Η απόφαση του Τούρκου προέδρου Recep Tayyip Erdogan να προχωρήσει στην απέλαση πρεσβευτών 10 δυτικών χωρών εκλαμβάνεται ως ένα ακόμα βήμα προς τη ρήξη με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Θεωρείται πως είναι μία κίνηση υψηλού ρίσκου από έναν «σκληρό διπλωματικό παίκτη», που θα επιδεινώσει περαιτέρω τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση και προφανώς θα επηρεάσει την πορεία της τουρκικής λίρας.
Ωστόσο πίσω από τη συνεχιζόμενη κράτηση του επιχειρηματία Osman Kavala, ο Τούρκος πρόεδρος διαβλέπει έναν άλλο κίνδυνο τον οποίο είναι αποφασισμένος να μην επιτρέψει ξανά: αυτόν της παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας με νωπές τις μνήμες του αποτυχημένου πραξικοπήματος το 2016.
Ο Erdogan διαβλέπει ένα πολυπλόκαμο σχέδιο αποσταθεροποίησης της κυβέρνησής του, που εκτείνεται σε όλους τους τομείς στο οποίο εμπλέκεται και ο Soros και σχετίζεται με την προσέγγιση Τουρκίας – Ρωσίας, που ανησυχεί τη Δύση και το ΝΑΤΟ, όπως υποστηρίζουν Ρώσοι διπλωμάτες.
Η οργή Erdogan
Οι 10 διπλωμάτες κλήθηκαν αυτήν την εβδομάδα στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών λόγω της κοινής δήλωσής τους με την οποία καταδίκαζαν τη δίωξη του Kavala.
Βρίσκεται υπό κράτηση από τα τέλη του 2017, αντιμετωπίζει μια σειρά από κατηγορίες που οι υποστηρικτές του πιστεύουν ότι έχουν πολιτικά κίνητρα.
Η δήλωση υπογράφηκε από τους πρέσβεις των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Δανίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Σουηδίας, του Καναδά, της Νορβηγίας και της Νέας Ζηλανδίας.
Ο Erdogan εξέφρασε άμεσα τη δυσαρέσκειά του κατά την επιστροφή του από την περιοδεία στην Αφρική, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ
«Είπα στον υπουργό Εξωτερικών μας: Δεν μπορούμε να έχουμε την πολυτέλεια να φιλοξενήσουμε αυτή τους διπλωμάτες στη χώρα μας.
Εσείς δίνετε τέτοιο μάθημα στην Τουρκία; Ποιοι νομίζετε ότι είστε;», φέρεται να είπε ο Erdogan.
Ο Tούρκος πρόεδρος πρόσθεσε ότι τα δυτικά κράτη δεν δίστασαν να διώξουν «ληστές, δολοφόνους και τρομοκράτες» από το δικό τους έδαφος και θα πρέπει να αφήσουν την Τουρκία να κάνει το ίδιο.
Απέρριψε τον ισχυρισμό ότι η δίωξη του Kavala έριξε βαριά σκιά στην τουρκική δημοκρατία, το κράτος δικαίου και το δικαστικό σύστημα.
Kavala και Soros
Η δήλωση, που δόθηκε στη δημοσιότητα, συνέπεσε με τη συμπλήρωση τεσσάρων χρόνων από την πρώτη σύλληψη του Kavala.
Ο επιχειρηματίας δικάστηκε και αθωώθηκε δύο φορές με κατηγορίες που σχετίζονται με τις μαζικές διαδηλώσεις στο πάρκο Gezi το 2013 στην Τουρκία και το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Οι αποφάσεις για την απελευθέρωσή του ακυρώθηκαν λόγω νέων κατηγοριών εναντίον του.
Οι επικριτές του, συμπεριλαμβανομένου του Τούρκου προέδρου, τον αποκαλούν πράκτορα του παγκόσμιου χρηματοδότη των ΜΚΟ George Soros ο οποίος φέρεται «να υιοθετεί τα πονηρά σχέδια του δισεκατομμυριούχου να αναμειχθεί στις τουρκικές υποθέσεις».
Ο Kavala ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ανενεργού πλέον τουρκικού παραρτήματος του Ιδρύματος Ανοιχτής Κοινωνίας του Soros.
Αντιδράσεις στην Τουρκία
Οι υποστηρικτές του λένε ότι o Kavala είναι ένας πολιτικός κρατούμενος, ο οποίος διώκεται για την εκστρατεία του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αντίθεσή του στην ολοένα και πιο αυταρχική διακυβέρνηση του Erdogan.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2020 αποφάνθηκε πως τα στοιχεία εναντίον του επιχειρηματία είναι ανεπαρκή και κάλεσε την τουρκική δικαιοσύνη να εξασφαλίσει την αποφυλάκισή του.
Τούρκοι αξιωματούχοι απάντησαν στη δήλωση των 10 πρεσβευτών με οργή.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Abdulhamit Gul δήλωσε ότι «κανένας πρέσβης δεν μπορεί να δώσει συμβουλές στα δικαστήριά μας ή να τους πει να κάνουν οτιδήποτε».
Το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι οι διπλωμάτες έλαβαν συμβουλές να τηρήσουν τα καθήκοντά τους στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις.
Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ
Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι «μια ομάδα πρεσβευτών στην Άγκυρα, που εξέδωσαν κοινή δήλωση, αντίθετα με τις διπλωματικές πρακτικές, σχετικά με μια υπόθεση που βρίσκεται σε εξέλιξη στη χώρα μας, κλήθηκαν στο υπουργείο Εξωτερικών».
«Έχει μεταφερθεί ότι αυτή η δήλωση σχετικά με μια νομική διαδικασία που διεξάγεται από το ανεξάρτητο δικαστικό σώμα είναι απαράδεκτη και προσπαθεί να πολιτικοποιήσει τις νομικές διαδικασίες και να ασκήσει πίεση στην τουρκική δικαιοσύνη.
Αυτή η δήλωση είναι επίσης αντίθετη με το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία και ανεξαρτησία της δικαιοσύνης που οι πρεσβευτές ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται», αναφέρει το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Όπως καταγράφεται στο σύνταγμά μας, η Τουρκία είναι ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και υπενθυμίζεται ότι η τουρκική δικαιοσύνη δεν θα επηρεαστεί από τέτοιες ανεύθυνες δηλώσεις».
Η Άγκυρα επισημαίνει επίσης ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) συχνά αγνοούνται και δεν εφαρμόζονται, λέγοντας ότι η εστίαση μόνο σε υποθέσεις που σχετίζονται με την Τουρκία και την υπόθεση Kavala στην ατζέντα ανά πάσα στιγμή είναι «ανειλικρινής».
Όπως γράφει η Daily Sabah, οι 10 πρέσβεις είχαν προειδοποιηθεί να παραμείνουν εντός του πλαισίου των καθηκόντων τους, σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών.
Σφοδρή επίθεση από την Αντιπολίτευση – Τι επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές
Η κίνηση του Tayyip Erdogan για απέλαση 10 πρέσβεων δυτικών συμμαχικών χωρών ήταν μια προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή από τη σοβούσα οικονομική κρίση στην Τουρκία, επισημαίνουν οι πολιτικοί αντίπαλοί του ενώ διπλωματικές πηγές εκφράζουν την ελπίδα ότι οι απελάσεις θα μπορούσαν να αποφευχθούν έστω και την ύστατη ώρα. σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters την Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021 .
Το Σάββατο, ο Erdogan ανακοίνωσε ότι διέταξε οι εν λόγω διπλωμάτες να κηρυχθούν «persona non grata» με αφορμή το αίτημα την απελευθέρωση του ακτιβιστή Osman Kavala από τη φυλακή.
H προεδρική εντολή για τις απελάσεις δεν έχει εκτελεσθεί ενώ πρόκειτια για μία απόφαση η οποία θα άνοιγε το βαθύτερο ρήγμα με τη Δύση στα 19 χρόνια που κυβερνά τη χώρα ο Erdogan.
Η λίρα και η άβυσσος
Η διπλωματική κρίση συμπίπτει με τις ανησυχίες των επενδυτών για την πτώση της τουρκικής λίρας σε ιστορικό χαμηλό επίπεδο, αφού η κεντρική τράπεζα, υπό την πίεση του Erdogan να τονώσει την οικονομία, μείωσε απροσδόκητα τα επιτόκια κατά 200 μονάδες βάσης την περασμένη εβδομάδα.
Ο Kemal Kilicdaroglu, ηγέτης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP, δήλωσε ότι ο Erdogan «οδηγεί με ταχύτητα τη χώρα σε μια άβυσσο».
«Ο λόγος για αυτά τα μέτρα (σ.σ. τις απελάσεις) δεν είναι η προστασία των εθνικών συμφερόντων, αλλά η δημιουργία αντιπερισπασμού για την καταστροφή που έχει υποστεί η οικονομία», έγραψε στο Twitter.
Το έχουμε δει το έργο
O Osman Kavala, συνεργάτης πολλών ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, βρίσκεται στη φυλακή για τέσσερα χρόνια, κατηγορούμενoς για χρηματοδότηση μαζικών διαδηλώσεων το 2013 και συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Αρνείται τους ισχυρισμούς και έχει τεθεί υπό κράτηση όσο συνεχίζεται η δίκη του.
«Έχουμε ξαναδεί αυτή την ταινία.
Επιστρέψτε αμέσως στην πραγματική μας ατζέντα και στο θεμελιώδες πρόβλημα της χώρας, την οικονομική κρίση», δήλωσε ο Yavuz Agiralioglu,, αντιπρόεδρος του Κόμματος IYI.
Η λάθος κίνηση
Ο Erdogan δήλωσε ότι οι απεσταλμένοι ήταν αγενείς και δεν είχαν δικαίωμα να απαιτήσουν την απελευθέρωση του Κavala, τονίζοντας ότι η τουρκική δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη.
Ο Sinan Ulgen,, πρόεδρος του think Tank Edam με έδρα την Κωνσταντινούπολη και πρώην Τούρκος διπλωμάτης, είπε ότι η κίνηση του Erdogan εκτός τόπου και χρόνου καθώς η Τουρκία επιχειρει να αναβαθμίσει την εξωτερική της πολιτική μακριά από εντάσεις τα τελευταία χρόνια.
«Ελπίζω ακόμη ότι η Άγκυρα δεν προχωρήσει σε αυτή την κίνηση», έγραψε στο Twitter, περιγράφοντάς το ως μια άνευ προηγουμένου αντιπαράθεση μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ.
«Το κατεστημένο που διαμορφώνει την εξωτερική πολιτική εργάζεται σκληρά για να βρει μια πιο αποδεκτή φόρμουλα.
Αλλά ο χρόνος τελειώνει», σημείωσε.
Αποκλιμάκωση
Διπλωματική πηγή είπε ότι η απόφαση για την απέλαση των πρέσβεων θα μπορούσε να ληφθεί στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της Δευτέρας 25 Οκτωβρίου 2021 και ότι η αποκλιμάκωση είναι δυνατή λόγω των ανησυχιών για τις πιθανές διπλωματικές συνέπειες.
Ο Erdogan είπε ότι θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden στη σύνοδο κορυφής της G20 το επόμενο Σαββατοκύριακο στη Ρώμη.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης, ένα κράτος μπορεί να ειδοποιήσει τη διπλωματική αποστολή μιας χώρας ότι ένας υπάλληλος δεν είναι ευπρόσδεκτος.
Η χώρα μπορεί να ανακαλέσει αυτό το άτομο ή να τερματίσει άμεσα τη θητεία του.
Ανόητο παιχνίδι
Ο Emre Peker, στέλεχος της εταιρείας συμβούλων Eurasia Group με έδρα το Λονδίνο, είπε ότι οι επαπειλούμενες απελάσεις σε μια εποχή που η οικονομία αντιμετωπίζει «τεράστιες προκλήσεις, είναι στην καλύτερη περίπτωση αδιανόητα και στη χειρότερη είναι ένα ανόητο παιχνίδι για την ενίσχυση της φθίνουσας δημοτικότητας του Erdogan».
«Ο Erdogan κινείται διπλωματικά με όρους εσωτερικής πολιτικής», είπε, προσθέτοντας ότι συνήθως οι χώρες των οποίων οι πρέσβεις έχουν εκδιωχθεί απαντούν με απελάσεις.
“Αυτό δημιουργεί ολοένα και πιο δύσκολες σχέσεις με την Ουάσινγκτον και την ΕΕ», σημειώνει.
Πλήγμα στο εμπόριο
Ο Soner Cagaptay, στέλεχος του Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον για την Πολιτική στην Εγγύς Ανατολή είπε ότι οι εμπλεκόμενες χώρες αποτελούν τους μισούς από τους 10 κορυφαίους εμπορικούς εταίρους της Τουρκίας και υπογράμμισε την πιθανή οπισθοδρόμηση των προσπαθειών του Erdogan να τονώσει την οικονομία εν όψει των εκλογών.
«Ο Erdogan πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει τις επόμενες τουρκικές εκλογές κατηγορώντας τη Δύση για επίθεση στην Τουρκία – παρά τη θλιβερή κατάσταση της οικονομίας της χώρας», έγραψε στο Twitter.
www.bankingnews.gr