεση και εξακολουθεί να θεωρεί την περιοχή ως «δική της». Το ίδιο, βέβαια, κάνει και με την πολύπαθη περιοχή του Ντονμπάς, εναντίον της οποίας έχει εξαπολύσει στρατιωτική επιχείρηση, την οποία βάφτισε μάλιστα και «αντιτρομοκρατική» και η οποία μαίνεται εδώ και 4μιση χρόνια, έχοντας στείλει στον τάφο πάνω από 14 χιλιάδες ανθρώπους και έχει καταστρέψει επανειλημμένα σχεδόν το σύνολο των ειρηνικών υποδομών της περιοχής.
Αυτό που δεν μπορούν να χωνέψουν οι «μαϊντανόφρονες» του Κιέβου, είναι ότι η Κριμαία και η Σεβαστούπολη χάθηκαν γι’ αυτούς δίχως να πέσει ούτε μία ντουφεκιά, παρά το γεγονός της ύπαρξης δύναμης 22 χιλιάδων Ουκρανών στρατιωτικών στην χερσόνησο. Η ίση, σε αριθμητική δύναμη, ρωσική στρατιωτική παρουσία στην ναυτική βάση της Σεβαστούπολης δεν επέτρεψε την παραμικρή εστία έντασης και απέτρεψε όλες τις πιθανές προβοκάτσιες, που το Κίεβο σχεδίαζε να δημιουργήσει κατά την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, με ειρηνικές μεθόδους.
Μεγάλοι χαμένοι, βεβαίως, από την απώλεια της Κριμαίας είναι και οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, με πρώτες και «καλύτερες» τις ΗΠΑ, οι οποίες βεβαίως ορέγονταν την ρωσική βάση της Σεβαστούπολης, που ήθελαν να μετατρέψουν σε δική τους…Είτε από ιστορική άγνοια, είτε από υπερβολική έπαρση, δεν κατανοούν ότι οι Ρώσοι δεν θα εγκατέλειπαν ποτέ τη συγκεκριμένη πόλη, η οποία είναι και η μοναδική σε όλη την πρώην ΕΣΣΔ που έχει τιμηθεί δύο φορές με τον τίτλο της «πόλης-ηρωίδας»: μία επί Ρωσικής Αυτοκρατορίας για την ηρωική άμυνα εναντίον των αγγλικών, γαλλικών, γερμανικών και τουρκικών στρατευμάτων στον Κριμαϊκό Πόλεμο του 1853-1856 και μία επί Σοβιετικής Ένωσης για την εξίσου ηρωική της αντίσταση στην πολιορκία των ναζιστικών γερμανικών στρατευμάτων κατοχής το 1941-1942.
Η παρουσία, δε, των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στη Σεβαστούπολη βασιζόταν τα τελευταία χρόνια στην διακρατική Συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας που είχε υπογραφεί το 1997 και, τη στιγμή διεξαγωγής του δημοψηφίσματος του 2014 ήταν σε ισχύ.
Επιστρέφοντας στα γεγονότα των τελευταίων ημερών στην Αζοφική, θα πρέπει ν’ αναφέρουμε ότι πολύ πρόσφατα, τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, οι Ουκρανοί απευθύνθηκαν στη Ρωσία με έγγραφο αίτημα για διέλευση δύο πολεμικών της σκαφών από τον πορθμό της Κερτς με κατεύθυνση το λιμάνι του Μπερντιάνσκ, στο εσωτερικό της Αζοφικής. Το ουκρανικό αίτημα ικανοποιήθηκε από τις ρωσικές αρχές, αλλά δημιούργησε, κατά τα φαινόμενα, σοβαρό πρόβλημα στην ουκρανική ηγεσία, που με αυτόν τον τρόπο φάνηκε έμμεσα να αποδέχεται τον έλεγχο των στενών από την Ρωσία, συνεπώς και την δικαιοδοσία της στην Κριμαία! Γι’ αυτό, προφανώς, οι πραξικοπηματίες του Κιέβου χρειάζονταν τη δημιουργία ενός «γεγονότος» που να θέτει εκ νέου σε αμφιβολία την δικαιοδοσία των ρωσικών αρχών στον πορθμό. Αυτή ήταν μία (αλλά όχι η μοναδική) αιτία της δημιουργίας της συγκεκριμένης προβοκάτσιας με τα τρία πλοία, το βράδυ της Κυριακής 25/11.
Μια άλλη αιτία για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μιας τέτοιας προβοκάτσιας, είναι η προσωπική ανάγκη του «Προέδρου» Ποροσένκο και του συναφιού του για διατήρησης της εξουσίας για όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό είναι κάτι που βολεύει και τις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αφού η διοίκηση Ποροσένκο τους κάνει όλα τα χατήρια, χωρίς μάλιστα να υπολογίζει τις οποιεσδήποτε καταστροφικές συνέπειες σε βάρος του ουκρανικού λαού. Το συγκεκριμένο επεισόδιο έδωσε τη δυνατότητα στον Ποροσένκο να κηρύξει στρατιωτικό νόμο στην Ουκρανία, με (αρχική) διάρκεια 30 ημερών (η πρόταση του ίδιου του Ποροσένκο ήταν για 2 μήνες, ωστόσο η ουκρανική Βουλή (Ανώτατη Ράντα) την απέρριψε, θεωρώντας ότι μια τέτοια διάρκεια θα έθετε εν αμφιβόλω τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών, που είναι προγραμματισμένες για τα τέλη Φεβρουαρίου ή αρχές Μαρτίου του 2019). Βεβαίως, ο Ποροσένκο με τις υπερεξουσίες που του δίνει η κήρυξη στρατιωτικού νόμου, μπορεί εν μέσω του 30ήμερου, είναι ικανός να λάβει άλλες «έκτακτες» αποφάσεις και να γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του ακόμη και τις όποιες εσωτερικές αντιδράσεις, μετατρέποντας έτσι και τυπικά το καθεστώς του σε «κοινοβουλευτική δικτατορία».
Εν παρόδω, η δημοφιλία του Ποροσένκο στους Ουκρανούς εκλογείς έχει φτάσει στο ναδίρ, με ποσοστά που ποικίλλουν από 6 έως 11% (ανάλογα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων) και κινδυνεύει να βρεθεί εκτός της δυάδας που θα διεκδικήσει την προεδρία της χώρας στον β’ γύρο των αντίστοιχων εκλογών. Για να δώσουμε μια μικρή εικόνα για το τι επικρατεί στο ουκρανικό εκλογικό σώμα την παρούσα στιγμή, πρώτη (από τους συνολικά 12 υποψηφίους) στις δημοσκοπήσεις έρχεται η γνωστή και μη εξαιρετέα Γιούλια Τιμοσένκο με μόλις 15-16% των προτιμήσεων, ενώ από εκεί και κάτω γίνεται μεγάλη μάχη, αλλά σε… «χαμηλά βαρομετρικά», αφού οι Ζελένσκι, Γριτσένκο, Μπόικο (ο μοναδικός, ουσιαστικά, αντιπολιτευόμενος υποψήφιος) αλλά και ο ίδιος ο Ποροσένκο βρίσκονται σε ποσοστά μεταξύ 7 έως 11%, ενώ μεγάλο είναι το ποσοστό των αναποφάσιστων.Τέλος, η αποχή αναμένεται να κυμανθεί στα επίπεδα του 50%, κάτι που δείχνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την απαξία που δείχνουν οι Ουκρανοί πολίτες τις δήθεν «δημοκρατικές» διαδικασίες του χουντικού καθεστώτος του Κιέβου.
Η τρίτη και ουσιαστικότερη, ως τις ευρύτερες γεωπολιτικές της συνέπειες, αιτία της δημιουργίας και εκτέλεσης της συγκεκριμένης προβοκάτσιας, είναι η εξυπηρέτηση, από την πλευρά της ουκρανικής ηγεσίας, των γεωπολιτικών συμφερόντων της Δύσης, σε συνάρτηση και με ανάλογες ενέργειες σε βάρος, άμεσα ή έμμεσα, της Ρωσίας και σε άλλες γωνίες του πλανήτη. Μην ξεχνάμε, ότι την ίδια μέρα με την ουκρανική προβοκάτσια, στο Χαλέπι της Συρίας πραγματοποιήθηκε χημική επίθεση από μέλη της εξτρεμιστικής φιλοτουρκικής οργάνωσης «Ισλαμικό Κόμμα του Τουρκεστάν», που δημιούργησε προβλήματα ασφυξίας σε 107 κατοίκους της πόλης, ενώ ακολούθησε και επίθεση με συμβατικά πυροβόλα, από την οποία τραυματίστηκαν άλλοι 73 άμαχοι. Η απάντηση, βέβαια, της ρωσικής αεροπορίας ήταν αρκούντως σκληρή, αφού με στοχευμένες επιχειρήσεις στα κρυσφήγετα των μελών της συγκεκριμένης οργάνωσης ουσιαστικά τους κονιορτοποίησε μέσα σε ελάχιστες ώρες. Ωστόσο, ενώ στην περίπτωση του Χαλεπίου είχαμε μια ωμή παραβίαση της διεθνούς νομοθεσίας και των Συμφωνιών για την απαγόρευση των χημικών όπλων από την πλευρά της λεγόμενης «αντιπολίτευσης» της Συρίας (και όχι, βεβαίως, από την κυβέρνηση Άσαντ, που κατέστρεψε το σύνολο του χημικού της οπλοστασίου το 2014 παρουσία, μάλιστα, της διεθνούς κοινότητας), από την λαλίστατη, σε άλλες περιπτώσεις, Δύση δεν ακούστηκε «κιχ»… Πράγμα απολύτως «φυσιολογικό», αφού σύσσωμος ο δυτικός κόσμος ήταν «απασχολημένος» με τα γεγονότα στα Στενά της Κερτς και δεν είχε χρόνο ν’ ασχοληθεί με «επουσιώδη» ζητήματα…
Ήταν, άλλωστε, πολύ πιο ουσιαστικό ζήτημα για την Δύση η έγκριση, πριν από λίγες μέρες, από την Ανώτατη Ράντα της Ουκρανίας της επιλογής για είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ και της έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξη στην ΕΕ. Αυτό το θέμα, όπως και η έγκριση του – άκρως ελλειμματικού – ουκρανικού προϋπολογισμού για το 2019 πέρασαν κυριολεκτικά νύχτα από το κοινοβούλιιο της χώρας, με μεγάλη μερίδα βουλευτών να έχει αποκοιμηθεί στα έδρανα, ελέω εκτεταμένης χρήσης… αλκοολούχων ποτών τις προηγούμενες ώρες και μέσα στο κτήριο του Κοινοβουλίου!!!
Όλα όσα αναφέραμε παραπάνω, δημιουργούν μια εικόνα για τη σημερινή ουκρανική ηγεσία, η οποία θυμίζει έντονα την γνωστή κατσίκα της παροιμίας, η οποία τρίβεται στη μαγκούρα του τσομπάνη επιζητώντας, περίπου… «μαζοχιστικά», να φάει ξύλο… Μόνο που ο Ποροσένκο και οι υποτακτικοί του φαίνεται να μη μπορούν να υπολογίσουν αντικειμενικά το… πόσο και πόσο δυνατό «ξύλο» μπορεί να φάνε από τη Ρωσία, εάν και εφόσον εκείνη αποφασίσει να αντιμετωπίσει, είτε περιορισμένα είτε γενικευμένα, με σοβαρό – επιχειρησιακά – τρόπο «καραγκιοζιλίκια» όπως αυτά της περασμένης Κυριακής. Οι προειδοποιήσεις τόσο του Προέδρου Πούτιν, όσο και του Υπ.Εξ. Λαβρόβ εδώ και μερικούς μήνες δεν θορύβησαν, όσο θα έπρεπε, κάποια αυτιά. Φάνηκε όμως και από την συντονισμένη, στοχευμένη και αποτελεσματική επιχείρηση αποτροπής του ρωσικού Λιμενικού, του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας στα Στενά της Κερτς, η ρωσική πλευρά έχει σκληρύνει στην πράξη την στάση της απέναντι στην Ουκρανία. Αυτό, βεβαίως, έχει διαφανεί και από μια σειρά από άλλες ενέργειες, όπως η πλήρης διακοπή παροχής φυσικού αερίου στην Ουκρανία από 1/1/2020, η δημιουργία παρακαμπτηρίων της ουκρανικής διαδρομής στην παροχή ρωσικών υδρογονανθράκων (Nord Stream 2, TurkStream κοκ), οι νομικές απαιτήσεις του ρωσικού κράτους σε διεθνή διαιτητικά δικαστήρια σε υποθέσεις αθέτησης διμερών εμπορικών συμφωνιών από ουκρανικής πλευράς κ.ά. παρόμοιες ενέργειες.
Φυσικά τα μεγάλα διακυβεύματα για την ρωσική πλευρά στην περιοχή ένθεν κακείθεν των ρωσοουκρανικών συνόρων αφορούν πρώτα και κύρια στην τύχη του Ντονμπάς και των αυτονακηρυγμένων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ και συνεπακόλουθα στην οριστική αποδοχή από την διεθνή κοινότητα του στάτους της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης ως αναπόσπαστων (και ταυτόχρονα με σημαντικό βαθμό αυτονομίας και αυτοδιοίκησης) τμημάτων της ρωσικής επικράτειας. Το ορατό μέλλον θα δείξει εάν οι σχεδιασμοί αυτοί θα ευοδωθούν. Η προσωπική εκτίμηση του γράφοντος, είναι ότι προς τα εκεί γέρνει η «πλάστιγγα» της Ιστορίας και της Γεωπολιτικής στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τη χώρα μας.
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής ρωσικής γλώσσας, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Ροστόβ-να-Ντονού (Ρωσία) και μέλος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής της ΛΑ.Ε.
