“Maria Padiska still weeps four months after the Germans killed her mother in massacre at the Greek town of Distomo”
“Η Μαρία Παντίσκα κλαίει ακόμα, τέσσερις μήνες αφότου οι Γερμανοί σκότωσαν τη μητέρα της σε σφαγή στην ελληνική πόλη του Διστόμου”
H γυναίκα του Διστόμου, φωτογραφία του Dimitri Kessel
ΜΕ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΕΣ παρεμβάσεις του στη δημοσιότητα ο Αριστομένης Συγγελάκης, από τη Συντονιστική Επιτροπή του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, όσον αφορά στην αλλοίωση της ιστορικής μνήμης από την παρέμβαση του γερμανικού παράγοντα στη χώρα μας.
ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ βρίσκεται το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν αναμενόμενο ότι κάποια στιγμή θα βρεθούμε ενώπιον αυτής της κατάστασης. Διότι δεν εργαζόμαστε συστηματικά επί του ζητήματος. Η ελληνική πλευρά δεν έχει συγκροτημένη και διαχρονική πολιτική σε αυτόν τον τομέα. Όπως και σε πολλούς άλλους. Δεν εννοώ ότι απεμπόλησε κάποια στιγμή το δικαίωμα στις επανορθώσεις, αλλά δεν αποτέλεσε ποτέ στοιχείο συγκροτημένης και θεμελιωμένης πολιτικής έναντι του γερμανικού παράγοντα. Η γνωστή υπεκφυγή “δεν είναι τώρα καιρός” οδηγεί στη διαρκή μετάθεση του προβλήματος στις… ελληνικές καλένδες, αλλά εάν η ελληνική πολιτική τάξη αφήνει τα σπουδαία εις .. αύριον, δεν ισχύει το ίδιο για τη γερμανική, η οποία από δεκαετίες φροντίζει με επιμονή και συστηματικό τρόπο να απαλλαγεί, όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα, από τον βραχνά των επανορθώσεων προς αδύναμες τρίτες χώρες, όπως η Ελλάδα. Και για να μην ανοίξει ο ασκός του Αιόλου…
ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ σε άρθρο μου με τίτλο “Ο ομφαλός της κοινής ιστορικής μνήμης” (στο διαδίκτυο, patrasevents.gr – 21 Ιανουαρίου 2017) επεσήμανα τα εξής όσον αφορά τις κινήσεις της γερμανικής πλευράς: “… το ζήτημα παραμένει ανοικτό, όσο και αν η γερμανική πλευρά προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να μεταθέσει το πρόβλημα στο μέλλον ή να το διαπραγματευτεί με τους δυτικούς της όρους και ει δυνατόν να το εντάξει στο δικό της ευρύτερο σχεδιασμό για την τακτοποίηση ηθικών εκκρεμοτήτων του γερμανικού έθνους απέναντι στα χθεσινά θύματά του και, περαιτέρω, συνολικώς έναντι της ανθρωπότητας – αναφέρομαι στο πολυσυζητημένο υπόδειγμα της αποκαταστάσεως και των επανορθώσεων μέσω της δημιουργίας ιδρυμάτων και άλλων παρεμφερών θεσμών φιλίας και συνεννόησης”.
ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ επέστησα την προσοχή σε ένα ιδιαιτέρως λεπτό ζήτημα: “Καμία κυβέρνηση δεν έχει δικαίωμα να εισέλθει σε μια τέτοια συζήτηση με τη γερμανική πλευρά: δε διαθέτουμε ως χώρα τις απαραίτητες υποδομές να υποστηρίξουμε σε ένα τέτοιο πλαίσιο τα δίκαιά μας και δεν έχουν οι Γερμανοί, μέχρι τούδε, επιδείξει καμία διάθεση ουσιαστικής αντιμετώπισης του προβλήματος”. Οι γερμανικές ιδεολογικές ερπύστριες δεν άργησαν να εισβάλλουν στην καθημερινότητά μας. Αυτό τα οποία καταγγέλλει ο Αριστομένης Συγγελάκης σε διάφορους διαδικτυακούς τηλεοπτικούς διαύλους και τα αναπαράγει με μεγάλη ένταση και αποτελεσματικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι η αρχή μιας καλά ενορχηστρωμένης πρακτικής. Αυτή έχει δοκιμαστεί στην Πολωνία, όπως αναφέρει ο γερμανός μελετητής Karl Heinz Roth στο βιβλίο του “Η οφειλή των επανορθώσεων – υποθήκες της γερμανικής κατοχικής εξουσίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη”. [ Το βιβλίο, που αποτελείται από 392 σελίδες, μετάφρασε ο “υποφαινόμενος” κατά προτροπή, παραγγελία και υπό την καθοδήγηση της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης Ν. Πιερίας “Ο ΤΟΠΟΣ ΜΟΥ””. [ στο διαδίκτυο περισσότερες πληροφορίες για την έκδοση faros 24, 6 Φεβρουαρίου 2019– Τι ακριβώς υφάρπαξαν οι χιτλερικοί και τι μας χρωστούν σήμερα;]
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ πλευρά δεν προετοιμάστηκε απέναντι σε μια τέτοια δαπανηρή επίθεση φιλίας του γερμανικού παράγοντα και τώρα βλέπουμε πως αυτός αρχίζει να επιβάλλει τη δική του αντίληψη επί του όποιου ελληνικού πολιτισμού μνήμης μέσω εκπαιδευτικών και άλλων προγραμμάτων. Προληπτικά είχα αναφέρει στο άρθρο μου “Ο ομφαλός της ιστορικής μνήμης”, πως όλα όσα πρότεινα για τη συγκρότηση φορέων παραγωγής σχετικής με το ζήτημα των επανορθώσεων γνώσης “φαντάζουν, εκ πρώτης όψεως, θέματα που αφορούν μόνο τους ιστορικούς ή άλλους σχετικούς επιστήμονες: η παρόμοια εκτίμηση των πραγμάτων παραγνωρίζει την εκρηκτική πολιτική ύλη που εμπεριέχουν αυτά τα ζητήματα. Και ακόμη περισσότερο παραγνωρίζει το γεγονός ότι η επιστημονική έρευνα μπορεί να κεφαλαιοποιηθεί ως πολιτικό επιχείρημα και ως μέσο πίεσης προς τη γερμανική πλευρά. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να δώσουμε στο εγχείρημα των διεκδικήσεων βάθος χρόνου”.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ η μεν πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ανακίνησε αρχικώς με πομπώδη τρόπο το όλο ζήτημα, αποδεικνύεται ακόμη και τώρα ανεπαρκής να αντιληφθεί και, κυρίως, να χειριστεί ένα τέτοιο ζήτημα, η δε πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, εγκλωβισμένη εξ αιτίας του μεταχρονολογημένου αντικομουνισμού της σε μια νοοτροπία του παλαιού διαχωρισμού “ανατολής-δύσεως” καθηλώνεται σε ανόητες λεπτομέρειες, πολλές φορές, μάλιστα, χωρίς νόημα, όπως π.χ. όταν επέμενε στη Βουλή να συμπεριληφθεί και η Βουλγαρία στο ελληνικό αίτημα των επανορθώσεων. Κάτι που τελικώς και έγινε. Λανθασμένη κίνηση, από κάθε άποψη, αλλά δεν είναι του παρόντος να εξηγηθούν οι λόγοι.
ΕΙΧΑ ΚΑΤΑΔΕΙΞΕΙ σε εκείνο το άρθρο μου με μια συγκεκριμένη πρόταση, την προοπτική στην οποία έπρεπε να κινηθεί η ελληνική πλευρά σε μια πρώτη φάση, προβλέποντας τις τωρινές κινήσεις της Γερμανίας: “Ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν η δημιουργία ή καλύτερα η διεύρυνση ενός ήδη υπάρχοντος θεσμού σε Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Κέντρο με κύριο αντικείμενο τη βία του νατσισμού και, ποιο συγκεκριμένα, τη βία εναντίον των αμάχων. Θεωρώ ότι το σχετικό “Μουσείο” στο μαρτυρικό Δίστομο μπορεί να διευρυνθεί και να πάρει τα χαρακτηριστικά του ιδρύματος που προτείνω. Εάν υπάρχουν νομικές δυσκολίες μπορεί να γίνει ένα άλλο αυτοτελές ίδρυμα, αλλά μη-ανταγωνιστικό προς το “Μουσείο” και το ρόλο του. Το Δίστομο μπορεί να γίνει ο ομφαλός της κοινής ιστορικής μνήμης, το κέντρο αναφοράς για όλους τους τόπους της Ευρώπης, όπου οι άμαχοι υπέστησαν τα πάνδεινα από τη χιτλερική βία”.
ΧΑΣΑΜΕ την πρωτοβουλία των κινήσεων, διότι δε διαθέτουμε στρατηγική επί του ζητήματος. Στο τέλος θα φανούμε και σαν πολιτικώς “καθυστερημένοι” που δεν επιτρέπουν σε διπλωματικές αντιπροσωπείες και ευρωπαίους εταίρους να καταδείξουν τη μεταμέλειά τους καταθέτοντας στεφάνια σε τόπους μαρτυρίου.
ΘΑ ΥΠΟΒΑΛΛΩ την πρότασή μου στα όργανα της Σοσιαλιστικής Προοπτικής στην ολότητά της για να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα του κόμματος αναφορικώς με τα ζητήματα διαχείρισης της ιστορικής μνήμης και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών στην Ευρώπη.
Σημείωση: Η φωτογραφία του Dimitri Kessel συμπεριλήφθηκε από το Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας –International Center of Photography της Νέας Υόρκης, του κορυφαίου παγκοσμίως στο είδος του, στα προγράμματά του.
Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της «Σοσιαλιστικής Προοπτικής»
