Ένας τροτσκιστής κόντρα στον ελληνικό «τροτσκισμό»

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του ΕρίκΤουσέν[1] με τίτλο ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ, Η ιστορία του και η σημασία του στη σημερινή κρίση, εκδ. redmarks. Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο ασχολείται με την ιστορία του ελληνικού δημόσιου χρέους και το δεύτερο με τη σημασία του χρέους στη σημερινή κρίση.
Λέμε εξ’ αρχής πως πρόκειται για ένα αξιόλογο βιβλίο, με αποδεικτική ισχύ στα όσα ισχυρίζεται και με σοβαρότατα πολιτικά συμπεράσματα. Συνδέει με διαλεκτικό τρόπο την οικονομία με την πολιτική, αποδομεί τους αστικούς και μικροαστικούς μύθους για την προέλευση και εκτόξευση του ελληνικού χρέους και γενικότερα αναλύει τα οικονομικά και πολιτικά δεδομένα με διαλεκτικό τρόπο. Ας δούμε μερικές από τις πλέον σημαντικές επισημάνσεις του συγγραφέα:
[1] Ο Τουσέν γράφει πως «[…] Με ποικίλους τρόπους, η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός είδαν να τους αφαιρείται το δικαίωμα να ασκήσουν εθνική κυριαρχία. Αυτό κράτησε την Ελλάδα στην κατάσταση εξαρτημένης και περιφερειακής χώρας. Οι ντόπιες κυρίαρχες τάξεις ήταν κυρίαρχες»[2].
Έτσι, στην ιστορική διαδρομή που κάνει σε σχέση με το δανεισμό και τις χρεοκοπίες της Ελλάδας, δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τον όρο εθνική κυριαρχία καθώς και την έννοια της εξάρτησης, λέξεις ταμπού για την εξωκοινοβουλευτική αριστερά.
[2] Κατά την ιστορική σύγκριση της επιβολής επιτροπείας στην Ελλάδα ανά διαφορετικές περιόδους, διαπιστώνει πολύ σοβαρές ομοιότητες και αναλογίες. Για παράδειγμα, το μνημόνιο που επιβλήθηκε στην Ελλάδα το 1843 από την τότε τρόικα προέβλεπε την απόλυση του 1/3 των δημόσιων υπαλλήλων και τη μείωση του μισθού τους κατά 15% με 20%, το πάγωμα της καταβολής των συντάξεων, την κατάργηση των κρατικών υπηρεσιών υγείας κ.ά.[3] Ή για παράδειγμα μετά το δάνειο του 1898 η Ελλάδα υπάχθηκε σε καθεστώς επιτροπείας μέσω της Διεθνούς Επιτροπής οικονομικών η οποία συνέτασσε τον ελληνικό προϋπολογισμό[4].
[3] Πολύ κουβέντα έχει γίνει για το ρόλο της ελληνικής αστικής τάξης τόσο στην ιστορική της διαδρομή όσο και για τη στάση της απέναντι στην κρίση και τις μνημονιακές πολιτικές. Ο Τουσέν απαντά με έναν τρόπο που εν πολλοίς μας βρίσκει σύμφωνους: «[…] δεν είχε ποτέ (σ.σ. η ελληνική αστική τάξη) ούτε ένα εθνικό σχέδιο δράσης ούτε τη βούληση να προώθησει μια εθνική ανάπτυξη στη βάση ενός πραγματικού βιομηχανικού ιστού. Τα συμφέροντά της ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με τα συμφέροντα των πιστωτών. Ενίοτε ήταν αναπόσπαστο τμήμα αυτών των πιστωτών, εξ ου και η σύμπλευση και συνεργασία της με τους εκπροσώπους των πιστωτριών δυνάμεων. Πρόκειται για ένα πάγιο χαρακτηριστικό της από τον 19^ο αιώνα μέχρι και σήμερα»[5].
[4] Με έμμεσο αλλά σαφή και διαφωτιστικό τρόπο αποδεικνύει πως η ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού πριν την κρίση στηριζόταν σε πήλινα πόδια. Έχουμε λόγο που αναφέρουμε αυτήν την κρίσιμη διαπίστωση αφού οι ελληνικές τροτσκιστικές ομάδες, μέρος της αναρχίας, ο Μηλιός και το περιοδικό Θέσεις και δυστυχώς και το ΚΚΕ υποστήριζαν και υποστηρίζουν πως σε εκείνη τη φάση φάνηκε ανάγλυφα ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του ελληνικού καπιταλισμού[6]. Ο Τουσέν, λοιπόν, υποστηρίζει πως η προ κρίσης ανάπτυξη εμβάθυνε την ενσωμάτωση της Ελλάδας στην ΕΕ και πως η εξάρτηση της χώρας βάθυνε[7].
[5] Ο Τουσέν φέρνοντας στο φως αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύει πως η δανειοδότηση της Ελλάδας ήταν μία μεθοδευμένη κίνηση των ιμπεριαλιστικών χωρών, σε συνεργασία πάντα με την εγχώρια ελληνική αστική τάξη, προκειμένου να σωθούν οι τράπεζές τους και οι δανειοδοτούμενες χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία, Ιρλανδία) να απορροφήσουν τους κραδασμούς της κρίσης προς όφελος των ισχυρών[8]. Σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα ο Τουσέν αναφερόμενος σε απόρρητα έγγραφα του ΔΝΤ τα οποία έχει στα χέρια του, γράφει: «Τα έγγραφα αυτά αποδείκνυαν ότι στη συνεδρίαση της 9^ης Μαΐου 2010, στο πλαίσιο της οποίας το ΔΝΤ αποφάσισε να δανείσει στην Ελλάδα 30 δις ευρώ, δηλαδή 32 φορές περισσότερα από το ποσό που δικαιούται κανονικά να ζητήσει μια χώρα, αρκετοί εκτελεστικοί διευθυντές του Ταμείου έκριναν ότι η εν λόγω βοήθεια ήταν πρωτίστως μια βοήθεια προς τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες. Αυτό καταγγέλθηκε δριμύτατα  τόσο από τον εκπρόσωπο της Βραζιλίας όσο και από τον Ελβετό εκπρόσωπο!»[9].
Ίσως, όλα τα παραπάνω δημιουργήσουν την εσφαλμένη άποψη πως ο Τουσέν διατυπώνει μία θεωρία συνωμοσιολογίας, με βάση την οποία κακοί ισχυροί παίκτες συνεδριάζουν κρυφά σε υπόγεια και απεργάζονται τρόπους να στύψουν μικρούς και ανίσχυρους παίκτες. Πρώτα από όλα διευκρινίζουμε πως δεν έχουμε καμία αμφιβολία για το ότι στο ιμπεριαλιστικό σύστημα οι ισχυροί στύβουν τους από κάτω και μάλιστα με συντονισμένο σχέδιο. Ωστόσο, αυτό δεν είναι προϊόν κακών ανθρώπων και ατυχών πολιτικών αλλά απότοκο οικονομικών επιδιώξεων. Ο Τουσέν έχει πλήρη αντίληψη αυτού του γεγονότος και για αυτό άλλωστε την επιτροπεία και τα δάνεια τα συνδέει με τις κρίσεις, κάνοντας μάλιστα αναφορά στα μακρά κύματα (Κοντράτιεφ)[10].
Ο Τουσέν είναι στρατευμένος τροτσκιστής, αλλά αυτό δεν τον εμποδίζει να αναλύει και να σκέφτεται με γνώμονα την κοινή λογική. Οι τροτσκιστικές και τροτσκίζουσες ομάδες αλλά και κόμματα που υπάρχουν και δρουν στην ελληνική επικράτεια, σίγουρα δεν θα είναι ικανοποιημένες/α από την ανάλυση του συντρόφου τους. Η ανάλυση του Τουσέν δεν εγκλωβίζεται σε ιδεολογικές εμμονές, σε αντιδιαλεκτικά και αντιλενινιστικά και σε προκάτ δογματικά σχήματα. Σχήματα που εμποδίζουν τόσο τη συσπείρωση των πρωτοπόρων δυνάμεων, όσο και τη συγκρότηση του αναγκαίου πολιτικού και κοινωνικού μετώπου.  Ας ελπίσουμε ότι κάποιοι θα διδαχτούν ή τουλάχιστον θα προβληματιστούν από την ανάλυση του Τουσέν.