Προς το τέλος των πολιτικών αφεντικών;

1. Ο βασικός ισχυρισμός

Αυτό που ισχυρίζομαι ότι συμβαίνει στις μέρες μας είναι ότι εν μέσω της μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής δυσαρέσκειας έως οργής του μεγαλύτερου μέρους των κοινωνιών στη Δύση, κάποιες «αυθάδεις» πολιτικές ελίτ βρήκαν την ευκαιρία και αποφάσισαν να εκπροσωπήσουν αυτή τη μεγάλη δυσαρέσκεια και αυτή την οργή με έντονες φιλοδοξίες. Βγάζοντας τη γλώσσα στις παραδοσιακές ελίτ, οι «αυθάδεις» πολιτικές ελίτ αμφισβητούν τη στρατηγική και τα επιτεύγματα των παραδοσιακών ελίτ, χωρίς ωστόσο να επιδιώκουν ριζικότερες μεταβολές στο κοινωνικό σύστημα. Αυτά τα όρια στην «αυθάδεια» των νέων ριζοσπαστικών ελίτ υπάρχουν τόσο από τα «δεξιά» όσο και από τα «αριστερά».
Το συνολικό σύστημα δεν αμφισβητείται σε καμιά περίπτωση. Σαν ελίτ, οι νέες αυθάδεις πολιτικές ελίτ ενδιαφέρονται πάνω απ’ όλα να διευρύνουν όσο γίνεται περισσότερο την εξουσία τους, κάτι που εξ ορισμού θέτει αυστηρά όρια στην αμφισβήτηση του πολιτικού και του γενικότερου συστήματος. Για παράδειγμα η αυθάδεια του αριστερού Μπέρνι Σάντερς, στις ΗΠΑ, δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την επιθυμία ελέγχου του κινήματος που ο ίδιος δημιούργησε, κάτι που οδήγησε, ήδη, σε διασπάσεις, με κριτικές για έλλειψη πραγματικής εσωτερικής δημοκρατίας στο κίνημα. Με αυτό δεν θέλω να μειώσω την πολιτική και κοινωνική σημασία της εμφάνισης του Μπέρνι Σάντερς και του κινήματος στις ΗΠΑ, αλλά θέλω να δείξω ότι σε οποιαδήποτε εκδοχή οι «αυθάδεις» ελίτ δεν είναι βέβαια σε θέση να αρνηθούν τον ίδιο τον εαυτό τους και την ύπαρξη τους.
Οι αυθάδεις πολιτικές ελίτ είναι εδώ για να εκπροσωπήσουν μεν την κοινωνική δυσαρέσκεια και την οργή, αλλά βέβαια θέλουν μια ανταμοιβή γι’ αυτό: Τη διεύρυνση της δικής τους εξουσίας. Σε τελευταία ανάλυση αυτό που επιθυμούν οι αυθάδεις πολιτικές ελίτ είναι να γίνουν χαλίφης στη θέση του χαλίφη και επίσης σε τελευταία ανάλυση η κοινωνική δυσαρέσκεια και οργή γίνονται απλώς το μέσον για την κατάκτηση περισσότερης εξουσίας. Η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είναι από αυτή την άποψη χαρακτηριστική.
Βέβαια κάποιες ριζοσπαστικότερες αριστερές πολιτικές ελίτ, στο ελληνικό παράδειγμα μας, κατηγορούν με δριμύτητα την «προδοσία» του ΣΥΡΙΖΑ.  Θα επιμείνω περισσότερο στους ισχυρισμούς αυτών των αριστερών ριζοσπαστικών πολιτικών ελίτ προκειμένου να φωτίσω περισσότερο το φαινόμενο των αυθαδών πολιτικών ελίτ και των πολιτικών ελίτ γενικά με τρόπο που αυτές οι πολιτικές ελίτ απεχθάνονται γιατί αποκαλύπτει τη βαθύτερη φύση τους.
Αυτό που θεωρούν σαν «προδοσία» από πλευράς της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, από μια άλλη πλευρά, την πιο ουσιαστική για τις πολιτικές ελίτ, δεν ήταν κάτι τέτοιο. Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είχε κατανοήσει, ήδη βέβαια πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, ότι το να διευρύνει αποτελεσματικά την εξουσία της, με το κατακτήσει άμεσα την κυβερνητική εξουσία, απαιτούσε σε εκείνη τη φάση την εγκατάλειψη της επιδίωξης μειζόνων κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων. Από αυτή την άποψη το να ζητά κανείς το αντίθετο θα ήταν σαν να ζητά από τη συγκεκριμένη πολιτική ελίτ να προδώσει τη βαθύτερη φύση της και τον βαθύτερο της εαυτό. Αυτό θα ήταν η πραγματική προδοσία, προδοσίας της ίδιας της φύσης. Οι αριστερές κριτικές όμως ποτέ δεν φτάνουν στην ουσία του ζητήματος, ότι δηλαδή είναι η ίδια η ταξική φύση κάθε πολιτικής ελίτ αυτή που αναγκάζει τις αυθάδεις και ριζοσπαστικές πολιτικές ελίτ να «προδίδουν» τους «άλλους» (τα εξεγερμένα κοινωνικά στρώματα και τους αγώνες) των οποίων την εκπροσώπηση αναλαμβάνουν, προκειμένου να μην προδώσουν κάτι πολυτιμότερο, δηλαδή τον εαυτό τους που ταυτίζεται με την επιθυμία τους για περισσότερη εξουσία.
Το γεγονός ότι οι αριστερές ριζοσπαστικές κριτικές δεν μπορούν να φτάσουν στην ουσία του ζητήματος και έτσι εξαντλούνται σε προσωπικές κατηγορίες (π.χ. ο «προδότης» Τσίπρας) ασφαλώς πρέπει να μας υποψιάζει με απόλυτο τρόπο: Αυτές οι αριστερές κριτικές γίνονται προκειμένου να στερεώσουν την ύπαρξη και την επιθυμία των περισσότερο αυθαδών αριστερών πολιτικών ελίτ να διεκδικήσουν την δική τους ευκαιρία για μεγαλύτερο ζωτικό πολιτικό χώρο και τελικά περισσότερη εξουσία. Και τότε όταν αυτό, η περισσότερη εξουσία δηλαδή, γίνει πραγματικότητα, ασφαλώς και θα προδώσουν και αυτές οι πολιτικές ελίτ τους «άλλους» (τα εξεγερμένα κοινωνικά στρώματα και τους αγώνες), προκειμένου να μην προδώσουν, αυτό που ήδη ισχυρίσθηκα, δηλαδή την καθαρή και βαθύτερη εξουσιαστική φύση τους.

2. Η μεγάλη ιστορική απάτη της Αριστεράς

Από τα τέλη του 19^ου αιώνα η Αριστερά, σε όλες τις εκδοχές της. από τις πιο επαναστατικές μέχρι τις πιο ρεφορμιστικές, ισχυρίζεται ότι το θεμελιώδες πρόβλημα είναι η ύπαρξη των κακών καπιταλιστών και ότι αυτή θα το τακτοποιήσει αυτό το πρόβλημα. Οι διάφορες εκδοχές της τακτοποίησης αυτού του προβλήματος περιλαμβάνουν από πλήρη και οριστική εξάλειψη των καπιταλιστών μέχρι μια ρύθμιση των ακραίων συμπεριφορών τους. Για την Αριστερά δηλαδή το θεμελιώδες πρόβλημα ήταν πάντα η εξουσία στις σχέσεις παραγωγής και εκεί ήταν που θεμελιωδώς ήθελε να φέρει τις ανατροπές. Το πρόβλημα της εξουσίας στις πολιτικές σχέσεις, το πρόβλημα δηλαδή της δημοκρατίας, αντιμετωπίσθηκε πάντα σαν επιφαινόμενο, σαν πάρεργο και πολλές φορές σαν πολιτικό τέχνασμα των καπιταλιστών, που ειδικά αυτό το τελευταίο οδήγησε και στα τεράστιων διαστάσεων ιστορικά εγκλήματα με πραγματικό αίμα και πόνο που προκάλεσαν οι επαναστατικές ελίτ.
Ο λόγος γι’ αυτή την υποβάθμιση του προβλήματος της εξουσίας στις πολιτικές σχέσεις ήταν απλός. Οι πολιτικές ελίτ της Αριστεράς στήριζαν την ύπαρξη τους ακριβώς στις πολιτικές σχέσεις και από αυτή την άποψη δεν επιθυμούσαν καθόλου αυτές οι (πολιτικές) σχέσεις εξουσίας να αποκτήσουν, στην διερεύνηση του θεμελιώδους κοινωνικού προβλήματος, την διάσταση που δινόταν στις οικονομικές σχέσεις εξουσίας σαν της θεμελιώδους αιτίας που κρυβόταν το «κακό». Οι Αριστερές πολιτικές ελίτ δεν μπορούσαν και συνεχίζουν βέβαια να μην μπορούν να πουν την πλήρη και βαθειά αλήθεια, αντίθετα επιθυμούν να την αποκρύψουν και μάλιστα στην πιο τίμια εκδοχή την αποκρύβουν και από τον ίδιο τον εαυτό τους.
Να ποια είναι αυτή η μεγάλη αλήθεια που δεν μπορούν να ξεστομίσουν οι αριστερές ελίτ:  Θέλουμε να αμφισβητήσουμε, ριζικά ή περιορισμένα (ανάλογα με την αριστερή εκδοχή), την εξουσία των καπιταλιστών στις οικονομικές σχέσεις, προκειμένου να στερεώσουμε και να διευρύνουμε όσο πιο πολύ γίνεται την εξουσία μας στις πολιτικές σχέσεις και μέσω αυτών βέβαια σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις.
Αυτή η απόκρυψη της αλήθειας ισχυρίζομαι ότι αποτελεί την μεγάλη ιστορική απάτη που διέπραξε η Αριστερά και συγκεκριμένα οι αριστερές πολιτικές ελίτ σε βάρος των κοινωνιών και ακόμη και των απλών αριστερών αγωνιστών που πρώτους εξουσίαζαν και που πρώτοι έπεφταν πολλές φορές θύματα της σκληρής εξουσίας τους. Αυτή η θυματοποίηση, εννοείται, συνεχίζεται ακόμη και αν οι αριστερές ελίτ δεν κρατούν λεπίδι και όπλα. Τα ψυχολογικά εγκλήματα και οι διώξεις ακόμη και καθαρά ψυχολογικού χαρακτήρα είναι πάντα μέσα στις πραχτικές των αριστερών πολιτικών ελίτ που προσπαθούν έτσι να στερεώσουν την εξουσία τους, μέσα και από σφοδρές συγκρούσεις των διαφόρων μερίδων που τις αποτελούν.

3. Να διαλυθούν όλες οι πολιτικές ελίτ, αριστερές και δεξιές, καθώς και το πολιτικό σύστημα που τις δημιουργεί και τις στηρίζει

Δεν επιτρέπεται να υπάρχουν πλέον αυταπάτες στους «από κάτω». Οι «από κάτω» είναι «από κάτω», αυτή τη στιγμή, παντού. Όχι μόνο στις οικονομικές σχέσεις με τα «εργοδοτικά αφεντικά», αλλά και στις πολιτικές σχέσεις όπου οι πολιτικοί θεσμοί του υπάρχοντος συστήματος δημιουργούν σχέσεις σκληρής κυριαρχίας των «πολιτικών αφεντικών» πάνω στους «από κάτω». Οι «από κάτω» παραμένουν σκληρά κυριαρχούμενοι και ποτέ δεν πρέπει να περιμένουν ότι θα εκπροσωπηθούν πραγματικά τα συμφέροντα τους, ακόμη και αν υπόσχονται κάτι τέτοιο οι «αυθάδεις» πολιτικές ελίτ των ημερών μας.
Ο μόνος δρόμος αξιοπρέπειας και λύτρωσης για τους από κάτω είναι καταρχήν η ριζική αμφισβήτηση των πολιτικών ελίτ, αριστερών και δεξιών, αυθαδών και μη, καθώς και του πολιτικού συστήματος που δημιουργεί και στηρίζει αυτές τις ελίτ. Ο μόνος δρόμος αξιοπρέπειας και λύτρωσης για τους «από κάτω» είναι ένα πολιτικό σύστημα πραγματικής δημοκρατίας που δεν θα έχει καμιά σχέση με αυτό που η προπαγάνδα των πολιτικών ελίτ παρουσιάζει σαν δημοκρατία σήμερα. Γιατί αυτό που υπάρχει σήμερα είναι μια δημοκρατία των ελίτ, μια δημοκρατία δηλαδή κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ελίτ, όλων των ελίτ, δεξιών και αριστερών.
Από τα κινήματα της Αραβικής Άνοιξης, το κίνημα occupy the wall street, μέχρι τα κινήματα των Αγανακτισμένων σε Ισπανία και Ελλάδα, φαίνεται να γεννιέται μια νέα πολιτική συνείδηση στους «από κάτω». Σε όλες αυτές τις κινηματικές περιπτώσεις η αμφισβήτηση των πολιτικών ελίτ, συμπεριλαμβανομένων βέβαια και των αριστερών, ήταν στην ημερησία διάταξη, ακόμη και αν δεν έλαβε ένα σαφή προγραμματικό χαρακτήρα. Τα κινήματα διακρίνονται βέβαια από το φαινόμενο της άμπωτης και της πλημμυρίδας, ιδίως στα αρχικά στάδια. Ίσως όμως έχει φτάσει η στιγμή να ξεπηδήσει ένα κίνημα με μονιμότερα και περισσότερο προγραμματικά στοιχεία που θα θέσει σαν απαραίτητο όρο για οτιδήποτε και για την νίκη βέβαια του 99% επί του 1%, την πλήρη διάλυση όλων των πολιτικών ελίτ και βέβαια του πολιτικού συστήματος που τις δημιουργεί και τις στηρίζει. Οι «από κάτω» δεν πρέπει πλέον να έχουν καμιά αμφιβολία ότι στο 1% ανήκουν  όχι μόνο τα «εργοδοτικά αφεντικά», αλλά και τα «πολιτικά αφεντικά», ακόμη και όταν τα τελευταία εμφανίζονται γεμάτα ωραίες και επαναστατικές προθέσεις και υποσχέσεις.*1
*1. Να το επαναλάβω δηλαδή καθαρά και ξάστερα: Η αντιμετώπιση του προβλήματος που αποτελούν οι οικονομικές ελίτ, προϋποθέτει, σαφώς, κατά τη γνώμη μου, την αντιμετώπιση του προβλήματος των πολιτικών ελίτ, ακόμη και των «αυθαδών», αριστερών και δεξιών, που διατείνονται ότι δήθεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το πρόβλημα των οικονομικών ελίτ. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αυταπάτη ως προς αυτό.
Υ.Γ. Υπόσχομαι ότι με μια σειρά κειμένων θα προσπαθήσω να αναλύσω περισσότερο τι σημαίνει το αίτημα για διάλυση των πολιτικών ελίτ, καθώς και του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Αν τα καταφέρω ίσως αυτό θα σημαίνει ότι πράγματι επίκειται η εμφάνιση ενός μονιμότερου κινήματος μεγάλης αλλαγής. Γιατί μου φαίνεται αδύνατο ένα διανοητικό έργο να είναι, ταυτόχρονα, ουσιαστικό και να μην στηρίζεται σε πραγματικές εξελίξεις. Ακόμη, από πρακτική άποψη και στο μέτρο των προσωπικών δυνατοτήτων μου, θα κάνω ότι μου είναι δυνατό, και όχι βέβαια με τους τρόπους που χρησιμοποιούν τα «πολιτικά στελέχη», ώστε να κεντρισθεί η εμφάνιση ενός κινήματος με κεντρική πολιτική στόχευση τη διάλυση των πολιτικών ελίτ και του πολιτικού συστήματος τους, σαν απαραίτητου όρου για οποιαδήποτε αξιόλογη και μεγάλη κοινωνική αλλαγή.
*Οι απόψεις του κειμένου εκφράζουν τον αρθρογράφο και όχι κατ’ ανάγκη τη σύνταξη της Iskra
**Ο Γιάννης Φωτιάδης είναι Οικονομολόγος