Όταν οι τράπεζες έχουν φτάσει στο σημείο να έχουν χορηγήσει (πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα) δάνεια πολλαπλάσια των καταθέσεων που έχουν, υφίσταται μια σαφής διαφοροποίηση μεταξύ της λογιστικής στήλης του χρήματος που «οφείλουν» στους καταθέτες τους και σε αυτό που δυνητικά μπορούν να απαιτήσουν από τους οφειλέτες τους (αυτούς που έχουν πάρει δάνεια), Η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών μεγεθών καλείται Μη Εξυπηρετούμενα Ανοίγματα ή ΜΕΑ ή ΜΕΔ.
Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σημαίνει ότι η Τράπεζα δύναται, λόγω της προς τούτο «κάλυψης» της Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και ειδικά στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να θέτει σε κυκλοφορία υπερβάλλον νόμισμα (σε ηλεκτρονική-άυλη μορφή κατά την συντριπτική του πλειοψηφία) από αυτό που εκάστοτε διαθέτει στα ταμεία της. Δεν είναι κάτι παράνομο, ούτε μεμπτό στην καπιταλιστική οικονομία, αντίθετα σύμφωνα με τις αρχές της οικονομικής επιστήμης, αποτελεί τούτο το μοχλό ανάπτυξης των οικονομιών (leverage). Το μόνο τρωτό σημείο όμως είναι το γεγονός ότι η ανάπτυξη και η νομισματική επέκταση λειτουργεί μόνον σε αναπτυσσόμενες οικονομίες, ή κατ’ ελάχιστον σε αυτές που παρουσιάζουν στιγμιαία και μόνον ύφεση.
Σε οικονομίες που είναι ή βαθιά υφεσιακές, ή παρουσιάζουν μακροχρόνια ύφεση, ή και τα δύο όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, η «μόχλευση» αυτή δεν λειτουργεί, αντιθέτως μάλιστα, δημιουργεί περαιτέρω ύφεση, αφού στερεί την οικονομία από ρευστό, το οποίο κατευθύνεται αλλού (φορολογικούς παράδεισους, κάλυψη χρεών, στρώματα κτλ)
Τα δάνεια αυτά, που ονομάζονται «κόκκινα» δάνεια, κατηγοριοποιούνται στους ισολογισμούς των Τραπεζών πρίν γίνουν κόκκινα ως ενεργητικό, δηλαδή ως μελλοντικές εισπράξεις, οι οποίες ισοσκελίζουν το παθητικό, δηλαδή τις καταθέσεις, μεταγενέστερα μπορεί έως και να διαγραφούν από το ενεργητικό, ως επισφαλείς απαιτήσεις και να διαγραφούν εν όλω ή εν μέρει.
Όταν συνεπώς έχουμε λόγω ύφεσης στην οικονομία, μια μεγάλη αύξηση της επιβράδυνσης ροής χρήματος και αρχίζουν οι δανειολήπτες να μην εξυπηρετούν συστηματικά τα δάνειά τους, έχουμε αφ’ ενός την επιβράδυνση της ροής επιστροφών χρήματος προς τις Τράπεζες, αφ’ ετέρου όμως και συνεπακόλουθα της ύφεσης γίνονται αυξημένες σε σχέση με το «φυσιολογικό» αναλήψεις από καταθετικούς λογαριασμούς για κάλυψη α) συναλλαγματικών κινδύνων (αναλήψεις για να μην υπάρχει κίνδυνος απώλειας κεφαλαίου από υποτιμήσεις ή έκτακτες καταστάσεις), β) αυξημένες βιοτικές ανάγκες των καταθετών, αφού λόγω έλλειψης εισοδήματος αναλώνουν από τα κεφάλαιά τους και γ) αυξημένες ανάγκες για κάλυψη φόρων και τελών προς το Δημόσιο.
Οι Τράπεζες λοιπόν βρίσκονται στην θέση, επειδή δανείσανε πολύ περισσότερα από τα όσα είχανε πραγματικά (και όχι λογιστικά-εικονικά), να πρέπει να βρούν επειγόντως χρήματα για να καλύψουν την ψαλίδα μεταξύ αναγκών για επιστροφή χρημάτων στους καταθέτες που τα απαιτούν και των δανειοληπτών που δεν επιστρέφουν τα οφειλόμενα.
Μία μέθοδος είναι η τιτλοποίηση απαιτήσεων. Ο όρος προέρχεται από τον αγγλικό όρο «securitisation». Αρχικά αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ στη δεκαετία του 1980 κυρίως για απαιτήσεις από ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, ενώ στη συνέχεια επεκτάθηκε και στην Ευρώπη, καθώς και σε άλλες χώρες στο εξωτερικό, καλύπτοντας πλέον πάσης φύσεως επιχειρηματικές απαιτήσεις. Στην πιο απλή της μορφή η τιτλοποίηση συνίσταται στην εκχώρηση απαιτήσεων από έναν ή περισσότερους τομείς δραστηριότητας μιας εταιρείας προς μια εταιρεία, που έχει ως ειδικό σκοπό (στο εξής ΕΕΣ) την αγορά των εν λόγω απαιτήσεων έναντι τιμήματος. Το τίμημα καταβάλλεται από το προϊόν της διάθεσης σε επενδυτές ομολογιών, στο πλαίσιο ομολογιακού δανείου που η λήπτρια εταιρεία εκδίδει για τον σκοπό αυτό».
Για να κατανοήσουμε τη λειτουργία αυτού του τρόπου χρηματοδότησης παραθέτουμε την ευρεία και τη στενή του έννοια:
Τιτλοποίηση υπό ευρεία έννοια αποτελεί η ενσωμάτωση δικαιωμάτων σε αξιόγραφα με σκοπό την άντληση κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Βασικό της χαρακτηριστικό αποτελεί η αποδιαμεσολάβηση (disintermediation) και η παράκαμψη της κλασικής ιδιότητας των τραπεζών ως δανειστών, οι οποίες αντικαθίστανται πλέον από τους επενδυτές. Οι επενδυτές, που θα διαθέσουν πρωτογενώς τα κεφάλαιά τους με αντάλλαγμα την απόκτηση τίτλων (ομολογιών) θα προκαλέσουν τις αναγκαίες για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων ροές πληρωμών. Λόγω του καθοριστικού τους ρόλου διαμορφώνουν ευθέως και άμεσα τους όρους της συναλλακτικής τους σχέσης με τους δανειζόμενους και αναλαμβάνουν τον κίνδυνο εκ της χρηματοδοτήσεως. Στην πράξη πρόκειται για τη μετατόπιση της χρηματοδότησης από τα κλασσικά δάνεια προς όφελος της έκδοσης χρεογράφων/ αξιογράφων στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου.
Στη διεθνή πρακτική αλλά και στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο δυνάμει του Ν. 3156/2003, όπου γίνεται λόγος για τιτλοποίηση επικρατεί η στενή έννοια αυτής. Συγκεκριμένα, αφορά τη σύναψη ενός είδους ομολογιακού δανείου με σαφή διαφοροποιητικά στοιχεία από τα γνωστά σε όλους μας ομολογιακά δάνεια. Μέσω αυτού μια επιχείρηση επιλέγει να χρηματοδοτηθεί από την κεφαλαιαγορά ρευστοποιώντας ρευστοποιήσιμα αλλά μη ρευστά περιουσιακά της στοιχεία μέσω της έκδοσης ομολογιών. Αν και επί της ουσίας η εν στενή έννοια τιτλοποίηση στηρίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αξιογράφων, που ήδη υπήρχαν στην κεφαλαιαγορά και τη χρηματαγορά κατά την ευρεία έννοια αυτής, διαφέρει ωστόσο από τη τελευταία κατά το εξής: δεν δημιουργεί αξιόγραφα που ενσωματώνουν απαίτηση κατά της πωλήτριας/χρηματοδοτούμενης εταιρείας. Οι κάτοχοι των εν λόγω τίτλων (τιτλούχοι επενδυτές) αποκτούν ενοχικό δικαίωμα κατά της ΕΕΣ, που είναι και η εκδότρια των τίτλων (άρθρο 10§2 του Νόμου 3156/2003).
Είναι εμφανές όμως ότι η απλή τιτλοποίηση δεν είναι επαρκές χρηματοδοτικό εργαλείο και είναι απαραίτητη η τροποποίηση του νόμου έτσι ώστε ο τίτλος να ενσωματώνει και την απαίτηση κατά της χρηματοδοτούμενης εταιρείας-ιδιώτη. Αυτή η παραλλαγή της τιτλοποίησης θα οδηγήσει και στην επιθυμητή για τους επενδυτές δημιουργία δευτερογενούς αγοράς δανειακών τίτλων. Ήδη με το 4ο και 2ο για την ψευδεπιγράφως αυτοαποκαλούμενη «Αριστερή Κυβέρνηση» Μνημόνιο στο άρθρα 53 και 54 αναφέρεται η υποχρέωση της Ελλάδας να δημιουργήσει μια «ενεργή δευτερογενή αγορά Μη Εξυπηρετουμένων Δανείων.
Αλγεινή μάλιστα εντύπωση προκαλεί η διάταξη iii) του άρθρου 54 που εξαιρεί τις εταιρείες διαχείρησης κόκκινων δανείων από τις ρυθμίσεις για την καταπολέμηση του «μαύρου» χρήματος.
Σε αυτήν την διαφαινόμενη αγορά, μεμονωμένες δανειακές συμβάσεις, ή πακέτα δανειακών συμβάσεων θα μπορούν να μεταβιβάζονται αφού θα έχουν αποκτήσει την μορφή τίτλου σε τρίτους, οι οποίοι θα μπορούν να διαχειρίζονται ιδίω ονόματι τις δανειακές αυτές συμβάσεις, αλλά και να μπορούν να τις αναμεταβιβάζουν σε μια αγορά που θα δημιουργηθεί, θα διαθέτει ηλεκτρονική πλατφόρμα συνδιαλλαγής προσβάσιμη στους επενδυτές το εύρος των οποίων θα καθοριστεί, ίσως κατά το μοντέλο της ΗΔΑΤ. Αντίθετα στην διακήρυξη της Κυβέρνησης ότι μεμονωμένα δάνεια, ή πακέτα δανείων θα μπορούν να αποκτούν μόνον πιστοποιημένες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων και επειδή αυτό εμποδίζει την εμπορευσιμότητα των νέων τίτλων αυτών, λογικό είναι να ανοίξει, έστω και σε μεταγενέστερο χρόνο του σχεδιασμού το εύρος των δυνητικών παικτών σε αυτήν την αγορά.
Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για την ευόδωση αυτών των σχεδίων είναι η επιτάχυνση εκκαθάρισης των κόκκινων ανοιγμάτων, κομβικής δε σημασίας είναι κάθε μέτρο που θα επιταχύνει την ρευστοποίηση της περιουσίας των οφειλετών για να καλυφθούν μέρη των οφειλών τους και να αυξηθεί η χρηματιστηριακή αξία των τιτλοποιούμενων δανείων τα οποία προσδοκούν να ρευστοποιήσουν οι Τράπεζες.
Η κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν θα υπάρξει ταχεία επέλαση αρπακτικών “funds” στην Ελληνική αγορά, πλήν όμως αυτή η επέλαση ήδη έχει συντελεστεί. Εταιρείες όπως η Ισπανική Actua, η EOS Finance Volkswagen Credit, Marinopoulos Credit και πολλές άλλες ήδη έχουν εισχωρήσει στην Ελληνική αγορά εδώ και χρόνια και έχουν αποκτήσει ήδη πολλά πακέτα δανείων που διαχειρίζονται κατά τον πιο σκληρό και απάνθρωπο τρόπο. Χαρακτηριστική είναι η πώληση πακέτου του ΤΠαρακαταθηκων και Δανείων στην Griffonas Finance εδώ και 8 χρόνια…
Υποτίθεται ότι τα Funds θα υπόκεινται σε δήθεν έλεγχο της ΤτΕ και σε «κώδικα δεοντολογίας», όμως η διαχρονική απουσία κάθε είδους ελέγχου της ΤτΕ στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οδήγησε σε φαινόμενα, όπως της Τράπεζας Κρήτης, των υποθέσεων Λαυρεντιάδη κτλ, δείχνουν προς μια πλήρη ασυδοσία των εταιρειών αυτών, που συχνά υποκρύπτουν παλαιούς μετόχους ή και εν ενεργεία στελέχη των συστημικών τραπεζών.
Πέρα από την μεγάλη επιτάχυνση των προ του πλειστηριασμού διαδικασιών, όπως πχ νομοθετική πρόβλεψη ότι το αργότερο σε 7 μήνες από την έκδοση της δικαστικής απόφασης θα επακολουθήσει πλειστηριασμός, την μεγάλη επιτάχυνση του ρυθμού έκδοσης διαταγών πληρωμής από εξάμηνο σε μια βδομάδα σε όλα σχεδόν τα δικαστήρια της χώρας, αυτό που περιμένει η τραπεζική αγορά είναι η αλματώδης αύξηση των κατασχέσεων, που κυρίως θα λειτουργήσει ως μεσο πίεσης των δανειοληπτών για σύναψη επαχθέστατων για αυτών συμφωνιών με τους δανειστές τους υπό τον πέλεκυ του «ξαφνικού οικονομικού θανάτου» τους. Αυτό θα καλυφτεί σύμφωνα με τον σχεδιασμό με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς ως αντίμετρο στην δράση των κινημάτων.
Με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και την απόλυτα διαβλητή διαδικασία εκπλειστηρίασης που μεθοδεύεται, φρονούμε ότι μπαίνει οριστικά η ταφόπλακα στην ιδιωτική περιουσία στην χώρα μας, αφού από την μια τα funds (πίσω από τα οποία κρύβονται στελέχη και μέτοχοι Τραπεζών στην Ελλάδα) αποκτούν σε τιμή ευκαιρίας τα δάνεια και τις απαιτήσεις πιστωτών κατά των ιδιοκτητών ακινήτων και από την άλλη τα αδηφάγα μέλη του κυκλώματος των πλειστηριασμών, σε αγαστή συνεργασία θα μπορούν πλέον μέσω της εταιρείας Newsphone Ελλάς του Ζακυνθινού επιχειρηματία Γιώργου Θεοδόση να ελέγχουν ποιος συμμετέχει και ποιος υπερθεματίζει και για τι ποσό στους πλειστηριασμούς. Μετά την καταγγελία του Κινήματος πολιτών στα Μεσόγεια που συμμετέχω για την ανάθεση της διαδικασίας στον συγκεκριμένο επιχειρηματία έργου 400.000€ με παράνομη απ’ευθείας ανάθεση, ο Σύλλογος Συμβολαιογράφων, μετά από την έντονη κριτική της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών του προς το Προεδρείο του, υπαναχώρησε από τον αρχικό σχεδιασμό και ότι η όλη διαδικασία θα καθυστερήσει, επειδή ξανασχεδιάζεται σε μηδενική βάση.
Η διαδικασία που έχουμε ενημερωθεί ότι θα ακολουθηθεί είναι το ότι οι υποψήφιοι υπερθεματιστές θα λαμβάνουν πιστοποίηση και κωδικούς από τον συμβολαιογράφο πρίν την έναρξη του πλειστηριασμού, αυτός θα διενεργείται ηλεκτρονικά για διάστημα ίσως και περισσότερο των δύο ημερών, στο τέλος δε ο συμβολαιογράφος, με την χρήση της πλατφόρμας θα ανακηρύσσει τον νικητή, χωρίς να υπάρξει φυσική παρουσία κανενός στο ειρηνοδικείο και φυσικά χωρίς να υπάρχει κανένας απολύτως έλεγχος, κάτι που είναι απολύτως απαραίτητο, μιάς και στον ολιγομελή κύκλο των συμβολαιογράφων που ασχολούνται με αυτό το θέμα, οι λεγόμενοι «πλειστηριατζήδες» υπάρχει σωρεία από παρατυπίες και απάτες ώστε να ωφελούνται τα κοράκια με τα οποία συνεργάζονται. Ως προς τον χρόνο έναρξης της πλατφόρμας αυτή τοποθετείται για μέν την δοκιμαστική, δηλαδή χωρίς πλειστηριασμούς, αλλά προς ενημέρωση των συμμετεχόντων, η δε πλήρης λειτουργία θα ξεκινήσει από Σεπτέμβριο και μετά. Τα βασικά Κινήματα που συμμετέχουν στην μάχη ενάντια στους πλειστηριασμούς έχουν λάβει τα μέτρα τους και είναι πλέον βέβαιο ότι η πλατφόρμα αυτή δεν θα λειτουργήσει ποτέ, πλήν όμως τα Κινήματα, κύρια εκ των οποίων είναι οι «Πολίτες κατά των Πλειστηριασμών στα Μεσόγεια» δεν σκοπεύουν να πληροφορήσουν, άμεσα ή έμμεσα, εκ των προτέρων την Κυβέρνηση ως προς τους νέους πρωτότυπους τρόπους δράσης τους.
Το «Μνημονιακό τόξο» του Κοινοβουλίου, στο οποίο εντάσσεται και ο Συριζα θεωρεί ότι η επιτάχυνση της ρευστοποίσης των ΜΕΔ ή ΜΕΑ είναι θετική, διότι θα φέρει άμεση ρευστότητα στις τράπεζες, αγνοώντας τις συνέπειες για την μέση Ελληνική οικογένεια. Θυσιαστήκανε στον βωμό των «Μνημονιακών δεσμεύσεων» όλες οι παλαιότερες εξαγγελίες και προτάσεις του Συριζα για ίδρυση τράπεζας ειδικού σκοπού η οποία θα αγόραζε με πολύ μεγάλη έκπτωση από τις δανείστριες τράπεζες, τα δάνεια των νοικοκυριών κατά το πρότυπο Του New Deal όπου επί Franklin Delano Roosvelt ιδρύθηκαν τράπεζες ειδικού σκοπού με βάση ειδικό νόμο (https://en.wikipedia.org/wiki/ Home_Owners%27_Loan_Corporation). Αυτές ανέλαβαν κατά περίπτωση την αναχρηματοδότηση των δανείων με σαφώς καλύτερους όρους από την έως τότε «ελεύθερη» τραπεζική αγορά και λειτούργησαν έως τα μέσα των δεκαετιών του 1980 οπότε και έκλεισαν, έχοντας εκπληρώσει τον ειδικό τους σκοπό. Οι τράπεζες αυτές «αγόρασαν» από τις αρχικές τράπεζες που είχαν χορηγήσει τα στεγαστικά δάνεια σε σαφώς χαμηλότερες αξίες των λογιστικών τους τα δάνεια αυτά.
Κάποια κόμματα, προτείνουν να υπάρξει δυνατότητα στους δανειολήπτες να μπορούν και αυτοί να αγοράζουν τα δάνειά τους στην ίδια τιμή με αυτήν που πωλούνται στα Funds, πλήν όμως αυτή η πρόταση δεν βρίσκει σύμφωνη την Τρόικα, μιάς και δεν θα υπάρχει περιθώριο υπερκερδών για τις προστατευόμενες του μεγάλου κεφαλαίου επιχειρήσεις- κοράκια.
Καταληκτικά, μεταβιβάζονται σε funds που έχοντας πληρώσει το πολύ το 10% της αξίας των NPL απαιτούν την είσπραξη του 100% κατά παράβαση με των αρχών της καλής πίστεως και κατά την άποψή μου διαπράττοντας το αδίκημα της αισχροκέρδειας.
Σύμφωνα με τον Ελληνικό νόμο, η εκχώρηση απαίτησης, είναι μια πράξη η οποία δίνει το δικαίωμα στον αντισυμβαλλόμενο να ασκήσει όλες τις ενστάσεις και ισχυρισμούς που θα είχε αν είχε απέναντί του τον αρχικό του αντισυμβαλλόμενο, όταν δε υπάρξει σαφής αναντιστοιχία παροχής και αντιπαροχής ως προς την εκχωρούμενη απαίτηση, το τίμημά της και την απαιτούμενη από τον αγοραστή ολική εκπλήρωση της παροχής, θα υπάρξει σίγουρα στο μέλλον και η πιθανότητα αιτιολογημένης μείωσης της υποχρέωσης του δανειολήπτη περί εξόφλησης της εκχωρούμενης οφειλής του. Θα χρειαστούν όμως πολύχρονοι δικαστικοί αγώνες των δανειοληπτών, αντίστοιχοι με τις μάχες που δίνουμε στα Δικαστήρια για τις περιπτώσεις της απάτης με τα δάνεια σε Ελβετικό φράγκο, έως δε την πιθανή δικαίωση, χιλιάδες περιουσιακά στοιχεία ελλήνων θα έχουν γίνει βορά στα κοράκια….. γεγονός που ούτε κατ’ ελάχιστον στενοχωρεί την δήθεν Κυβέρνηση της Αριστεράς, η οποία έχει ταυτιστεί πλήρως με την οικονομική ολιγαρχία της χώρας.
