Μέχρι το 2070, η ΕΕ θα αντιπροσωπεύει μόλις το 3,7% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ η Αφρική θα φτάσει το 27,4%, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν για τις δημογραφικές εξελίξεις (τη δημοσίευσε το ΚΥΠΕ στις 23/06), την οποία σχολιάζει σήμερα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορρέλ στο προσωπικό του ιστολόγιο, σχολιάζοντας τις γεωπολιτικές προεκτάσεις.
- Σύμφωνα με τον κ.Μπορέλ, “τον τελευταίο καιρό οι Ευρωπαίοι κάνουν λιγότερα παιδιά από πριν. Με μέσο όρο 1,55 παιδιά ανά γυναίκα το 2018, η Ευρώπη απέχει πολύ από το ποσοστό των 2,1 παιδιών, κάτι που είναι απαραίτητο για τη σταθεροποίηση του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Από το 2012, οι θάνατοι υπερβαίνουν τις γεννήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι χωρίς μετανάστευση από χώρες εκτός Ευρώπης, ο πληθυσμός μας θα είχε ήδη αρχίσει να μειώνεται”.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος σημειώνει ότι “η ΕΕ έχει τώρα πληθυσμό 447 εκατομμυρίων. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Eurostat, ο αριθμός αυτός αναμένεται να φθάσει τα 449 εκατομμύρια περίπου το 2025, προτού μειωθεί από το 2030 και μετά σε 424 εκατομμύρια το 2070. Όλα αυτά συνοδεύονται από σημαντική γήρανση: το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών αναμένεται να αυξηθεί από 20% το 2019 έως 30% το 2070. Ταυτόχρονα, ο πληθυσμός ηλικίας 20-64 ετών (δηλαδή όσοι εργάζονται σε ηλικία) αναμένεται να μειωθεί σταθερά”.
- “Ορισμένες περιοχές, ιδίως αγροτικές περιοχές στην Ανατολική και Νότια Ευρώπη, ενδέχεται να παρουσιάσουν σταθερή και ταχεία μείωση του πληθυσμού. Εξ’ ου και η ανάγκη για ενεργητικές πολιτικές, ιδίως στον τομέα της απασχόλησης και της υγείας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι δημογραφικές αλλαγές δεν θα επιδεινώσουν τις διαφορές εντός της Ένωσης”, τόνιζει ο Μπορρέλ.
Υπογραμμίζει δε πώς “οι δημογραφικές τάσεις θα επηρεάσουν τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο: ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται από 7,8 δισεκατομμύρια το 2020 σε 10,5 δισεκατομμύρια το 2070, σύμφωνα με το κεντρικό σενάριο των Ηνωμένων Εθνών. Το 1950, ο πληθυσμός των 27 χωρών που αποτελούν στην πραγματικότητα την Ένωση αντιπροσώπευε το 12,9% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σήμερα αντιπροσωπεύει 5,7%. Μέχρι το 2070, η ΕΕ θα αντιπροσωπεύει μόνο το 3,7% της ανθρωπότητας”.
- Επιπλέον καταγράφει ότι “οι πληθυσμιακές προβλέψεις για άλλες περιοχές του κόσμου ρίχνουν φως στις κύριες προκλήσεις για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ κατά τον επόμενο μισό αιώνα. Ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών, των οποίων η δημογραφία είναι ελαφρώς πιο δυναμική από τη δική μας, αναμένεται να καλύψει τον πληθυσμό της ΕΕ έως το 2070. Ωστόσο, μέχρι τότε, θα βρισκόμασταν ακόμη σε μια πολύ παρόμοια κατάσταση: οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτελούν μόνο το 3,9% του παγκόσμιου πληθυσμού”.
“Η Κίνα, η οποία σήμερα αντιπροσωπεύει το 18,5 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού, θα δει επίσης τη σχετική μείωση του δημογραφικού της βάρους σημαντικά. Μέχρι το 2070, αναμένεται να έχει χάσει 181 εκατομμύρια κατοίκους υποχωρώντας στο 12% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η μέση ηλικία του κινεζικού πληθυσμού, που είναι 38 χρόνια σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί σε 49 χρόνια το 2070. Αυτό είναι ακόμη υψηλότερο από ό, τι στην Ευρώπη, όπου θα έπρεπε να φτάσει τα 48 χρόνια μέχρι τότε. Η Κίνα θα βιώσει μια πολύ ταχεία γήρανση του πληθυσμού της κατά τον επόμενο μισό αιώνα.
Ενώ η δημογραφική του πτώση αναμένεται να μειώσει την πίεση στο περιβάλλον στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές, η γήρανση του πληθυσμού θα είναι αναμφίβολα μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις για μια χώρα που δεν διαθέτει ακόμη ανεπτυγμένο σύστημα πρόνοιας. Μέχρι το 2070, αντιθέτως, η Ινδία αναμένεται να έχει αποκτήσει 249 εκατομμύρια ανθρώπους και να αντιπροσωπεύει το 15,6% του παγκόσμιου πληθυσμού, σχεδόν το ένα τρίτο περισσότερο από την Κίνα.
Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι αυτή η αύξηση του πληθυσμού θα μεταφραστεί σε αντίστοιχη αύξηση της δύναμης της Ινδίας: θα δημιουργήσει πράγματι σημαντικά προβλήματα σε μια χώρα με υποβαθμισμένο περιβάλλον, περιορισμένους πόρους και υψηλές εσωτερικές εντάσεις”, εξηγεί ο κ. Μπορέλ.
- Αυτό που προκύπτει πρωτίστως από την έκθεση της Κομισιόν, σημειώνει ο Μπορρέλ είναι “η δημογραφική αναταραχή που συμβαίνει στην υποσαχάρια Αφρική”.
“Αυτή η περιοχή αντιπροσώπευε το 1950 μόνο το 7,1% του παγκόσμιου πληθυσμού, το μισό της Ευρώπης. Αντιπροσωπεύει τώρα το 14%, περισσότερο από το διπλάσιο από την Ένωση. Το 2070 ο πληθυσμός του θα είναι 27,4%, περισσότερο από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού και επτά φορές τον δικό μας. Το μέλλον της υποσαχάριας Αφρικής, η πολιτική του σταθερότητα και η οικονομική του επιτυχία, αναμφίβολα θα έχουν καθοριστικό αντίκτυπο στο πώς θα μοιάζει ο κόσμος του αύριο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ευρώπη, η οποία είναι γείτονας της αφρικανικής ηπείρου και συνδέεται με αυτήν από πολλούς παλιούς δεσμούς, ακόμη και αν δεν ήταν πάντα φιλικοί στο παρελθόν. Το μέλλον της ΕΕ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά μας να συνοδεύουμε την ανάπτυξη της Αφρικής κατά τον 21ο αιώνα και να συμβάλουμε στην επιτυχία της”, καταλήγει.
*Με πληροφορίες από ΚΥΠΕ – Αθανάσιος Αθανασίoυ
Βέλγιο/Βρυξέλλες