Νέες και μεγαλύτερες θυσίες, της τάξεως των 2,5 δισ. ευρώ (ή 1,4% του ΑΕΠ), με αυξήσεις φόρων και περικοπές συντάξεων και επιδομάτων για το 2018 κρύβει το προσχέδιο του νέου κρατικού προϋπολογισμού που άρχισαν ήδη να επεξεργάζονται τα τεχνικά κλιμάκια του υπουργείου Οικονομικών και των δανειστών.
Σε σχέση με φέτος -και πριν καν εξασφαλίσει πώς θα συγκεντρώσει τα έσοδα της χρονιάς- η κυβέρνηση καλείται να πείσει τους δανειστές με ποια μέτρα θα βάλει στα κρατικά ταμεία 1,15 δισ. επιπλέον από φόρους το 2018, ενώ παράλληλα θα εξοικονομήσει και άλλα 1,4 δισ. από περικοπές δαπανών.
Οι φόροι θα αυξηθούν και πάλι λόγω της κατάργησης της έκπτωσης του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά, της κατάργησης της έκπτωσης φόρου λόγω ιατρικών δαπανών, αλλά και της έκπτωσης του 1,5% στην παρακράτηση φόρου. Μεγάλοι χαμένοι του 2018 βγαίνουν οι συνταξιούχοι και οι δικαιούχοι ΕΚΑΣ, καθώς τα επιδόματα θα «εξορθολογιστούν», με πρώτο και καλύτερο το επίδομα θέρμανσης.
Αιματοβαμμένο πλεόνασμα
Τα μέτρα 2,5 δισ. ευρώ απαιτείται να ληφθούν για να επιτύχει η κυβέρνηση το 2018 διπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ έναντι 1,75% φέτος). Με όλα τα μέτρα που έχει έως τώρα λάβει, για το 2017 η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,171 δισ. ευρώ, αλλά το 2018 πρέπει να το αυξήσει στα 6,571 δισ. όπως προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που ψήφισε η Βουλή τον Ιούνιο.
Ο λογαριασμός, όμως, μπορεί να ανέβει. Η κυβέρνηση υποστηρίζει μεν ότι θα καταφέρει να πιάσει ή και να ξεπεράσει τελικά τους στόχους, αλλά οι δανειστές εντοπίζουν υστερήσεις στη βεβαίωση φόρων του 2017 λόγω της μείωσης των εισοδημάτων το 2016. Το γεγονός αυτό από μόνο του δημιουργεί περιθώριο για πιέσεις και για νέα μέτρα του 2018, καθώς μάλιστα η Κομισιόν βλέπει δημοσιονομική τρύπα έναντι των στόχων στο μνημόνιο κατά τουλάχιστον 200 (ή έως και 400) εκατ. ευρώ – και πολύ μεγαλύτερη το ΔΝΤ.
Τα νεγάλα θύματα οι οικονομικά και κοινωνικά αδύναμοι
Συνολικά τα κρατικά έσοδα (με ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.) θα πρέπει το 2018 να ενισχυθούν κατά τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ έναντι του 2017, ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες θα πρέπει να συμπιεστούν κατά 1,4 δισ. ευρώ, πρωτίστως μέσα από την περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Ακόμα και αν η κυβέρνηση καταφέρει έχει έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις ή την εθελοντική αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, οι δανειστές θέλουν μόνιμες εξοικονομήσεις, ιδίως από περικοπές δαπανών των υπουργείων. Κορυφαίος υπουργός δεν κρύβει ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για περαιτέρω μειώσεις στις κοινωνικές και προνοιακές δαπάνες. «Μας πιέζουν πολύ στην αξιολόγηση δαπανών», μας είπε χαρακτηριστικά, ενώ αρμόδιες πηγές λένε ότι φοβούνται νέες περικοπές τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ στα κοινωνικά κονδύλια.
Τα σίγουρα και συμφωνημένα με την τρόικα αντιλαϊκά μέτρα
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση καλείται να σχεδιάσει τον πιο κρίσιμο Προϋπολογισμό των τελευταίων ετών, ποντάροντας ότι θα εισπράξει ακόμη περισσότερα από φόρους, τη στιγμή που ψαλιδίζει εισοδήματα, κυρίως των συνταξιούχων.
Καθώς το 2018 πρέπει να επιτευχθεί στην οικονομία πρωτογενές πλεόνασμα κατά 3,4 δισ. ευρώ μεγαλύτερο συγκριτικά με το 2017 -και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι ο φετινός Προϋπολογισμός θα εκτελεστεί κατά γράμμα-, για την επόμενη χρονιά προβλέπονται τουλάχιστον 11 νέα εισπρακτικά μέτρα και περικοπές. Το σίγουρο είναι ότι το διαθέσιμο εισόδημα θα μειωθεί και πάλι, ιδιαίτερα για τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ, τους νέους συνταξιούχους και τις συντάξεις χηρείας. Το προσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή στις 2 Οκτωβρίου περιλαμβάνει τουλάχιστον μια ντουζίνα πρόσθετα μέτρα λιτότητας..
Τα 9 νέα μέτρα λιτότητας για το 2018
1 Η αλλαγή στα κριτήρια χορήγησης του ΕΚΑΣ μέσω της οποίας δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι θα στερηθούν ακόμη και 1.400 ευρώ τον χρόνο. Στους δικαιούχους ΕΚΑΣ θα διατεθούν μόλις 80 εκατ. ευρώ, από 900 εκατ. που δίνονταν πριν από το 3ο μνημόνιο και 320 εκατ. ευρώ που δόθηκαν φέτος.
2 Από 1/1/2018 αλλάζει ο ΕΝΦΙΑ. Επειδή θα ισχύσουν νέες αντικειμενικές αξίες που θα προσεγγίσουν τις πραγματικές, η κυβέρνηση θα αλλάξει το σύστημα υπολογισμού του φόρου ώστε το 2018 να επιβάλει φόρους τουλάχιστον 3,3 δισ. ευρώ στους ιδιοκτήτες ακινήτων.
3 Η κατάργηση της έκπτωσης των ιατρικών δαπανών, η οποία θα φορτώσει συνταξιούχους και φορολογούμενους που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας με πρόσθετους φόρους 121 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι κατά την εκκαθάριση φόρου εισοδήματος το 2018 δεν θα αναγνωριστούν οι αποδείξεις φαρμάκων και ιατρικών δαπανών που εκδόθηκαν ή θα εκδοθούν μέσα στο 2017.
4 Η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες κατά 661 εκατ. ευρώ! Από 1/1/2018 οι εισφορές θα υπολογίζονται επί των καθαρών κερδών του επαγγελματία ή της επιχείρησης, προσαυξημένες με τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί κατά τη διάρκεια του 2017. Δηλαδή θα πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές και για αυτές που ήδη πλήρωσαν, χωρίς να αφαιρούνται όπως ισχύει σήμερα. Ειδικά για το 2018, ως πρώτο έτος εφαρμογής του μέτρου, η εισφορά θα υπολογιστεί με έκπτωση 20%. Από το 2019 όμως η έκπτωση καταργείται και τότε θα προκύψει και νέα επιβάρυνση.
5 Η εφαρμογή αντικινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση και η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας για εξοικονόμηση 123 εκατ. ευρώ ετησίως.
6 Περικόπτεται κατά 30 εκατ. το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης που θα δοθεί τον Ιανουάριο. Οι εναπομείναντες δικαιούχοι θα μειωθούν, καθώς το υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να εκδώσει νέα απόφαση αυστηροποίησης των κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης. Από τον Ιανουάριο κάποιοι θα χάσουν εντελώς το επίδομα, ενώ δεν αποκλείεται και η μείωση του επιδόματος ανά λίτρο πετρελαίου (και ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή).
7 Κατάργηση της έκπτωσης στην παρακράτηση φόρου που οδηγεί σε περαιτέρω μείωση των καθαρών αποδοχών για μισθωτούς και συνταξιούχους από 1/1/2018. Μισθωτοί και συνταξιούχοι θα χάσουν περίπου 5 ευρώ ο καθένας ή 68 εκατ. ευρώ συνολικά μέσα στο 2018.
8 Ενεργοποιείται το νέο πακέτο φορολογικών μέτρων στον τουρισμό. Ξεκινά η επιβολή του τέλους διανυκτερεύσεων αλλά και το νέο καθεστώς φορολόγησης στις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις (τύπου Airbnb) με στόχο να εισπραχθούν περίπου 122 εκατ. ευρώ επιπλέον φόροι.
+1 Κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα υπόλοιπα 32 νησιά του Αιγαίου. Ο ΦΠΑ θα αυξηθεί κατά 50% στα μικρά νησιά και στα νησιά των Νομών Εβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου (πλην Ρόδου και Καρπάθου) που έχουν πληγεί από τη μεταναστευτική κρίση.