Τον πρώτο στον κόσμο αυτοματοποιημένο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για ηφαιστειακή έκρηξη, δημιούργησαν Ιταλοί γεωεπιστήμονες. Το σύστημα, που έχει εγκατασταθεί στην Αίτνα της ανατολικής Σικελίας, ενημερώνει με σήμα τις κρατικές υπηρεσίες για επικείμενη έκρηξη, περίπου μία ώρα προτού αυτή συμβεί.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωφυσικό Μαουρίτσιο Ριπέπε, παρουσίασαν το πρωτοποριακό σύστημα στο αμερικανικό περιοδικό γεωφυσικής «Journal of Geophysical Research: Solid Earth», σύμφωνα με το «Nature». Το σύστημα ανιχνεύει τους υπόηχους (χαμηλές συχνότητες που δεν μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί), οι οποίοι προηγούνται μιας ηφαιστειακής έκρηξης.
Αντίθετα με τα σεισμικά κύματα, τέτοιοι ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν για χιλιάδες χιλιόμετρα. Όταν, για παράδειγμα, εξερράγη το ηφαίστειο Κρακατόα το 1883, εκτιμάται ότι οι υπόηχοι έκαναν δύο φορές το γύρο της Γης.
Η Αίτνα είναι το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης και, όπως έχει διαπιστωθεί, συχνά παράγει υπόηχους πριν από μια έκρηξη, πράγμα που δίνει δυνατότητα πρόβλεψης.
Οι Ιταλοί ερευνητές άρχισαν να αναπτύσσουν το σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης στις αρχές του 2010 και το δοκίμασαν σε 59 εκρήξεις κατά την επόμενη οκταετία. Το σύστημα, που βασίζεται σε έναν ειδικό αλγόριθμο ανάλυσης των υποηχητικών σημάτων, πρόβλεψε σωστά τις 57 από τις 59 εκρήξεις, στέλνοντας στους επιστήμονεςσήμακινδύνου περίπου μια ώρα νωρίτερα.
Μετά από αυτή την επιτυχία, το σύστημα ρυθμίσθηκε, ώστε να στέλνει αυτόματα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) και γραπτά μηνύματα (SMS) στην Ιταλική Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας στη Ρώμη και στην Κατάνια της Σικελίας.
Το σύστημα ανοίγει το δρόμο για να γίνει κάτι ανάλογο σε άλλα ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο. Ήδη, οι Ιταλοί επιστήμονες άρχισαν σχετικές δοκιμές σε ηφαίστειο στην Ισλανδία, σε συνεργασία με την Μετεωρολογική Υπηρεσία στο Ρέικιαβικ.