Οι ρυθμοί ανάπτυξης της Eυρωζώνης φρενάρουν, με τη μεταποίηση να συρρικνώνεται για τέταρτο μήνα – χωρίς, λόγω πολιτικής ακαμψίας, να προσφέρονται τα νομισματικά ή δημοσιονομικά εργαλεία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Το ενδεχόμενο, πάλι, ενός άτακτου Brexit παραμένει, έναν μήνα πριν από την “ώρα μηδέν”, υπαρκτό – εκθέτοντας και την ηπειρωτική Ευρώπη στο ρίσκο ενός μεγάλου σοκ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά για να ομολογήσουν (ή και να συνειδητοποιήσουν) οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες τις υπαρξιακές προκλήσεις του κοινού οικοδομήματος, ήρθε να προστεθεί, με αμερικανική πρωτοβουλία, μία ακόμα μεγαλύτερη: η πιθανή στοχοποίηση της ευρωπαϊκής πλευράς στο πλαίσιο των εμπορικών πολέμων.
Οι προειδοποιήσεις
Ήταν μια εξέλιξη η οποία δεν θα έπρεπε να αιφνιδιάζει, δεδομένης της διαφαινόμενης εκτόνωσης (προς αγαλλίαση των αγορών) της σχετικής σινο-αμερικανικής σύγκρουσης, καθώς, προτού καν κλείσει το μέτωπο με την Κίνα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με ποικίλες δηλώσεις του είχε προϊδεάσει για το ποιο θα ήταν το επόμενο. Και οι υποψίες έγιναν βεβαιότητα την Κυριακή, όταν το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου παρέδωσε στον Λευκό Οίκο, έπειτα από μακρά προετοιμασία, την έκθεσή του με την οποία ανοίγει τον δρόμο για την επιβολή δασμών στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, με τη συνήθη επίκληση του Άρθρου 232 περί λόγων εθνικής ασφαλείας.
Το ακριβές περιεχόμενο της έκθεσης δεν είναι γνωστό, ούτε οι τρόποι με τους οποίους θα επιλέξει να κινηθεί ο Τραμπ. Διαθέτει, ωστόσο, τη διακριτική ευχέρεια να επιβάλει εντός των επόμενων 90 ημερών, χωρίς προηγούμενη έγκριση από το Κογκρέσο, τιμωρητικά μέτρα που θα ξεκινούν από συγκεκριμένα εξαρτήματα (λογισμικό, αισθητήρες, συστήματα GPS) ή συγκεκριμένους τύπους οχημάτων (π.χ., ηλεκτροκινούμενα) και θα φτάνουν μέχρι την επιβολή δασμών της τάξης του 25% στο σύνολο των εξαγωγών της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας στις ΗΠΑ, αξίας 340 δισ. δολαρίων.
Σχεδόν τα μισά (8,3 εκατ. στα 17 εκατ.) από τα οχήματα που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ το 2017 ήταν εισαγόμενα από το εξωτερικό.
Στη σκιά του Μονάχου
Η χρονική σύμπτωση της πρωτοβουλίας του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου με τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, όπου, όπως διαπίστωσε και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, απλώς επιβεβαιώθηκε η διεύρυνση του διατλαντικού ρήγματος σε μια σειρά από ζητήματα (εμπόριο, κλιματική μεταβολή, Ιράν, αγωγός NordStream2 κ.ο.κ.), ήταν καταλυτική. Μιλώντας στη διάσκεψη, η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, δεν μπόρεσε να κρύψει την αγανάκτησή της, ειδικά για την επίκληση του Άρθρου 232, υπενθυμίζοντας ενδεικτικά ότι το μεγαλύτερο εργοστάσιο της BMW βρίσκεται στη Νότιο Καρολίνα…
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε να εκφράσει την ετοιμότητά της να εισηγηθεί “αποφασιστική και επαρκή απάντηση” σε τυχόν αμερικανικούς δασμούς. Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, εκπονούνται σχέδια για αρχική επιβολή ευρωπαϊκών αντιμέτρων σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 20 δισ. δολαρίων, με στοχοποίηση Πολιτειών κρίσιμων για την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και ανταγωνιστών, όπως η Tesla.
“Τίποτε δεν είναι εγγυημένο”
Το διακύβευμα δεν είναι διόλου μικρό, καθώς, όπως υπενθύμισε την Πέμπτη μέσω των “Financial Times” ο διευθύνων σύμβουλος της Volkswagen, Χέρμπερτ Ντις, τυχόν εμπορικός πόλεμος θα κόστιζε στην εταιρεία του, με βάση το χειρότερο σενάριο, έως και 2,5 δισ. ευρώ ετησίως, ήτοι το 13% των αναμενόμενων κερδών της. Για το σύνολο του κλάδου, ο Γκάμπριελ Φέλμπερμαϊρ του ινστιτούτου IFO εκτιμά τις απώλειες από μια δασμολόγηση κατά 25% στα 18,4 δισ. ετησίως, ήτοι το ήμισυ των γερμανικών εξαγωγών αυτοκινήτων στην αμερικανική αγορά.
Η αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί το πραγματικό “πετράδι του στέμματος” της γερμανικής οικονομίας – και βρίσκεται ήδη σε κρίσιμη καμπή, αφενός λόγω των πρόσφατων σκανδάλων στα ντιζελοκίνητα, που αποκαλύφθηκαν χάρη στις αμερικανικές Αρχές, και αφετέρου λόγω της υστέρησής του στη μετάβαση προς την ηλεκτροκίνηση, όπου φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει και η Κίνα.
“Τίποτε δεν είναι εγγυημένο αιωνίως”, προειδοποιεί ο Ντις, φέρνοντας το παράδειγμα παρηκμασμένων πρώην πρωτευουσών της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπως του Ντιτρόιτ ή του Τορίνο.
Ήδη, άλλωστε, η γερμανική βιομηχανία απειλείται αρκούντως από το σενάριο ενός Brexit δίχως συμφωνία, το οποίο θα διατάρασσε την αλυσίδα τροφοδοσίας του κλάδου, αλλά και τις εξαγωγές 750.000 οχημάτων ετησίως στη Βρετανία.
Η διαπραγματευτική τακτική των δύο πλευρών
Σε συνάντησή του την Τετάρτη με τον Αυστριακό καγκελάριο, Σεμπάστιαν Κουρτς, ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τους Ευρωπαίους “σκληρούς διαπραγματευτές” και επανέλαβε την προειδοποίηση ότι, “αν δεν υπάρξει συμφωνία”, θα προχωρήσει στην επιβολή δασμών. Διαβεβαίωσε, πάντως, τον συνομιλητή του ότι κάτι τέτοιο δεν θα χρειαστεί.
Όμως, στη χθεσινή τους συνεδρίαση οι υπουργοί Εμπορίου της Ε.Ε. αναμενόταν να εξουσιοδοτήσουν την Κομισιόν να διαπραγματευτεί μόνο για τα βιομηχανικά προϊόντα και όχι για τα αγροτικά, όπως διακαώς θα επιθυμούσε η Ουάσινγκτον. Σκληρή στάση τηρεί και η Επιτροπή Εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου, κατηγορώντας τις ΗΠΑ ως παραβάτη των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Ασύμμετρη σχέση
Ο Ντόναλντ Τραμπ, είναι η αλήθεια, δεν στερείται επιχειρημάτων. Μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς της τάξης του 2,5% στα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται και συναρμολογούνται στην Ευρώπη (εξαιρουμένων των SUV και των ανοιχτών ημιφορτηγών, για τα οποία ισχύει συντελεστής 25%), ενώ η ευρωπαϊκή πλευρά σε όλα τα οχήματα επιβάλλει δασμούς ύψους 10%.
Ωστόσο, η ασυμμετρία είναι ευρύτερη. Όπως υπενθυμίζει η “Daily Telegraph”, η Ε.Ε. έχει οικοδομήσει διαρθρωτικό εμπορικό πλεόνασμα ύψους 171 δισ. δολαρίων έναντι των ΗΠΑ, διαπλέοντας την προηγούμενη δύσκολη δεκαετία στηριζόμενη κυρίως στη διεθνή ζήτηση, ενώ συμπίεζε την εσωτερική με πολιτικές λιτότητας.
Μόνο στη Γερμανία αντιστοιχούσαν πέρσι 65 δισ. δολάρια αυτού του πλεονάσματος. Ο σύμβουλος Εμπορίου του Λευκού Οίκου Πίτερ Ναβάρο δεν παύει να κατηγορεί τη Γερμανία ότι, όντας νομισματικά ενωμένη με περισσότερο αδύναμες οικονομίες, επωφελείται μιας τεχνητής οιονεί υποτίμησης.
Παρελθόν και παρόν
Μοιάζει να απέχουμε πολύ από τον περασμένο Ιούλιο, οπότε ο Ντόναλντ Τραμπ και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, κήρυξαν εμπορική “εκεχειρία”, αν και αυτή φάνταζε εξαρχής επισφαλής. Στην πραγματικότητα, όμως, η εικόνα είναι πολύ πιο σύνθετη, όπως δείχνει τόσο το ιστορικό προηγούμενο των “εθελοντικών ποσοστώσεων” που απέσπασε η Ουάσινγκτον από την Ιαπωνία τη δεκαετία του ’80 όσο και η τωρινή μεθοδολογία του ενοίκου του Λευκού Οίκου. Πολύ χαρακτηριστικά, πολλαπλασιάζονται οι πληροφορίες ότι ο τελευταίος γύρος σινο-αμερικανικών διαπραγματεύσεων την εβδομάδα αυτή, στο πλαίσιο της 90ήμερης ανακωχής που συμφωνήθηκε μεταξύ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ στις αρχές Δεκεμβρίου, έχει περάσει, παρά τους φόβους για κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, στο στάδιο της συγγραφής προσχεδίου συμφωνίας.
*Πηγή: Capital.gr
