Ποιος νίκησε τελικά στις γερμανικές βουλευτικές εκλογές; Όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από το κλείσιμο της κάλπης, οι πρώτες εντυπώσεις από την βραδιά της καταμέτρησης σταδιακά αναθεωρούνται, με την Χριστιανοδημοκρατία να συνειδητοποιεί βαθύτερα, πέρα από την αρχική επίδειξη ψυχραιμίας, το μέγεθος της αποδοκιμασίας που υπέστη. Ταυτόχρονα, όμως, και είναι αυτό το μέγα παράδοξο, οι προοπτικές της να ηγηθεί του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού αποδεικνύονται μεγαλύτερες του νομιζόμενου.
Η διακηρυσσόμενη νίκη των Σοσιαλδημοκρατών του Όλαφ Σολτς θα πρέπει να σχετικοποιηθεί. Η απόσπαση εκλογικού ποσοστού που αγγίζει το 26% (με προβάδισμα μικρότερο των δύο μονάδων) δεν είναι κάποια ηχηρή “εντολή διακυβέρνησης” που προδικάζει τις μετεκλογικές εξελίξεις. Και πάντως, σε χώρες με αναλογικά εκλογικά συστήματα, η εντολή διακυβέρνησης προκύπτει από την ικανότητα σύναψης συμμαχιών και όχι από μόνη την πρωτιά.
Από τα πιθανά σενάρια σχηματισμού ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ο συσχετισμός που καταγράφεται στη νέα Μπούντεσταγκ επιτρέπει πρακτικά μόνο δύο: είτε έναν συνασπισμό τύπου “σηματοδότη”, με τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους, είτε έναν τύπου “Τζαμάικα” (όπως είχε συζητηθεί και το 2017), με τους Χριστιανοδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους.
Μόνη βεβαιότητα… Πράσινοι και Φιλελεύθεροι
Με άλλα λόγια, μόνη βεβαιότητα είναι η συμμετοχή στην κυβέρνηση των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων οι οποίοι απομένει, στον ιδιόμορφο “πλειστηριασμό” που εγκαινιάζεται, να επιλέξουν μείζονα εταίρο. Και αυτό θα το κάνουν συντονισμένα, διότι ήδη βρίσκονται μεταξύ τους σε επαφές.
Ο ηγέτης των Φιλελευθέρων Κρίστιαν Λίντερ και ο συμπρόεδρος των Πρασίνων Ρόμπερτ Χάμπεκ (ο οποίος προορίζεται για αντικαγκελάριος) διεκδικούν αμφότεροι το υπουργείο Οικονομικών, ήτοι τη δεύτερη ισχυρότερη θέση στην κυβέρνηση. Σύμφωνα με την Frankfurter Allgemeine, το ποιός θα είναι ο τυχερός θα εξαρτηθεί από το πρόσωπο του καγκελαρίου: με τον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς η ανάθεση των δημοσιονομικών στον Λίντνερ θα είναι ένα λογικό “αντίβαρο”, ενώ με τον χριστιανοδημοκράτη Άρμιν Λάσετ θα ισχύσει το αντίθετο.
Εάν ο Λάσετ είναι όντως ο καγκελάριος που θα προτείνει η Χριστιανοδημοκρατία… Στους κόλπους των επιγόνων της Άνγκελα Μέρκελ επικρατεί η εκτίμηση ότι, εάν το κόμμα μείνει εκτός κυβερνητικού νυμφώνος, θα ανοίξει ο δρόμος για οκταετή παραμονή του στα έδρανα της αντιπολίτευσης και θα ενισχυθούν οι εσωκομματικές φυγόκεντρες τάσεις. Όμως ο Λάσετ δεν πείθει κανέναν (εκτός ίσως από τους υποψήφιους κυβερνητικούς εταίρους που θα χαρούν να συνεργασθούν με έναν αδύναμο καγκελάριο).
Η προοπτική να προταθεί για την καγκελαρία άλλο στέλεχος περιπλέκει τους υπολογισμούς, ιδίως αν μιλάμε για τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας και αρχηγό του αδελφού κόμματος των Χριστιανοκοινωνιστών, Μάρκους Ζέντερ, αγαπητού στη βάση της παράταξης και “συμβατού” με τους Πράσινους.
Από την άλλη πλευρά, ο Όλαφ Σολτς έχει το δικό του μειονέκτημα, που ίσως αποδειχθεί μοιραίο. Οι προγραμματικές παραχωρήσεις του προς την αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλδημοκρατών (η οποία άλλωστε μόλις πέρσι τον απέρριψε με συνοπτικές διαδικασίες ως υποψήφιο πρόεδρο του κόμματος) συνεπάγονται μια επεκτατική οικονομική πολιτική, στην οποία πολύ δύσκολα θα συμφωνήσουν οι Φιλελεύθεροι.
Με άλλα λόγια, αυτό που στην “επικεφαλίδα” εμφανίζεται ως αριστερή στροφή της Γερμανίας ενδέχεται να συγκαλύπτει κάτι πολύ διαφορετικό. Η χώρα όχι μόνο επιβεβαίωσε τις πολλαπλές διαιρέσεις της (Ανατολής-Δύσης, όπως δείχνει η τοπική εστίαση των δυνάμεων της “Εναλλακτικής για τη Γερμανία”, αριστερόστροφου Βορρά και συντηρητικού Νότου, αστικών κέντρων και υπαίθρου, νέων και ηλικιωμένων, προσηλωμένων στον παραδοσιακό δικομματισμό, ψηφοφόρων), αλλά και ανέδειξε σε ρόλο ρυθμιστή εκείνα τα δυναμικά στρώματα των πόλεων με το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο που στρέφονται κατεξοχήν στους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους, προβάλλοντας μια “δικαιωματική”, “αντιγραφειοκρατική”, ατλαντιστική και φιλοπεριβαλλοντική ατζέντα.
