Με τη σύλληψη του «Mr. Bitcoin» Αλεξάντρ Βίνικ στη Χαλκιδική το 2017, η Ελλάδα βρέθηκε στη δίνη ενός κυκλώνα, καθώς έπρεπε να επιλέξει ποιο από τα τρία εντάλματα έκδοσής του (από ΗΠΑ, Ρωσία και Γαλλία) θα «τιμήσει» και αφού ο Βίνικ εκδόθηκε τελικά στο Παρίσι, οι ελληνορωσικές σχέσεις βρίσκονται στο ναδίρ τους.
Την κατιούσα έχουν πάρει εδώ και μήνες οι ελληνορωσικές σχέσεις, που έφτασαν πλέον στο ναδίρ μετά και την έκδοση του Ρώσου υπηκόου, Αλεξάντερ Βίνικ, στη Γαλλία.
Εις βάρος του 38χρονου Βίνικ, ο οποίος συνελήφθη έπειτα από αμερικανικό αίτημα, τον Ιούλιο του 2017, στη Χαλκιδική, όπου παραθέριζε με την οικογένειά του, εκκρεμούσαν τρία εντάλματα έκδοσης: των Ηνωμένων Πολιτειών (για «μη αδειοδοτημένες τραπεζικές συναλλαγές, συνωμοσία για ξέπλυμα χρήματος και παράνομες τραπεζικές συναλλαγές»), της Γαλλίας (για εγκλήματα στον κυβερνοχώρο) και της Ρωσίας (για ηλεκτρονικές απάτες).
Έπειτα από έναν δικαστικό μαραθώνιο δυόμισι ετών, αποφασίστηκε από τις ελληνικές αρχές η έκδοση του, με τον Έλληνα υπουργό Δικαιοσύνης, Κωνσταντίνο Τσιάρα, να καθορίζει τη σειρά προτεραιότητας της έκδοσης.
Ο υπουργός αποφάσισε να εκδοθεί ο φερόμενος ως διαχειριστής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας BTC-e, μέσω της οποίας γίνονταν συναλλαγές του κρυπτο-νομίσματος Bitcoin, στη Γαλλία (προκρίνοντας το ευρωπαϊκό ένταλμα), στη συνέχεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τρίτη τη Ρωσία.
Εδώ και μία εβδομάδα ο Βίνικ, ο οποίος αρνείται όλες τις κατηγορίες, βρίσκεται στο Παρίσι, φρουρούμενος σε νοσοκομείο, καθώς αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας ύστερα από μακρά απεργία πείνας (με αίτημα να εκδοθεί και να δικαστεί στην πατρίδα του) την οποία άρχισε στις ελληνικές φυλακές πριν από την έκδοσή του στη Γαλλία.
Η Ελλάδα βρέθηκε άθελά της στη δίνη ενός κυκλώνα, καθώς τόσο η Ουάσινγκτον όσο και η Μόσχα είχαν πολύ ψηλά στις προτεραιότητές τους την έκδοση του Βίνικ. Δεν είναι σαφές ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι που κρύβονται πίσω από το έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον να μεταφερθεί στις ΗΠΑ ο Ρώσος καταζητούμενος, ο οποίος θεωρείται ιδιοφυΐα στους αλγόριθμους και γνωρίζει πολλές κρίσιμες πληροφορίες για την παγκόσμια κυκλοφορία του bitcoin, συναλλαγές και πρόσωπα που κινούνται στο σκοτάδι του διαδικτύου.
Είναι όμως μόνο το ξέπλυμα χρήματος το κίνητρο των Αμερικανών για το κυνήγι του Βίνικ ή υπάρχουν και άλλες κρίσιμες πληροφορίες που γνωρίζει ο Ρώσος για ζητήματα που σχετίζονται με την εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση στις ΗΠΑ;
Το μόνο βέβαιο είναι πάντως ότι μη έκδοση του Βίνικ στη Μόσχα έχει επιβαρύνει πάρα πολύ τις ήδη επιβαρυμένες ελληνορωσικές σχέσεις.
Ανεπίσημα, ρωσικές πηγές κάνουν λόγο για πολιτική απόφαση του Έλληνα υπουργού Δικαιοσύνης, η οποία αγνόησε το τεκμηριωμένο ρωσικό αίτημα και σημειώνουν ότι το ζήτημα αυτό είχε τεθεί και στον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, στις συνομιλίες που είχε με τον Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα, τον Νοέμβριο του 2019, μια επίσκεψη που έγινε στον απόηχο των απελάσεων των Ρώσων διπλωματών από την Αθήνα (Ιούλιος 2018) και είχε ως στόχο «να σηματοδοτήσει ένα νέο κεφάλαιο στις διαχρονικά φιλικές ελληνορωσικές σχέσεις».
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι ο κ. Δένδιας επιφυλάχθηκε τότε να ξαναδεί η Αθήνα το ρωσικό αίτημα, ωστόσο η κατάληξη είναι πλέον γνωστή.
Είναι χαρακτηριστικές και οι δηλώσεις που έκανε ο Σεργκέι Λαβρόφ στις 23 Δεκεμβρίου: «Θεωρούμε τελείως μη αποδεκτή την προσέγγιση εκ μέρους των Ελλήνων συναδέλφων, οι οποίοι υποσχέθηκαν να εμβαθύνουν –θέλω να το τονίσω ξανά αυτό– στα πρόσθετα στοιχεία που παρουσιάσαμε. Αυτό, όμως, δεν συνέβη».
Μετά την έκδοση του Βίνικ στη Γαλλία, η ρωσική πρεσβεία στην Αθήνα, με ανακοίνωση της, εξέφρασε τη λύπη της γιατί αγνοήθηκε «το τεκμηριωμένο αίτημα της Γενικής Εισαγγελίας της Ρωσίας για την ως προτεραιότητα έκδοσης του Αλεξάντρ Βίνικ στη χώρα της υπηκοότητάς του».
Στη συνάντηση Δένδια-Λαβρόφ είχε τεθεί από τη ρωσική πλευρά και το ζήτημα της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας, ζήτημα για το οποίο η Αθήνα υποστήριξε ότι δεν αναμιγνύεται, καθώς αποτελεί αμιγώς εκκλησιαστικό ζήτημα, αναφέροντας τη ρήση «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ».
Ωστόσο, σημειώνουν ρωσικές πηγές, η παρουσία Έλληνα διπλωμάτη στο πλευρό του Έλληνα Πατριάρχη Αλεξανδρείας, κατά τη διάρκεια δηλώσεων του με τις οποίες υποστήριξε την απόφαση του Φαναρίου για την Ουκρανική Αυτοκεφαλία, προσλαμβάνεται από τη Μόσχα ως ένδειξη πολιτικής στήριξης της Ουκρανικής Αυτοκεφαλίας εκ μέρους της Αθήνας.
Ρωσικές πηγές, μετά και την ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις, κάνουν πλέον λόγο για μια ελληνική κυβέρνηση «άκρατου φιλο-αμερικανισμού», ενώ την ίδια στιγμή διαβεβαιώνουν ότι δεν αλλάζει η ρωσική στάση ούτε στο Κυπριακό, ούτε και στην προσήλωση της Ρωσίας στο διεθνές δίκαιο.
Επισημαίνουν επίσης ότι παρά τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Αθήνας που συμπλέουν απολύτως με τα αμερικανικά συμφέροντα, οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες δεν θα συνεργαστούν με τουρκικές στην έρευνα και εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων σε αμφισβητούμενες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η επιδείνωση των ελληνορωσικών σχέσεων δεν συνάδει με τη ρητορική της Αθήνας για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και σε αυτή την κρίσιμη για τα εθνικά θέματα συγκυρία θα ήταν χρήσιμο να μην παρακολουθούμε μοιρολατρικά την αναπτυσσόμενη ρωσοτουρκική συνεργασία, αλλά να πάρουμε πρωτοβουλίες προσέγγισης με τη Ρωσία.
Άλλωστε, η σχέση Μόσχας και Αγκύρας θα δοκιμαστεί τόσο στη Συρία, όσο και στη Λιβύη πολύ σύντομα, ενώ και οι αμερικανοτουρκικές και τουρκοαραβικές σχέσεις θα επιδεινωθούν με αφορμή το αμερικανικό σχέδιο για το Μεσανατολικό.